Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Uluslararası Çalışma Örgütü'ne (ILO) göre, dünya çapında her 150 kişiden biri ‘modern kölelik’ olarak adlandırılan sömürü düzeninde sıkışmış durumda.
BM, modern kölelik mağduru toplam insan sayısının 50 milyon olduğunu söylüyor. Bu sayı, sadece dört yıl önce 40 milyondu.
‘Modern kölelik’ nedir?
- zorla çalıştırma - insanların kendi iradeleri dışında yapmaya zorlandıkları her türlü iş
- borç esareti - insanlar borçlarını ödemek için çalışmaya zorlanması
- soy temelli kölelik - insanlar köleliğe doğduğunda ve alınıp satılan bir eşya muamelesi gördüğünde
- zorla evlilik - birisi kendi isteği dışında evlendirildiğinde ve ayrılamadığında
- ev hizmetlerindeki kölelik - bu her zaman kölelik kapsamında değildir, ancak ev hizmetlileri kapalı kapılar ardında istismara ve sömürüye açık olabilir.
BM'ye bağlı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 49,6 milyon insanın modern kölelik koşullarında yaşadığını söylüyor. Bu, kabaca dünyadaki her 150 kişiden biri demek.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) Richmond Üniversitesi'nde siyaset bilimi doçenti ve kölecilik karşıtı bir aktivist olan Dr. Monti Datta, "Bu, genellikle ekonomik kazanç için savunmasız insanların sömürülmesi anlamına geliyor" diyor ve ekliyor: "Bu, fiziksel veya psikolojik baskı ile destekleniyor."
Dünyada kaç kişi zorla çalıştırılıyor?
ILO 27,6 milyon insanın zorla çalıştırıldığını söylüyor. Özellikle göçmen işçiler bu konuda savunmasız konumda. Bu kişiler, yoksul ülkelerden inşaat, tarım, hazır giyim ve ev hizmetleri gibi sektörlerde çalışmak üzere başka ülkelere taşınıyor, daha sonra bu işlerde sıkışıp kalıyor ve evlerine dönemiyor.
‘International Justice Mission’ isimli sivil toplum örgütünden Euan Fraser, "Dünyada hukuk tarafından korunmayan dört milyar insan olduğunu düşünüyoruz" diyor: "İşverenlerin, hesap sorulmayacağını bilerek insanları sömürmesine izin verildiğinde, insanlar zorla çalıştırılmanın tuzağına düşüyor ve insan ticaretine maruz kalıyor."
Dr. Datta, Hindistan'ın zorla çalıştırma açısından belki de en kötü ülke olduğunu söylüyor. "Buradaki en büyük sorun, tuğla ocakları gibi yerlerde zorla çalıştırılma ve çocuk işçiliği" diyor.
Dünyada 4,9 milyon kadın ve çocuğa seks işçiliği yaptırıldığı düşünülüyor. Dr Datta, "Bu tür bir köleliğin travması, belki de bir savaşta savaşmaktan daha kötü" diyor: "Bu damgalanmayı da beraberinde getiriyor, bu yüzden hayatta kalmayı başaranların bunun hakkında konuşması zor. Hayatta kalanların fiziksel ve psikolojik hasarı atlatması yıllar alabilir."
Kaç kişi zorla evliliğin içinde?
ILO ayrıca dünya çapında 22 milyon insanın zorla evlendirilmiş durumda olduğunu söylüyor. Bunların üçte ikisi Asya-Pasifik bölgesinde yaşanıyor. Dr. Datta, Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerde 18 yaşın altındaki kızları içeren zorla evliliklerin göze çarptığın söylüyor.
Bununla birlikte, ILO'nun verileri, zorla evliliklerin en çok Körfez Arap ülkelerinde yaygın olduğunu gösteriyor. Bölgedeki her 1.000 kişiden 4,8'i zorla evlendiriliyor.
Modern kölelikten kim sorumlu?
Dünyadaki zorla çalıştırmanın (zorla seks işçiliği dahil) yüzde 86'sından özel sektördeki işverenler sorumlu. ILO, dünya genelinde işverenlerin zorla çalıştırmadan 150 milyar dolar kâr elde ettiğini tahmin ediyor. Bu paranın 51,8 milyar dolarının, Asya-Pasifik bölgesindeki işverenler tarafından zorla çalıştırılan 15,1 milyon kişiden elde edildiğini söylüyor. Bunun 46,9 milyon doları ise gelişmiş ülkeler ve Avrupa Birliği'nde elde edildi. Ancak ILO, nüfusuna oranla dünyada en fazla ‘modern köleye’ sahip olan bölgesinin Körfez Arap ülkeleri olduğunu ve her bin kişiden 5,3'ünün zorunlu çalıştırıldığını söylüyor.
Euan Fraser, pandemi nedeniyle zorunlu çalıştırılmaya maruz kalan insan sayısının arttığını söylüyor. Fraser, "Covid nedeniyle birçok insan yurtdışında mahsur kaldı veya işini kaybetti. Para kazanmak için daha zor koşulları kabul etmek zorunda kaldılar ve bu nedenle insan tacirlerine karşı daha savunmasızdılar" diyor: "Köleliğin artması için en uygun ortamı hazırladı."