7-23 Şubat ve 7-16 Mart 2014’de Soçi’deKış Olimpiyatları düzenlenecek. Açılışı 40 bin kişi, 60 VIP misafir (devlet başkanları ve başbakanlar) izleyecek.
Soçi’de Rusya Dostlarını Belirleyecek
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin 6-8 Şubat tarihleri arasında -Başbakan Erdoğan’da dahil olmak üzere- ikili görüşmeler yapacak. Rusya, Soçi Kış Olimpiyatları’na olağanüstü önem veriyor. Olimpiyatlara katılımın düzeyi Moskova’ya verilen önemin ve dostluğun da göstergesi sayılacak. Bu nedenle Çin Devlet Başkanı XiJinping ve BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon’un Soçi’ye gelişine ayrı bir önem veriliyor. Batı’nın önemli liderlerinin (Obama, Merkel, Cameron)Soçi’ye gelmemesi ise anlamlı bulunuyor.Örneğin, ABD Soçi’ye oldukça düşük seviyede katılıyor. Soçi’ye katılacak olan ABD heyetinin başkanlığını California Üniversitesi rektörü ve eski içişleri bakanı Janet Napolitano yapacak. Kapanışa ise William J. Burns katılacak.
Soçi, Çerkeslerin Anavatanında Bulunuyor
Soçi, Karadeniz’den Hazar’a kadar uzanan ve Kuzey ile Güney Kafkasya’yı birbirinden ayıran sıra dağların eteğinde yer alıyor. Çarlık döneminden beri Rusya’nın Karadeniz’deki en önemli sayfiye şehri. Kıyı şeridi subtropikal bir iklime sahip.
Moskova ile Kuzey Kafkasyalılar arasında güvensizlik ve gerilim ortamını oluşturan tarihî nedenler bulunmaktadır. Çarlık Rusyası’nın 21 Mayıs 1864’te sona eren Kafkas Savaşları sonrası Kuzeybatı Kafkasya nüfusunun yüzde 95’ini ve 93 Harbi (1877-78) Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Güneybatı Kafkasya nüfusunun yüzde 80’nini Osmanlı Devleti’ne zorunlu göçe tabi tutmuştur. Çarlık Rusyası orduları sadece Soçi ve çevresinde yaşayan otokton bir halk olan Wubıh halkının tamamını yok ederek tarihten silmiştir. Böylece Soçi’de ticaretle uğraşan aydın bir halk olan Wubıhların dili ve kültürü yok olmuştur. Yine Soçi’de yaşayan Adige halkının Şapsığ lehçesini konuşanlar da yok edilmiş, canlarını kurtaranlar Osmanlı Devleti’ne göç etmiştir.
Soçi’de Güvenlik Sorunu Bulunuyor mu?
Soçi’nin Kuzeybatı Kafkasya’da yer alması, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Kuzey Kafkasya’da sıcak çatışmaların yaşanması, Soçi’nin otokton halkı olan Çerkesler arasında olimpiyatların Soçi’de yapılmasına karşı kampanyaların organize edilmesi ve bu faktörlerin varlığına rağmen olimpiyatların Soçi’de düzenlenmesi dünya kamuoyunda tartışmalara neden oluyor.
Olimpiyatlara katılacak ülkelerin Soçi üzerine endişeli olmalarına gerek yok. Soçi’nin güvensiz bir şehir olduğu kaygısı tamamen yersiz. İlk kaygıyı oluşturan Soçi’nin güney sınırında yer alan Abhazya’nın potansiyel istikrarsızlık kaynağı savı doğru değil. Abhazya’da istikrar ve güvenlik bulunuyor. Bu nedenle Soçi’ye olası bir saldırı Abhazya’dan gelemez. İkinci kaygı olan Soçi’nin batısında radikal dini grupların bulunduğu da doğru değil. Kaygıların başında gelen Çeçenistan Soçi’den yüzlerce kilometre uzakta. Ayrıca günümüzde Çeçenistan güvenli ve istikrarlı bir cumhuriyettir. Soçi’nin batısında yer alan dağlar da aşılması ve barınılması zor dağlardır. Üçüncü kaygı olan Çerkeslerden kaynaklanan bir silahlı eylemin düzenlenme olasılığı da oldukça düşük bir olasılıktır. Soçi Kış Olimpiyatları aleyhine kampanyalar düzenleyen Çerkesdiaspora gençliğinin yüzde 90’nından fazlası Soçi dahil olmak üzere Kuzey Kafkasya’ya bir defa bile turistik ziyarette bulunmamıştır. Söz konusu gençliğin yüzde 50’sinden fazlası Soçi’nin deniz kenarında bile olup olmadığı dahil olmak üzere şehir konusunda herhangi bir bilgiye sahip değildir. Çerkesdiaspora gençliğinin Soçi aleyhine kampanya yürütmesinin ana nedeni olimpiyatlar değildir. Aynı dili konuşmaya başladığı, aynı din ve mezhebi paylaştığı diaspora ülkelerinin büyük şehirlerinde farklılaşarak kimliğini koruma isteğidir. Kuzeybatı Kafkasya’da bulunan Çerkes kökenli üç cumhuriyette de (Adigey, Karaçay-Çerkes ve Kabardey-Balkar) güvenlik ve istikrar sorunu bulunmamaktadır. Protestolar da yasalar çerçevesinde yapılmaktadır.
Rusya’nın dünyadaki imajını olumsuz yönde etkilemek amacıyla, kış olimpiyatları için Soçi’ye gelen sporcu ve seyircilere yönelik saldırı olasılığı elbette var. Ancak Soçi’de terör eyleminin olma olasılığı Rusya’nın herhangi bir şehrinde terör eylemi olma olasılığından daha düşük. Soçi’de güvenlik zaafiyeti de bulunmuyor.
Moskova Soçi üzerine güvenliği abartmış durumda. Kuzey Kafkasya’ya giriş-çıkışlar ocak ayından mart ortasına kadar yarı yasak durumda. Çok önemli bir neden olmadığı sürece giriş-çıkış izni verilmiyor. Araçla giriş ise kesinlikle yasak.
Moskova’nın Soçi’de fiziki güvenlik önlemleri alma çabalarını anlayışla karşılamak gerekiyor. Ancak fiziki güvenlik çabalarının yanında tarihi yaraları kapatma çabaları da olsaydıSoçi’nin güvenliği daha derinden sağlanır. Ayrıca fiziki güvenlikten çok daha ucuza mal olurdu.
Soçi Kış Olimpiyatlarında Kuban Kazakları öne çıkarılıyor. Resmi maskotlarda, fotoğraflarda Soçi’nin otokton halkları olan ve günümüzde Çerkes olarak adlandırılan Wubıh ve Adige halklarına yer verilmiyor, yok saylıyor. Bunun yerine Soçi olimpiyatlarında Wubıh ve Adige halklarına yer verilmesi, Putin’in Wubıh ve Adige halklarını kucaklayıcı bir konuşma yapması ve Soçi’ye tarihi özür vurgusunun yapıldığı bir barış anıtının yapılması bile fiziki güvenlik çabalarından daha etkili olacaktı.
Sonuç olarak, Soçi Kış Olimpiyatlarını kutluyorum. Olimpiyatların barışa ve kardeşliğe katkı sağlamasını dilerim.