Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ocak 2022 dönemi sonuçları açıklandı. Buna göre İmalat PMI 1,6 puan gerileyerek, 50,5 olarak ölçüldü. Söz konusu seviye 8 aydan bu yana ki en düşük seviye.
Endekste 50 eşik puanın altındaki üstündeki her seviye tüm sektörlerde büyümeye işaret ediyor. İmalat PMI aralıkta ise 52,1 seviyesindeydi.
"Yeni siparişler üst üste 4. ayda yavaşlama kaydetti"
Türk imalatçıları geçen aylarda olduğu gibi yine genel olarak Türk lirasındaki değer kaybından kaynaklanan güçlü enflasyonist baskılara vurgu yaptı. Enflasyon oranının aralıkta kaydedilen rekor seviyeye göre azalmasına rağmen, girdi maliyetleri keskin bir şekilde artmaya devam etti. Benzer şekilde satış fiyatları enflasyonu da bir önceki aya göre ılımlı seyretmekle birlikte tarihsel ortalamasının çok üzerinde gerçekleşti. Devam eden fiyat baskıları, firmaların yeni sipariş almakta güçlük çekmesine neden oldu. Böylece ocak ayında toplam yeni siparişler üst üste dördüncü ay yavaşlama kaydetti.
Yeni ihracat siparişleri de yedi aylık büyüme sürecinin ardından hız kesti. Yeni siparişlerdeki azalma, firmaların üretim ve satın alma faaliyetlerinde yavaşlamaya yol açtı. Her iki gösterge son iki ayda ivme kaybı sergiledi. Kapasite baskılarının hafiflemesiyle birlikte birikmiş işler de azalmaya devam etti. İş yüklerinin hafiflemesine rağmen, imalatçılar istihdam düzeylerini artırmayı sürdürdü. Bazı firmalar yeni işe alımların yatırım planları kapsamında gerçekleştiğini belirtti. Böylece istihdam artış eğilimi 20 aya ulaştı. Diğer yandan ocaktaki artış söz konusu dönemin en düşük oranında gerçekleşti. Ham madde temini ve lojistik sıkıntılarının yanı sıra fiyat artışlarından kaynaklanan zorluklar, tedarikçilerin teslimat sürelerinin artmaya devam etmesine yol açtı. Ancak son anket verileri, aksamaların aralık ayına kıyasla çok daha hafif olduğuna işaret etti. Firmaların hem girdi hem de nihai ürün stokları da yılın ilk ayında azalma kaydetti.
"Firmaların ümidi enflasyon baskısının azalmasında"
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalatçıları geçen yılın sonlarında olduğu gibi yeni yılın başlangıcında da, enflasyonist ortamda faaliyet göstermenin yol açtığı zorlukları yaşamaya devam etti. Bununla birlikte, fiyat baskılarının hafiflemeye başladığına ilişkin bazı sinyaller dikkat çekti. Firmaların ümidi, bu gelişmenin ilk çeyreğin kalanında devam ederek yeni siparişleri desteklemesi yönünde.”
10 sektörün 9'unda üretim yavaşladı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ocak ayı verileri, imalat sanayi altındaki birçok sektörde zorlu faaliyet koşullarının sürdüğüne işaret etti. Takip edilen 10 sektörün dokuzunda üretim ocakta yavaşladı. Bu sayı bir önceki ay yedi olarak gerçekleşmişti. Üretimde en belirgin düşüşün yaşandığı metalik olmayan mineral ürünler sektöründe Mayıs 2020’den bu yana en sert daralma gözlendi. Ocakta üretimi artan tek sektör olan kimyasal, plastik ve kauçuk ürünlerinde güçlü ve önceki aya göre ivmelenen bir üretim büyümesi yaşandı.
Yeni siparişlerde de genel olarak üretim ile benzer bir tablo ortaya çıktı. Büyüme bölgesindeki kimyasal, plastik ve kauçuk sektörü dışında yeni siparişleri artan tek sektör giyim ve deri ürünleri oldu. Firmaların ihracat pazarlarında daha başarılı olmasına rağmen, sadece dört sektör yurt dışından alınan yeni siparişlerde genişleme kaydetti. Fiyat baskılarının ihracat pazarlarındaki müşterileri olumsuz etkilemesine bağlı olarak, yurt dışından alınan yeni siparişlerin arttığı sektör sayısı yediden dörde düştü. Hem girdi maliyetlerinde hem de nihai ürün fiyatlarında artış oranlarının genel olarak azalmasına rağmen enflasyonist baskılar yılın başında yüksek kalmaya devam etti. Girdi maliyetlerinde en keskin artışlar kara ve deniz taşıtları sektöründe gerçekleşirken, nihai ürün fiyatlarındaki en hızlı artış ise metalik olmayan mineral ürünler sektöründe kaydedildi. Maliyet yüklerindeki en düşük oranlı artış kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe ölçülürken en düşük nihai ürün fiyatları enflasyonu ise tekstil sektöründe gerçekleşti.
Tedarik zinciri sıkıntıları hafifledi, istihdamda iyileşme sağlandı
Ocak ayında enflasyonist baskıların hafiflediğine ilişkin sinyallerin yanı sıra tedarik zincirlerindeki aksamaların yoğunluğu da bir miktar azaldı. Takip edilen 10 sektörden dokuzunda tedarik zinciri sıkıntıları önceki aya göre hafifledi. Bunun istisnası, teslimat sürelerinin aralık ayı ile aynı oranda arttığı kara ve deniz taşıtları oldu. En uzun tedarik gecikmeleri ise elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe yaşandı. Firmaların yaygın olarak karşılaştığı zorluklara rağmen, sektörlerin çoğunluğunda istihdam düzeyinin iyileşmeye devam ettiği gözlendi. Ocak ayında 10 sektörün yedisinde istihdam artışı kaydedilirken en güçlü artış makine ve metal ürünleri sektöründe ölçüldü. İstihdamda azalma görülen üç sektör ise tekstil ürünleri, giyim ve deri ürünleri ve metalik olmayan mineral ürünler oldu.