Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye’deki toplam 477 bin asansörden 356 bininde periyodik kontrol yapıldı, 121 bini ise hiç denetlenmedi. Denetlenenlerden 87 binine kullanımı tehlikeli anlamına gelen kırmızı etiket verildi.
Piyasalarda, kırmızı etiketli bir asansörde yapılacak ciddi bir iyileştirmenin genel olarak 3-4 bin liraya mal olacağı belirtiliyor. Ancak motor, kumanda panosu gibi ana aksam parçalarının değiştirilmesi durumunda fiyatlar 10-15 bin liraya yükselebiliyor. Hatta zaman zaman fiyatlar bu rakamları da aşabiliyor. Ortalama 12 bin liradan hesaplandığında 87 bin kırmızı asansörde yapılacak iyileştirmenin maliyeti de 1 milyar lirayı buluyor. Kırmızı etiketli bir asansörün iyileştirilmesi için 30 gün müddet veriliyor.
Yeni asansör fiyarı 50 liradan başlıyor
Gazete Habertürk'ten Erdem Aktürk'ün haberine göre Türkiye’de, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ve Makina Mühendisleri Odası ile birlikte toplam 31 A tipi muyane kuruluşu var. Bu firmalardan Royalcert’in Türkiye CEO’su Alphan Namlı, ilk kontrol ücretinin 200 lira civarında olduğunu belirterek, eksikliklerin tamamlanmasının ardından 30 gün sonra yapılacak muayenin ise ücretsiz olduğunu söyledi. Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayiciler Derneği Başkanı İzzet Güven, 5 katlı bir binaya konulacak asansörün fiyatının 50-55 bin liradan başlayıp 150 bin liraya kadar çıkacağını belirtiyor. Güven, ithal asansör fiyatlarının ise yüzde 20 ile 25 daha pahalı olduğunu belirtti.
2017 asansör takip kontrol sonuçları
Kırmızı etiketli: 87 bin
Sarı etiketli: 4 bin 926
Mavi etiketli: 13 bin 50
Yeşil etiketli: 129 bin 326
121 bin asansör hiç denetlenemedi
Toplam asansör sayısı 477 bin
Denetimi yapılan asansör 356 bin
Kırmızı etiketli asansör 87 bin
Kesilen para cezası 7 milyon TL
Asansör sektörü 500 milyon dolar ciroya sahip.
Montaj ve aksam firma sayısı 2.285 adet.
Asansörlere ait aksam ve parça ithalatı 106.2 milyar dolar.
Kredi kolaylığı bulunmuyor
Bir asansörün bakım, onarım maliyeti 10-15 bin lirayı bulabiliyor. Apartman yönetiminin hukuki bir varlığı olmadığı için bankalar bu işe özgü kredi açamıyor. Sektörde, bankaların bu konu hakkında bir çalışma başlatmasının gerekli olduğu konuşuluyor.
Cezası 42 bin liraya kadar çıkıyor
Bina sorumlusu asansörün güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere ayda bir kez bakımını ve yılda bir kez periyodik kontrolünü yaptırmaktan sorumlu. Yaptırmayan bina sorumlusuna veya kat maliklerine ilgili yönetmeliğe göre bin ile 42 bin lira arasında ceza kesiliyor.
Aylık bakımı bin 350 liraya varan maliyet zorluyor
Asansörde kritik öneme sahip güvenliğin ihmal edilmesinde bakım ve kontrollerin maliyetli olarak görülmesi öne çıkıyor. Uzmanlara göre asansör başına en az 350 liradan başlayan ve bin 350 liraya kadar ulaşan aylık maliyetlerin bakımı olumsuz etkilediği belirtiliyor.
Yıllık kontrollerin maliyeti 183 liradan başlayıp binanın kat yüksekliğine göre artarken, 350 liradan başlayan aylık bakım ücreti on katlı binada bin 350 liraya kadar çıkıyor. Asansörlerin güvenli çalışabilmesi için aylık bakımın yapılması gerekiyor.
Periyodik kontrol önemli
Asansörlerin kullanıma uygun olup olmadığı yılda bir kez yapılan periyodik kontrol sonucu ortaya çıkıyor. 24 ana başlık ve 115 alt başlıktaki kriterler göz önünde bulundurularak yapılan kontroller sonucu, yeşil, mavi, sarı ve kırmızı etiket yapıştırılıyor. Örneğin motorunda ya da halatlarında arıza varsa can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturduğu için asansör doğrudan “kırmızı” etiketleniyor.
Durak başına ek 50-150 lira
Bakım ücreti asansör montaj ve servisleri tarafından belirleniyor. Yedi duraklı bir asansör için aylık bakım ücreti 350 liradan başlıyor. İlave durak başına 50-150 lira arasında ücret ekleniyor. Parça değişimleri ücrete dahil değil. KDV de eklenince fatura giderek kabarıyor.