Dünya

3 soruda Mladiç davası ve Srebrenitsa'da yaşananlar

Mladiç cezasını istediği bir ülkedeki hapishanede çekebilecek

23 Kasım 2017 06:10

Hollanda'nın Lahey kentinde eski Yugoslavya için kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi, 1995'te Srebrenitsa'da 8 binden fazla Müslüman erkeğin öldürülmesinden sorumlu tutulan Bosnalı Sırp General Ratko Mladiç ile ilgili kararını verdi.

Soykırımdan, insanlığa karşı suç işlemekten ve Srebrenitsa katliamından suçlu bulunan Mladiç, müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Dava ve BM'nin yargı organı Uluslararası Adalet Divanı'nın "soykırım" olarak nitelendirdiği olay ile ilgili bilgiler derledik.

Srebrenitsa'da neler yaşandı?

Yugoslavya İç Savaşı sırasında Bosna Hersek'in Srebrenitsa kasabasında 13-18 Temmuz 1995 tarihleri arasında 8 bin genç ve yetişkin Müslüman erkek, Bosnalı Sırp güçler tarafından öldürüldü.

Birleşmiş Milletler (BM) 1993 yılında Srebrenitsa'yı Boşnaklar için "güvenli bölge" ilan etmişti.

Bosnalı Sırpların iki yıl süren kuşatması sonrası Temmuz 1995'de Srebrenitsa düştü.

Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa'nın hemen dışındaki Potocari'de bulunan Hollandalı askerlerin denetimindeki BM barışgücü karargahına sığındı.

Hollandalı askerler karargaha sığınanlara burada güvende olacaklarını söyledi.

Ancak askerler Bosnalı Sırp güçlerin kampı kuşatması üzerine binlerce Boşnakı Sırplara teslim etti.

Sırp güçler karargaha sığınanlar arasından ayırdıkları 300 erkeği kamyonlarla götürüp öldürdü. Kadın ve çocuklar da Bosna'nın diğer kesimlerine götürüldü.

Kasabada 8 binden fazla Müslüman öldürüldü.

Srebrenitsa'da hayatını kaybedenlerin büyük kısmı halen Bosna Hersek'in doğusundaki toplu mezarlarda yatıyor.

Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç'i Srebrenitsa'da yaşananlardan sorumlu tuttu ve 40 yıl hapis cezası verdi.

Olaylar öncesinde BM tarafından güvenli bölge ilan edilen kasabada, civardaki çatışmalardan kaçan çok sayıda sivil bulunuyordu.

Srebrenitsa'da yaşananlar, "2. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'daki en büyük katliam" olarak nitelendiriliyor.

BM'nin yargı organı Uluslararası Adalet Divanı 2007'de, kasabada yaşananları "soykırım" olarak nitelendirmiş ancak sorumlusunun Sırbistan olmadığına hükmetmişti.

Rusya ise 2015'te BM Güvenlik Konseyi'ne sunulan ve kasabada yaşananları "soykırım" olarak nitelendiren bir karar tasarısını veto etmişti.

Bugün mahkemede ne karar verilecek?

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin savcıları, Aralık 2016'da 4,5 yıldır süren yargılama süreci kapsamında Bosnalı Sırp General Ratko Mladiç'in ömür boyu hapse mahkum edilmesini talep etti

Savcılık talebine gerekçe olarak, Ratko Mladiç'in "soykırım, savaş ve insanlığa karşı suç işlemesini" gösterdi.

Savcılar, ses kayıtları ve görüntülere dayanarak Srebrenitsa'da etnik temizlik emrinin bizzat Mladiç tarafından verildiğini söyledi.

Mladiç, Bosna iç savaşında yaşanan olaylar ve özellikle Srebrenitsa'da 8 binden fazla Müslüman erkeğin katledildiği soykırımdan sorumlu olmadığını savunuyordu.

Eski Sırp komutan, soykırımın emrine uymayan astları tarafından gerçekleştirildiğini öne sürmüştü.

Ancak UCM savcıları, ses kayıtları, görüntüler ve tanıkların Mladiç'i yalanladığını söylüyor.

İddianamede, "ağdaki örümcek" diye tanımlanan Mladiç'in, Srebrenitsa'da sırasında etnik temizlik emrini bizzat verdiği vurgulandı.

Halen Lahey yakınlarındaki Scheveningen Cezaevi'nde kalan 74 yaşındaki Bosnalı Sırp General hakkında karar bugün verildi.

Soykırımdan, insanlığa karşı suç işlemekten ve Srebrenitsa katliamından suçlu bulunan Mladiç'e, ömür boyu hapis cezası verildi.

Mladiç cezasını istediği bir ülkedeki hapishanede çekebilecek.

BM tarafından 25 Temmuz 1995'de soykırım ve savaş suçu işlediği gerekçesiyle aranmaya başlayan Mladiç, yaklaşık 16 yıl boyunca kaçtı.

Bu süre içerisinde Sırbistan'da özgürce yaşadığı belirtilen Mladiç, 2001 yılında Sırbistan lideri Slobodan Miloşeviç'in tutuklanması üzerine izini kaybettirdi.

UCM'nin baskılarını artırması üzerine 26 Mayıs 2011'de Sırbistan'da yakalanan Mladiç, 31 Mayıs 2011'de UCM'de yargılanmak üzere Lahey'e gönderildi.

Lahey'de 12 Mayıs 2012 tarihinde başlayan davada, mahkeme 377 tanığı dinledi. Savcılar, çok sayıda görüntü ve ses kaydını da mahkemeye delil olarak sundu.

Lahey'deki mahkeme, Bosnalı Sırpların lideri Radovan Karadziç'i ağırlaştırılmış 40 yıl hapis cezasına çarptırmıştı.

Hollanda'nın Srebrenitsa'da yaşananlarda rolü neydi?

Hollanda'da mahkeme ise kasabada 300 Boşnak'ın öldürülmesinden Hollandalı BM askerlerinin doğrudan sorumlu olduğuna hükmetti.

Lahey kentinde görülen davada kararı okuyan Yargıç Larissa Alwin, Hollandalı BM barışgücü askerlerinin kontrolleri altındaki kamptan götürülen erkeklerin öldürüleceğini bilmesi gerektiğini, çünkü o dönemde de Sırpların savaş suçları işlediğine dair kanıtlar bulunduğunu vurgulamıştı.

Alwin, "Hollandalı BM barışgücü askerleri bu erkeklerin karargahtan götürülmesinde işbirliği yaparak yasalara aykırı davranmışlardır" demişti.

 

Mahkeme Hollanda'nın 300 erkeğin yakınlarına tazminat ödemesi gerektiğine karar vermişti.

Ancak mahkemeye göre, Hollandalı askerlerin Srebrenitsa'nın düşmesinden ve karargaha değil etraftaki orman arazisine sığınan diğer kurbanların ölümlerinden sorumlu tutulamazlardı.