NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg yaptığı açıklamada, NATO'ya bağlı Awacs keşif uçaklarından birinin IŞİD'e karşı yapılan operasyonlara katıldığını belirtti. Stoltenberg uçağın 20 Ekim'den bu yana IŞİD'e yönelik düzenlenen operasyonlarda koalisyon güçlerine katkı sağladığını açıkladı. Awacs keşif uçakları ilk kez doğrudan IŞİD'e yönelik operasyonlarda kullanılıyor. Alman Federal Meclisi Alman askerlerinin üstleneceği misyon konusunda henüz karar almadığı için, Awacslar'da şu an Alman personel görev yapmıyor. Alman askerlerinin kasım ayında meclisin onay vermesinin ardından misyona katılması planlanıyor. Peki bu uçakların ne gibi özellikleri var ve IŞİD'le mücadelede nasıl bir katkı sağlayacaklar? İşte altı soruda Awacs keşif uçaklarının görevi.
1. NATO Awacs keşif uçaklarını ne için kullanıyor?
Uyarı ve keşif sistemi, uçak ve diğer uçan cisimlerin erken tespit edilmesine hizmet ediyor. Awacs uçağı olarak bilinen Boeing 707'ler çok güçlü radar sistemleri sayesinde 400-520 kilometre menzildeki uçakları gözetleyebiliyor. Silahsız olan bu uçaklar dijital fotoğrafları eş zamanlı olarak aktarabiliyor ve komando merkezi olarak savaş uçaklarını yönetebiliyor. Yerdeki hedefleri ise tespit edemiyorlar.
2. IŞİD'e yönelik operasyonlarda keşif uçaklarının hedefi ne?
NATO'nun verdiği bilgiye göre keşif uçakları çatışmalara katılmayacak, IŞİD'e karşı uluslararası koalisyonunun hava operasyonlarını koordine etmeyecek. Awacsların görevi sadece çatışma ve operasyon bölgesindeki durumu daha iyi tespit edebilmek amacıyla hava sahasını gözetlemek. Awacslar Türkiye ya da Akdeniz üzerindeki uluslarararası hava sahası üzerinde uçabiliyor ancak Suriye ve Irak hava sahasında uçmuyorlar.
3. NATO neden IŞİD'e yönelik hava operasyonlarına katılmıyor?
Birçok NATO ülkesi ABD'nin öncülük ettiği IŞİD'e karşı oluşturulan uluslararası koalisyonda yer alıyor ancak NATO'nun kendisi Suriye ya da Irak'taki operasyonlara katılma konusunda temkinli davranıyor. Bunun nedeni IŞİD'e karşı oluşturulan uluslararası koalisyonda yer alan bazı Arap ülkelerinin buna karşı çıkması. Ayrıca NATO örneğin Suriye'de operasyonlara katılması halinde, Beşar Esad rejimini destekleyen Rusya ile karşı karşıya gelme tehlikesini de göze almak zorunda.
4. NATO IŞİD'e karşı misyonda kaç Awacs keşif uçağını kullanıyor?
Awacslardan biri Konya'dan operasyonlara katılıyor. Diplomatların verdiği bilgiye göre duruma göre ekstra Awacslar kısa sürede devreye sokulabiliyor. Üstelik bu uçaklar yakıt ikmalı yapmaksızın 6 bin kilometre yol katedebiliyor. NATO'nun Almanya'nın Geilenkirchen'daki askeri hava üssünde konuşlandırılmış toplam 16 Awacs uçağı var. Altı keşif uçağını ise İngiltere NATO'nun kullanımına sunuyor.
5. Awacs uçaklarında personel dağılımı nasıl?
NATO'nun bir Awacs uçağının kullanılması için pilottan, radar teknisyesine kadar 16-30 uzmana ihtiyacı var. Personel 15 NATO üyesi ülkeden geliyor. Personelin yüzde 30'u Alman Ordusu'ndan.
6. Alman personelin eksikliği çekilmiyor mu?
NATO Federal Alman Meclisi'nin Alman askerlerinin misyonuna kasım ayında onay vermesine dek Awacs misyonunun yürüyeceğini, ancak zorlanılacağını belirtiyor. Ancak NATO 2011 yılında Libya'daki çatışmalarda da Almanlar olmaksızın Awacsların devreye konulduğunu hatırlatıyor. Alman Ordusu o dönemde Kuzey Afrika'daki operasyonda yer almamış ama sonrasında Afganistan'daki Awacs misyonunda görev yapmıştı.
© Deutsche Welle Türkçe
afp, HT/BÖ