Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş 2023’te nasıl gelişebilir. 5 askeri uzmana sorduk.
Savaş 2023’te sonuçlanabilir mi? Cephede mi, müzakere masasında mı sona erecek? Ya da 2024’te de devam mı edecek?
'Rusya’nın bahardaki saldırısı belirleyici olacak'
İngiltere’nin Exeter kentindeki Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Michael Clarke
Büyük Avrasya steplerindeki bir ülkeyi işgal etmek isteyen herkes, en nihayetinde burada kışı geçirmek zorunda kalır.
Napolyon, Hitler ve Stalin step kışında ordularını ilerletmek zorunda kaldı ve şimdi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir yandan işgali cephede geriletiyor bir yandan da güçlerini bahardaki Rus saldırısı için mevzilendiriyor.
Her iki tarafın da bir duraklamaya ihtiyacı var ama Ukraynalılar daha donanımlı ve devam etmeye daha motive. Ukraynalıların en azından Donbas’ta baskıyı sürdürmelerini bekleyebiliriz.
Kreminna ve Svatove’de Rus birliklerini 65 kilometre gerideki doğal savunma hattına, işgallerinin başladığı noktaya geri atacak büyük bir aşama elde etmeye çok yakınlar.
Ukrayna, hemen elde edilebilecek kazanım büyük olduğundan durmakta isteksiz olacak. Ancak Ukrayna’nın ilerleyişi Herson’un ele geçirilmesinden sonra güneybatıda durabilir.
Ukrayna’nın Dinyeper’in Doğu yakasına geçip, Rusya’nın savunmasız Kırım’a uzanan yol ve demiryolu bağlantılarını baskı altına alması çok zorlu olabilir. Ancak Kiev’in yeni bir sürpriz saldırı başlatması olasılığı asla yadsınamaz.
2023’te başlıca belirleyici Rusya’nın bahar saldırısı olacak. Putin yeni silah altına alınan 50 bin askerin cephede olduğunu kabul etti. Daha yeni silah altına alınan 250 bin asker de gelecek yıl için eğitim alıyor.
Bu yeni Rus birliklerinin cephedeki kaderleri belirlenene dek, ufukta daha fazla savaştan başka bir şey yok. Kısa ve istikrarsız bir ateşkes bir başka ihtimal. Putin durmayacağını net bir şekilde söyledi, Ukrayna da ölüm kalım savaşı verdiğini...
'Ukrayna, topraklarını geri alacak'
Andrey Piontkovski, Washington DC merkezi bilim insanı ve analist
Ukrayna en geç 2023 baharına dek toprak bütünlüğünü tamamen koruyarak kazanacak. Bu öngörüyü iki faktör şekillendiriyor.
Birincisi, çağdaş savaş tarihinde eşsiz olan Ukrayna ordusu ve bir bütün olarak Ukrayna ulusunun kararlılığı ve cesareti.
İkincisi ise Rus diktatör Putin'in yıllarca taviz verilmesinden sonra, Batı’nın sonunda karşılaştığı tarihi meydan okumayla yüzleşmesi. Bu durum NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in geçtiğimiz günlerdeki bir açıklamasında net görülüyor:
“Bizim ödediğimiz bedel para. Ukrayna ise bedeli kanla ödüyor. Otoriter rejimler, gücün ödüllendirildiğini görürse, hepimiz çok daha büyük bir bedel öderiz ve dünya hepimiz için çok daha tehlikeli bir yer haline gelir.”
Önlenemez Ukrayna zaferinin zamanlamasını NATO’nun yeni askeri saldırı silahlarını ne hızda verebileceği (tanklar, uçaklar, uzun menzilli füzeler) belirleyecek.
Önümüzdeki aylarda (belki haftalarda) çatışmaların odak noktasının Melitopol olmasını bekliyorum. Melitopol’u alan Ukraynalılar, kolayca Azov Denizi'ne ilerleyecek, Kırım’la iletişim ve ikmal hatlarını kesmiş olacak.
Cephedeki, yıkıcı Ukrayna ilerleyişinin ardından Rus ödünleri resmen yapılacak teknik görüşmelerle belirlenecek.
Muzaffer güçler, Ukrayna, İngiltere ve ABD yeni bir uluslararası güvenlik mimarisini şekillendirecek.
'Ufukta bir son görünmüyor’
Barbara Zanchetta, Savaş Araştırmaları Bölümü, King's College London
Putin, Ukrayna’nın daha güçlü komşusunun hamlesini, başka ülkelerin anlamlı bir müdahalesi olmadan, pasif bir şekilde kabulleneceğini bekliyordu. Bu büyük hesap hatası, bitişi ufukta görünmeyen, uzayan bir savaşı beraberinde getirdi.
Rus saldırıları, Ukrayna altyapısını hedef alıp, zaten sarsılmış bir halkın moralini bozmaya çalışırken, kış zorlu geçecek. Ancak Ukraynalıların dayanıklılığı kayda değer. Sıkı duracaklar, savaş da uzayıp, gidecek.
Müzakere olasılığı düşük. Potansiyel bir barış anlaşması için en azından taraflardan birinin başlıca taleplerinin değişmesi gerek. Bunun olduğuna ya da yakında olacağına dair bir işaret yok.
Peki, savaşın sonu nasıl gelecek?
Savaşın hem insani hem de mali bedeli, Rus siyasi seçkinlerinin kararlılığını etkileyebilir. Rusya’nın içindeki gelişmeler belirleyici olacak.
