Paris, Fransa
Paris’in merkezinde sıradan bir gün, Parisienler geciken baharın gelen ilk demlerini içlerine çekiyor. Fransa’nın başkenti Paris’in içinden bir yılan gibi geçen Sen Nehri turistik geziler düzenleyen şık teknelerle dolu. Turistler nehirden ışıkların şehrinin sayısız ikonik yapısının fotoğrafını çekerken, aşıklar da nehir kenarında yan yana oturup yavaşça suyu delen tekneleri izliyor. Yaklaşık 3 ay sonra nehirdeki sakin hava yerini şu ana kadar göreceği en büyük kalabalıklardan birine bırakacak. 26 Temmuz’da Olimpiyat Oyunları’nın açılışı bu sefer bir stadyumda değil, ismi insanlık tarihine mal olmuş birçok yapının gölgesinde Sen Nehri’nde yapılacak.
Paris’te bu açılış ve oyunlar için çok hummalı bir çalışma var. Şehrin çeşitli yerlerine kurulmaya devam edilen tribünler, yürütülen tanıtım çalışmaları ve bitmek bilmeyen planlamalar, vize ve protokol işleri, hazırlıklar… Charles de Gaulle Havalimanı’ndan Champs-Elysees’e, Montparnasse’dan Montmarte’a o ünlü beş halkayı görmeyeceğiniz bir nokta kalmamış. Ne de olsa Olimpiyatlar ve Paralimpik oyunları, bir ülkenin üstlenebileceği en büyük organizasyonlardan biri...
Fransa hükümetinin davetiyle görüştüğümüz Fransa Dışişleri Bakanlığı Spor Büyükelçisi Samuel Ducroquet, Paris 2024 kapsamında şehre 16 milyon turist gelmesinin beklendiğini söyledi. Paris’in nüfusu ise 2,1 milyon. 206 ülkeden 10 bin 500 kadar sporcu da oyunlarda rekabet edecek. Spor büyükelçisi ilginç bir makam gibi gelebilir, ancak spor diplomasi için doğru kullanıldığında önemli bir araç olabiliyor. Bir parantez açarak kendi ülkemizden örnek vermek gerekirse, Abdullah Gül’ün Cumhurbaşkanlığı’nda Ermenistan’la yürütülen futbol diplomasisi sonuçsuz kalsa da Erivan’la yakınlaşma için bir umut kapısı aralamıştı.
Açılışa 120 ülkeden liderin katılması bekleniyor. Ducroquet, Türkiye tarafından henüz bir dönüş almadıklarını belirtti. Yani Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açılışta olup olmayacağı henüz bilmiyor. Olimpiyat ve Paralimpik oyunlarını izlemeye Paris’e yaklaşık 30 bin basın mensubu gelecek. Şehrin bu trafiği kaldırabilmesi için de yoğun hazırlıklar var.
Modern Olimpiyatları’ın açılış töreni, ilk kez stadyumun dışında yapılacak. Tören, Sen Nehri’nde Pont d'Austerlitz ile Pont d'Iéna arasındaki altı kilometrelik alanda gerçekleştirilecek. Her delegasyonun bir teknesi olacak. Ducroquet törenin halka açık olmasının amacının Olimpiyat ruhunu herkese açmak, kitlelerin bu duyguyu yaşayabilmesini sağlamak olduğunu söyledi. Söylediğinde de haklı, töreni yaklaşık 320 bin kişi yerinde takip edebilecek. Son Yaz Olimpiyat oyunlarıyla küçük bir kıyaslama yaparsak Pandemi nedeniyle 2021’de yapılan 2020 Tokyo Olimpiyat oyunlarının açılışının gerçekleştirildiği Tokyo Olimpiyat Stadyumu’nun kapasitesi 80 bin idi. Tören, yine pandemi nedeniyle neredeyse tamamen kapalı kapılar arkasında gerçekleşti. 2016 Rio de Janeiro Olimpiyatları’nın açılışının yapıldığı Maracana’nın kapasitesi ise 79 bin idi. Başka bir deyişle Paris 2024 için planlanan kapasite bunların yaklaşık 4 katı olacak. Ayrıca, Paris 2024’ün açılışını da ekran başında 1 milyardan fazla insanın takip etmesi bekleniyor.
Açılış töreni için nehrin yakınlarına yerleştirilecek olan tribünlerin alt yarısı, normal bir stadyumda olacağı gibi parayla satılacak. Üst yarısı ise bakanlıklar ve belediyeler gibi kurumlar tarafından ücretsiz olarak tahsis edilecek.
Olimpiyat’tan önce başlayan zamanla yarış: Güvenlik!
Tabii bu işin bir de çok ciddi bir güvenlik boyutu var. Dünyanın en yetkili isimleri, en kabiliyetli sporcuları, en ünlü yıldızları 6 kilometrelik açık bir alanda toplanacak. Bu, bir stadyumda güvenliği sağlamaktan çok daha karmaşık bir iş. Dolayısıyla Fransa hükümeti, açılışta çok yoğun güvenlik önlemleri alacak. Ducroquet, özellikle IŞİD’in tehditlerinden sonra olası güvenlik tehditleri sorulduğunda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un sözlerini tekrarladı: “26 Temmuz’da Paris, dünyanın en güvenli şehri olacak”.
