OHAL KHK’sı ile darbe ve terör suçları gerekçesiyle haklarında soruşturma açılan ancak yurtdışında bulunmaları nedeniyle kendilerine ulaşılamayan kişilerin Türk vatandaşlığından çıkarılması işleminde sona gelindi. İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan listede yer alan 130 kişi için tanınan 3 aylık süre doldu. Aralarında Fethullah Gülen, milletvekillikleri düşürülen Tuğba Hezer ve Faysal Sarıyıldız, Kozanlı Ömer kod adlı Osman Hilmi Özdil, Rıza Sarraf’ı tutuklatan savcı olarak bilinen Preet Bhrarara ile birlikte soruşturulan isimler arasında yer alan Kemal Öksüz gibi isimlerin de bulunduğu kişilerden yurda döndükleri tespit edilmeyenler, Bakanlar Kurulu kararı ile “vatandaşlıktan ihraç” edilecek.
Talimat ekim ayında
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ekim ayında “İnlerine gireceğiz’ dedik. ‘Onlar kaçacak, biz kovalayacağız’ dedik. Nereye kaçarlarsa kaçsınlar. Şimdi kaçtıkları yerin vatandaşı olsunlar. Artık onlar bu milletin vatandaşı olarak anılmayacaklar” ifadelerini kullanarak, yurtdışına kaçan darbe girişimi ile ilgili sanık ve şüphelilerin vatandaşlıktan çıkarılmaları için gerekli talimatı verdi.
KHK düzenlemesi ocak ayında
Erdoğan’ın talimatının ardından gereken adım, OHAL KHK’sı ile atıldı. 2 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında Saray’da toplanan Bakanlar Kurulu, düzenlemenin yer aldığı KHK’yı 6 Ocak’ta yayımladı. Düzenleme ile 2009 tarihli Türk Vatandaşlığı Yasası’nın “Türk vatandaşlığını kaybettirme” ile ilgili bölümüne fıkra eklendi. Ekklenen fıkra ile, “devletin güvenliğine karşı suçlar” ve “anayasal düzene karşı ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar” nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma yürütülen ve “yabancı ülkede bulunması nedeniyle kendisine ulaşılamayan” vatandaşlara yönelik, “Türk vatandışlığını kaybettirme” adımlarının atılmasının önü açıldı.
Mahkemeden ilk çağrı Gülen için
KHK düzenlemesine, vatandaşlıktan çıkarma işlemlerinin başlaması için “yurtdışında bulunan ve ulaşılamayan kişinin bu durumunun soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı veya kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından öğrenilmesinden itibaren bir ay içinde bildirilmesi” koşulu kondu. KHK’nın yayımlanmasından yaklaşık 4.5 ay sonra Adana 11. Ağır Ceza Mahkemesi Fethullah Gülen için ilk adımı yaptı. Adalet Bakanlığı’na gönderilen yazıda, “Yargılanması devam eden sanık Fethullah Gülen’in savunması alınamadığından ve hakkında yakalama kararı çıkarıldığı halde bu sanığın yurtdışında bulunduğu anlaşıldığından gereğinin takdir ve ifası, KHK hükmü gereğince Adalet Bakanlığı’na sunulmuştur” ifadeleri kullanıldı.
İlk liste haziranda
İçişleri Bakanlığı vatandaşlıktan çıkarma için ilk adımı 5 Haziran’da attı. Ağırlıkla 15 Temmuz darbe girişimine katılma, PKK ya da IŞİD üyesi olma iddiasıyla haklarında soruşturma yürütülen 130 kişi için “yurda dön çağrısı” niteliğindeki ilanın Resmi Gazete’de yayımlanması ile birlikte, KHK ile tanınan 3 aylık süreç başladı. 3 ay boyunca KHK’nın “Bakanlıkça Resmî Gazetede yapılan yurda dön ilanına rağmen üç ay içinde yurda dönmemeleri halinde, bu kişilerin Türk vatandaşlıkları Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla kaybettirilebilir” hükmü beklendi.
Gülen, Kozanlı Ömer
3 ay boyunca yurda dönmeleri beklenen isimler arasında başta Fethullah Gülen geldi. Dikkat çeken ikinci isim ise, “emniyet imamı” olduğu iddia edilen Kozanlı Ömer kod adlı Osman Hilmi Özdil oldu. Özdil için Tayland adli makamlarından iade talebinde bulunulmuştu. Rize’deki darbe girişimi davasında adı geçen firari sanıklar Haluk Mataracı ve Orhan Tornacı da listede yer aldı. Ayrıca İçişleri Bakanlığı’nın FETÖ üyeliği iddiasıyla “Aranan Teröristler Listesi”e giren İbrahim Özkara, Ali Akın, Soner Cesur, İbrahim Kabadayı, Eşref Çiftçi ve Muhammed Eroğlu gibi isimlerin de listede yer aldığı görüldü.
HDP’li Sarıyıldız ve Öztürk
HDP sıralarından vekillikleri düşürülen Tuğba Hezer ve Faysal Sarıyıldız da İçişleri Bakanlığı’nın listesine kondu.
Bharara ile birlikte soruşturulan Öksüz
Listede, eski AKP Niğde Merkez İlçe Başkanı Latif Göngör ile Avrasya Amerikalılar Turkuaz Konseyi Başkanı Kemal Öksüz de bulundu. Kemal Öksüz hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, 17 kişi ile birlikte FETÖ’ye yardım ettikleri iddiasıyla soruşturma açıldı. Öksüz’le birlikte soruşturma açılanların arasında eski ABD Başkanı Barrack Obama döneinde New York Güney Bölge Başsavcılığı görevinde bulunan, görev süresi içinde Türkiye’deki 17/25 Aralık soruşturmasının kilit ismi Rıza Sarraf’ı tutuklayan Preet Bharara’nın yanısıra, CIA Eski Başkan Yardımcısı Graham Fuller, Ortadoğu ve Türkiye uzmanı Henri Barkey ve Michael Rubin gibi isimlerin de yer aldı.
130 kişilik listede, eski Konya İl Emniyet Müdürü Salih Tuzcu ve oğlu eski Konya Emniyet Yabancılar Şube Müdürü Bahri Tuzcu’nun da yer aldığı görüldü.
Bundan sonra ne olacak?
KHK ile tanınan 3 aylık sürenin tamamlanmasının ardından gözler Bakanlar Kurulu’na çevrildi. Listede yer alıp üç ay içinde yurda dönmeyenlerin vatandaşlıktan çıkarılmaları için gereken teklif İçişleri Bakanlığı tarafından Bakanlar Kurulu’na sunulacak. Bakanlar Kurulu’nun vatandaşlıktan çıkarma kararı Resmi Gazete’de yayımlanacak. Vatandaşlıktan çıkarma kararı şahsi olacak, çıkarılan kişinin eş ve çocuklarını etkelemeyecek. Çıkarılan kişi adına bildirim formu düzenlenecek, bu forma dayanılarak kişinin nüfus kaydı kapatılacak. Yapılan bu işlem ilgili tüm kurumlara bildirilecek. Vatandaşlıktan çıkarılan kişilerin vatandaşlığı tekrar kazanmak için başvurmaları durumunda, “milli güvenlik bakımından engel teşkil eden bir hallerinin bulunup bulunmadığına” bakılacak. Olumlu karar alınırsa yine Bakanlar Kurulu kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına alınabilecek.