ABD'nin Vietnam’da, Sovyetler Birliği’nin de Afganistan’da yaptığı, geçmiş savaşlardaki hesap hatalarında, çatışmalar sadece bu şekilde sona erdi. Hesap hatası yapan ülkedeki iç politika koşulları değişti ve “onurlu” olsa da olmasa da, çıkış tek seçenek haline geldi.
Ancak bu sadece Batı’nın, savaşın maliyeti konusundaki artan iç baskıya dayanarak, Ukrayna’ya destek verme anlamında sıkı duruşuyla olabilir.
Maalasef bu, uzun bir siyasi, ekonomik ve askeri kararlılık savaşı olacak. 2023’ün sonunda da büyük ihtimalle sürecek.
'Rusya'nın yenilgisi dışında bir sonuç yok’
Ben Hodges, ABD’nin Avrupa’daki güçlerinin eski komutanı
Kiev’de bir zafer geçidi planlamak için çok erken ama tüm ivme şu anda Ukrayna lehine ve bu savaşı büyük ihtimalle 2023’te kazanacaklarına hiçbir şüphem yok.
Kış aylarında işler daha yavaş ilerleyecek ama Ukrayna güçlerinin İngiltere, Kanada ve Almanya’dan gelen kış donanımıyla soğukla daha kolay başa çıkabileceği şüphesiz.
Ocak ayı itibarıyla Ukrayna, savaşın son aşaması olan Kırım’ın kurtarılmasına başlayabilecek konumda olacak.
Tarihten öğrendiğimiz, savaşın bir kararlılık ve lojistik sınavı olduğu. Ukrayna halkının ve askerlerinin kararlılığını ve Ukrayna’da hızla iyileşen lojistik durumuna bakınca, Rusya'nın yenilgisi dışında bir sonuç beklemiyorum.
Kısmen Rusya’nın Herson’dan çekilmesi beni bu sonuca götürdü.
Bu gelişme Ukrayna halkı için psikolojik bir destek, Kremlin için ise büyük bir utanç oldu. Ayrıca Ukrayna güçlerine büyük bir operasyonel avantaj sağladı. Kırım’a bütün geçişler Ukrayna silah sistemlerinin menziline girdi.
2023 sonunda, Kırım’ın tümünün Ukrayna’ya geçeceğine inanıyorum. Egemenlik ise Rusya’nın Sivastopol’deki donanma varlığının aşamalı olarak tahliye etmesine yönelik bir anlaşmayla alınabilir. Belki de Kırım’ın 2014'te Rusya tarafından yasa dışı şekilde ilhak edilmesinden önce var olan anlaşmada öngörülen sürenin (yaklaşık 2025) sonlarına doğru.
Azov Denizi boyunca Ukrayna altyapısının yeniden inşası devam edecek. Bunlara Mariupol ve Berdyansk gibi önemli limanlar da dahil. Dinyeper’den Kırım’a su aktaran Kuzey Kırım Kanalı’nın yeniden açılması da, dikkatleri çekecek bir başka proje olacak.
'Yaşananların devamını bekleyin’
David Gendelman, İsrail’de yaşayan askeri uzman
Burada nasıl sona ereceği yerine, tarafların bir sonraki aşamada neye ulaşmak istediğini anlatacağım.
Rusya’nın seferber ettiği 300 bin askerden sadece yarısı çatışma bölgesinde. Bunların geriye kalanlarıyla birlikte, Herson’dan çekilmeyle boşa çıkan Rus güçleri Rusya’ya bir saldırı başlatma fırsatı veriyor.
Luhansk ve Donetsk bölgelerinin işgali devam edecek ama Donbas’taki Ukrayna güçlerinin etrafını çevirmek için, güneyden, Pavlograd üzerinden bir saldırı daha düşük bir ihtimal.
Daha muhtemel olan, şu andaki taktiklerin devamı. Bakhmut ve Avdiivka bölgelerinde olduğu gibi Ukrayna güçlerini yıpratıp, yavaş yavaş ilerlemek. Aynı taktikler Svatove-Kreminna bölgesinde de uygulanabilir.
Ukrayna’nın geri cephesinde enerji altyapısını hedef alanlar ve diğer saldırılar bu yıpratma savaşı stratejisinin tamamlayıcısı olacak.
Rusya’nın Herson’dan çekilmesinden sonra, önemli sayıda Ukrayna askeri de boşa çıktı. Onlar için stratejik açıdan en değerli yön güneye, Melitopol ve Berdyansk’a doğru. Amaç da Rus ana karasıyla Kırım arasındaki koridoru kesmek. Bu büyük bir Ukrayna zaferi olur ve Ruslar tam da bu yüzden Melitopol’ü tahkim ediyor.
Ukrayna için bir diğer seçenek Svatov. Buradaki başarı, tüm Rus cephesinin kuzey kanadını tehlikeye atar.
Buradaki büyük soru kaç Ukrayna askerinin bu noktada müsait olacağı. General Zaluzhnyi’nin masasında, şu andan itibaren bir, iki, üç ay içinde asker, zırhlı araç ve ağır silah anlamında kaç yedek birliğin hazır olacağını gösteren takvim var.
Çamurun donmasının ardından bu soruya yanıt bulacağız ve sorunun yanıtı “Nasıl sona erecek?” sorusuna verilecek yanıtına bizi daha da yaklaştıracak.
Uzmanlar, askeri deneyimleri ve görüşlerin karışımı dikkate alınarak seçildi.