Avrupa Birliği'nin yürütme organı Avrupa Konseyi'nin Başkanı Donald Tusk, birliğin İngiltere'nin Brexit anlaşması için yaptığı tekliflere "açık olduğunu ama ikna olmadığını" söyledi.
Tusk, İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın tekliflerine şüpheyle yaklaşan, birkaç AB yetkilisinden biriydi.
Planla, Kuzey İrlanda AB'nin ortak pazarında kalması, ancak gümrük birliğinden ayrılması öngörülüyor.
Ancak, İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda arasındaki sınırın ne olacağı konusundaki görüş ayrılığı sürüyor.
İrlanda Başbakanı Leo Varadkar, Brexit Anlaşması için yeni planları memnuniyetle karşıladıklarını, ancak "bazı açılardan yetersiz olduğunu" söyledi.
Boris Johnson, İngiltere'nin AB'den çıkış tarihi olan 31 Ekim öncesi, "AB yetkilileriyle görüş ayrılıklarını gidermek içi samimi bir girişimde bulunduğunu" söyledi.
Johnson'ın 31 Ekim'de AB'den çıkış vaadinde bulunmasına karşın, milletvekillerinin İngiltere Parlamentosu'ndan geçirdiği bir yasa büyük ihtimalle Başbakanı, daha önce bir anlaşmaya varamaması halinde, AB'den çıkışı ertelemek zorunda bırakacak.
İngiltere hükümeti ise, 17 Ekim'deki AB zirvesinde nihai bir anlaşmaya varmayı umduğunu söylüyor.
Boris Johnson'ın Brexit planı ana hatlarıyla şöyle:
- İngiltere Parlamentosu'nun Brexit Anlaşması'nı reddetmesinin en önemli nedeni olarak görülen "Backstop" uygulaması kaldırılacak. Kuzey İrlanda, geçiş sürecinin sona ereceği 2021'in başında Birleşik Krallık'ın diğer bölgeleriyle (İngiltere, İskoçya, Galler) birlikte AB'nin Gümrük Birliği'nden ayrılacak.
- Kuzey İrlanda, Meclisi'nin onayıyla, tarımsal ve diğer bazı ürünler söz konusu olduğunda AB'nin yasal düzenlemelerine uymaya devam edecek. Johnson bu uygulama için "İrlanda Adası'nın tümü için geçerli düzenleyici bölge" ifadesini kullandı.
- Kuzey İrlanda Meclisi 4 yılda bir onay verdiği sürece bu düzenleme yürürlükte olacak
- Birleşik Krallık ve AB arasındaki mal ticaretinde gümrük kontrolleri elektronik şekilde yapılacak. Sınırlarda "çok az sayıda" fiziki kontrole ihtiyaç duyulacak.
- Gümrük kontrollerinin çoğu sınırlardan uzakta yapılacak. Kuzey İrlanda yönetimine yeni düzenlemelere uyum sağlayabilmesi için mali destek verilecek.
AB yetkilileri teklif için ne diyor?
AB müzakerecileri, şimdiden planda sorunlar bulduklarını söylüyor. Bunlara, İrlanda Adası'nda bir sınır olmasının engellenememesi ve ortak pazara tehdit de dahil.
Donald Tusk, İrlanda Başbakanı Leo Varadkar ile yaptığı görüşmenin ardından paylaştığı Twitter mesajında Bugün #Brexit konusunda iki telefon görüşmesi yaptım, ilki Dublin'le, sonra da Londra'yla. Leo Varadkar'a mesajım: İrlanda'nın tamamen arkasındayız. Boris Johnson'a mesajım: Açık kalıyoruz ama hala ikna olmadık" dedi.
Varadkar ise gümrük konusundaki kayıgılarını dile getirdi ve Kuzey İrlanda ile İrlanda'nın, kontrol noktaları kurulmadan iki farklı gümrük sistemini nasıl işletebileceğini sorguladı.
Varadkar ayrıca, Kuzey İrlanda Meclisi'nin, İrlanda ve AB'din dahli olmadan "düzenleyici bölgeye" girişini veto edebilmesini eleştirdi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker de, İngiltere'nin biraz ilerleme kaydettiğini, ancak "daha fazla çalışma yapılması gerektiğini" ifade etti.
Bu arada, BBC'ye konuşan Avrupa Parlamentosu'nun Brexit Koordinatörü Guy Verhofstadt da İngiltere'nin planı için "Uygulanamaz" dedi.