Açılış günü şehirde 45 bin Fransız polisi görev yapacak, oyunlar devam ettiği sürece şehirde her gün ortalama 35 bin polis memuru görev yapacak. Buna ek olarak hem açılışta hem oyunlar sırasında yaklaşık 24 bin özel güvenlik ve 18 bin ordu/antiterör birimi mensubu düzen ve güvenliği sağlamak için sahada olacak. Bu sayıya, yabancı ülkelerden gelecek güvenlik güçleri de eklenecek. Oyunlar için ülkeye gelen devlet erkanına normal bir ziyarette olduğu gibi hem kendi ülkesinin korumaları eşlik edecek, hem de kendilerine Fransız kolluk kuvveti mensupları tahsis edilecek. Ducroquet, güvenlik önlemleri için yapılan yatırımların 350 milyon Euro’ya yaklaştığını ifade etti.
Paris 2024, büyük bir değişiklik olmazsa Ukrayna’da ve Gazze’de savaşın devam ettiği bir dönemde gerçekleşecek. Ducroquet’e potansiyel protestoları sorduğumuz zaman bu gösterilere ifade özgürlüğü içinde ve şiddet tehdidi oluşturmadığı sürece Fransız Anayasası’na uygun çerçevede izin verileceğini söyledi. Ducroquet, Olimpiyatlar’ın değerlerinin insanlık ve dostluk olduğunu hatırlatarak, şiddet olaylarının yaşanmayacağına inancını dile getirdi.
Olimpiyat organize etmek zahmetli olduğu kadar pahalı da bir şey. Birçok ev sahibi ülkede Olimpiyatlar için inşa edilen yapılar daha sonra hayalet yapılara dönüşüyor, kullanılmıyor. Bu tür yapılara “Beyaz Fil” diye hitap edildiğini söyleyen Ducroquet, Paris 2024 boyunca kullanılacak tesislerin yüzde 95’inin mevcut tesisler olduğunu ifade etti. Oyunlar için sadece iki yeni yapı inşa edilmiş: bir su sporları merkezi ve tırmanma alanlarının bulunduğu bir yapı. Hatta su sporları merkezi, özellikle şehirde daha dezavantajlı nüfusun yaşadığı bir bölgeye inşa edilmiş. Bu sayede Olimpiyatlar bittikten sonra oradakiler bu modern tesisten faydalanabilecek.
Macron, Sen’de yüzecek mi?
Paris 2024’ün organizasyonunda sürdürülebilirliğe de önem verildi. Ducroquet, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında inşa edilen Olimpiyat Köyü’nün bir “eko köy” olacağını söylüyor. Oyunlar boyunca sporcuların evi olacak bu köyde düşük karbonlu çevre dostu binalar inşa edildiği, yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanılacağı ve sıfır atık politikası uygulanacağı belirtildi.
Öte yandan Olimpiyatlar, Paris’in kanayan yaralarından olan Sen Nehri’nin kirliliği konusunda adım atılmasına da vesile oldu. Ducroquet, kurulan temizleme istasyonları kapsamında nehrin kirliliğinin yüzde 75 oranında temizlendiğini söyledi. İnsanların ve teknelerin sebep olduğu kirliliğin yanı sıra yağmur suyunun Paris’in yapılarının tarihi çatılarından taşıdığı maddeler de Sen’i kirletiyordu. Bu doğrultuda yağmur suyunun nehre karışmasını kısıtlamak için de adımlar atıldı. O kadar ki Macron, nehrin temizliğini göstermek için Sen’de yüzme sözü verdi. Ducroquet, Cumhurbaşkanı’nın bu sözü tutabileceğinden emin olmasa da Macron’u yüz tane korumayla beraber Sen’de yüzerken düşünmek ilginç bir görüntü. Ducroquet ayrıca bölgede yoğun bir ağaçlandırma çalışması da yapıldığını ifade etti.
Kadın ve erkek katılımcı oranı eşit
Paris 2024, cinsiyet eşitliği açısından da önemli bir hedefe ulaşmış olacak. Ducroquet’in verdiği bilgiye göre oyunlara katılan kadın ve erkek sayısı yüzde 50-50 olacak. Böylelikle Olimpiyatlar, 2020 Tokyo’da ulaşılan yüzde 48.8 kadın katılımcı oranının ardından koyulan eşit katılım oranına 2024’te ilk kez ulaşmış olacak.
Rusya ve Belarus bayrağı yok
Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Ukrayna’yı işgal eden Rusya ve ona destek veren müttefiki Belarus’a da yaptırım uygulayacak. Bu doğrultuda Rus ve Belaruslu sporcuların oyunlara katılımı engellenmese de kendi bayraklarıyla yarışmalarına izin verilmeyecek. Oyunlarda “tarafsız sporcu” olarak yer alabilecekler. Rusya ve Belarus hükümetlerinden hiçbir yetkili açılış törenine davet edilmeyecek ve oyunlarda resmen temsil edilmeyecekleri için bayrakları dalgalanmayacak.
Rusya, 2020 Olimpiyatları’na da doping skandalı nedeniyle resmi bayrağıyla değil, Rusya Olimpiyat Komitesi adı altında katılmak zorunda kalmıştı.
3. kez Paris’te
Yaz Olimpiyatları üçüncü kez Paris’te düzenlenmiş olacak. Fransa’nın başkenti daha önce 1900 ve 1924 yaz oyunlarına ev sahipliği yapmıştı. Fransa 1924, 1968 ve 1992 yıllarında da Kış Olimpiyatları’nın ev sahibiydi.
Madalyalarda Eyfel’in parçaları var
Paris 2024’te toplamda 5 bin 84 altın, gümüş ve bronz madalya dağıtılacak. Fransız mücevher evi Chaumet'in tasarladığı madalyalarda Paris’in sembol yapılarından Eyfel Kulesi’nden alınmış altıgen parçalar olacak. Dünyanın en iyi atletleri, eve böylece Paris’ten bir parça götürmüş olacak.