Muzaffer Gençdoğan /ANKARA
Gelecek yılki bütçe gelirlerinde yük yine vatandaşın omuzlarına yüklenecek. 2014 yılı bütçe tasarısının gelir ayağını oluşturan 348,4 milyar liralık vergi gelirinin yarıdan fazlasını gelecek yıl da vatandaş ödeyecek. Vatandaşın cebinden 2014 yılında 216 milyar lira tutarında para çıkacak.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen 2014 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı'na göre, 436,3 milyar lira büyüklüğündeki bütçe ile gelecek yıl 403,2 milyar liralık gelir elde edilmesi hedefleniyor. Bu hedefin en önemli kalemi olan 348,4 milyar liralık bölümünü vergi gelirleri oluşturuyor. Bu kapsamda gelecek yıl 70,8 milyar lira gelir vergisi, 31,1 milyar lira kurumlar vergisi, 104,4 milyar lira KDV tahsil edilmesi planlanıyor. Büyük bölümünü vatandaşın ödediği ve “dolaylı vergiler” olarak tanımlanan, aralarında Özel Tüketim Vergisi ve Özel İletişim Vergisi’nin de bulunduğu kalemlerden de 117,6 milyar lira gelir bekleniyor.
Dolaylı vergilere, yaklaşık yüzde 70’ini çalışanların ödediği 70,8 milyar liralık gelir vergisi de eklendiğinde gelecek yıl vatandaşın cebinden vergi adı altında 188,4 milyar lira çıkacağı tahmin ediliyor. Bazı vergilerin yeni yılın başından itibaren en az Yeniden Değerleme Oranı (yüzde 3,9) kadar artacağı gözönüne alındığında vatandaşın cebinden daha fazla para çıkması çok muhtemel görünüyor. Ayrıca “faiz, pay ve idari para cezası” adı altında toplanacak 27,7 milyar lira da eklendiğinde vatandaşın cebinden çıkacak paranın 216 milyar lirayı aşacağı tahmin ediliyor.
Vergilerdeki artış dikkat çekici
2014 yılı bütçe hedeflerine göre, gelecek yılki vergi geliri tahminlerindeki artışlar dikkat çekiyor. Gelecek yıl toplam vergi gelirlerinin yüzde 7,1 artışla 378 milyar lirayı aşması beklenirken, gelir vergisindeki artışın yüzde 11,7 olması öngörülüyor. Bu artışla 2014 yılında 73,3 milyar lira gelir vergisi toplanması planlanıyor. Kurumlar vergisindeki artışın ise yüzde 6,6 olması ve 33,9 milyar liraya yükselmesi hedefleniyor.
Gelecek yıl motorlu taşıtlar vergisinin yüzde 14,8 artışla 8,7 milyar lira, dahilde alınan Katma Değer Vergisi'nin yüzde 5,3 artışla 63,2 milyar lira, ithalde alınan KDV’nin yüzde 5,8 artışla 64,8 milyar lira, Özel Tüketim Vergisi'nin yüzde 3,1 artışla 89,5 milyar lira, Petrol ve Doğalgaz Ürünleri Vergisi'nin yüzde 2,2 artışla 47,2 milyar lira olacağı tahmin ediliyor. 2014 yılında alkollü içkilerden beklenen verginin yüzde 3,1 artarak 5,9 milyar lira, tütün mamûllerinden beklenen verginin de yüzde 1,9 artışla 21,9 milyar lira düzeyinde olması hedefleniyor. Gelecek yıl Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi'nin yüzde 15,1 artışla 7,1 milyar lira, büyük bölümü cep telefonlarını kapsayan Özel İletişim Vergisi'nin de yüzde 2,1 artışla 4,6 milyar lira düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Bütçe hedeflerine göre, gelecek yıl damga vergisi yüzde 10,8 artışla 10,5 milyar lira, harçlar yüzde 15,3 artışla 15,2 milyar lira artacak. 2014 yılındaki para cezaları ise yüzde 4,7 artarak 7,9 milyar liraya yükselecek.
Çalışan ve emeklilere ne verilecek?
Bütçe hedeflerine göre, 2014 yılında memur ve emekli maaşlarındaki artışın ise enflasyon oranı ile sınırlı kalması bekleniyor. Buna göre, asgari ücretle çalışan bir kişinin maaşında yüzde 6’lık bir artış beklenirken, memurların toplu sözleşme ile alacakları haklar da aynı oran ile sınırlı kalacak. 2014 yılında memur maaşları ile memur emekli aylıklarında ortalama 130-175 lira, SSK-Bağkur emeklilerinin maaşlarında da 20-30 lira dolayında artış olacağı hesaplanıyor. 2014 yılı enflasyonunun, hedefin üzerinde gerçekleşmesi halinde ise aradaki fark, geçmiş yıllarda olduğu gibi ücretlere yansıtılacak.
Bütçe tasarısının 10 Aralık Salı gününden itibaren TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesi bekleniyor.