Olağanüstü hâl (OHAL) kapsamında çıkarılan 697 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 'Mor Beyin' yazılımı aracılığıyla iradeleri dışından ByLock'a erişim sağlayan 11 bin 480 kişi arasında yer alan 2 bin 168 kamu görevlisinden 1823'ü göreve iade edildi. Ancak yaklaşık 100 bin kişinin hak ihlali iddialarının aylardır Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) ve OHAL Komisyonu'nda karşılık bulmadığı belirtildi. Savcılığın haklarındaki iddialara ilişkin takipsizlik kararı alanlar için de hiçbir adım atılmadığı aktarılırken, "muhalifleri görmüyorlar" yorumunda bulunuldu.
Cumhuriyet'ten Sinan Tartanoğlu'nun haberine göre KHK ile işinden atılan ve ardından "İşimi geri istiyorum" diyerek açlık grevine başlayan öğretmen Semih Özakça'nın iadesi, hakkındaki tüm iddialardan beraat etmesine karşın gerçekleşmedi. Takipsizlik ve beraat kararlarına ilişkin idari bir adım atılmadığı ifade edilirken, haklarında hiçbir adli işlem yapılmayanlar da OHAL komisyonu kararını veya KHK’yı beklediği belirtildi. Söz konusu haber aynen şöyle:
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 11 bin 480 kişinin Mor Beyin uygulaması üzerinden istemleri dışında ByLock’a yönlendirildiğini, 27 Aralık 2017’de tespit etti. Savcılık, tespitlerini il savcılıklarına, bölge adliye mahkemelerine gönderdi. Tesptin ardından tek delili ByLock bağlantısı olanlar tutuldukları cezaevlerinden tahliye edildi. Hükümet de, savclığın belirlediği Mor Beyin mağdurları listesinin içinde 2 bin 168 kamu görevlisinin olduğunu tespit etti.
Mahkemeler bakmıyor
İade Kanun Hükmünde Kararnamesi’nin hazırlanacağı açıklandı. Kurumlardan listeler alındı. Bakanlar Kurulu, 8 Ocak 2017’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında Saray’da toplandı. Hazırlanan KHK, 12 Ocak’ta yayımlandı. Yani devlet, 15 gün içinde Mor Beyin mağduriyetini giderdi.
KHK mi, komisyon mu?
Ancak yine OHAL uygulamaları nedeniyle binlerce kişinin adalet arayışı, 25 Temmuz 2016’dan bu yana sürüyor. Ocak 2017’de Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun kurulması mağduriyet iddialarının karşılığını bulmasının önünü kesti. Hukuk ve idare mahkemelerinden bir sonuç alamayan binlerce kişi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne ve Anayasa Mahkemesi’nin kapısını çaldı. Ancak bu mahkemeler de binlerce başvuruyu OHAL İnceleme Komisyonu’na havale etti.
KHK ile ihraç edilen kamu çalışanı, yeni bir KHK ile iade edildiğinde, ayrıldığı kurumda çalışabiliyor. Ancak komisyon kararı ile iade edilecek bir kamu çalışanının hangi ilde ve hangi kurumda çalışacağı bilinmiyor. Komisyonun sadece ihraç edilen çalışanın devlette yeniden çalışabileceğine ilişkin karar vermesi bekleniyor. Bu da on binlerce kişide KHK ile iade edilme beklentisi doğuruyor.
Takipsizlik de sorun
KHK ile ihraç edilen ama yine aynı gerekçelerle haklarında adli soruşturma açılan binlerce kişinin içinde bulunduğu durumun daha karışık olduğu belirtiliyor. Savcılıklardan haklarındaki iddialarla ilgili takipsizlik kararı alan bu kişiler, suçlamalar çürüdüğü için görevlerine iade edilmeleri gerektiğini düşünüyor. Ancak ne KHK ne de komisyon kararı ile bu yönde bir karar alındığına işaret ediliyor.
Beraat de etse...
OHAL Komisyonu’nun aylardır incelediği dosyalar arasında, KHK ile görevlerinden ihraç edildikleri için açlık grevi başlatan ve tutuklanan eğitimciler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’nın başvuruları da bulunuyor. Semih Özakça’nın başvurusu, hakkındaki tüm suçlamalardan beraat etmesine karşın bekletiliyor. Takipsizlik ve beraat kararlarına karşın ne OHAL Komisyonu, ne de KHK’leri hazırlayan kurumlar bir adım atıyor.
"Ne ile suçlanıyorum?"
Adalet bekleyenler arasında sadece idari işlemlerden mağdur olduklarını iddia edelenler de yer alıyor. Buna göre haklarında herhangi bir adli işlem başlatılmayan, soruşturma geçirmeyen, gözaltına alınmayan, tutuklanmayan, hatta “savcı yüzü bile görmeyen” insanlar bir idari işlem olarak KHK ile ihraç edildikleri için ne ile suçlandıklarını bile bilmediklerinden şikâyet ediyor.
‘Pardon’da bile kaos
Hükümet, Mor Beyin ile ilgili mağduriyeti 15 gün içinde çözdü. Ancak önceki gün yayımlanan iade ve ihraç KHK’sinde, “pardon” denilirken bile mağduriyet yaratıldığı iddiaları gündeme geldi. Mor Beyin nedeniyle ByLock’çu olarak görülüp tutuklu bulunduğu cezaevinden tahliye olan bazı kişilerin KHK iade listelerinde adlarını göremedikleri öğrenildi. Tahliye olmasına karşı KHK’nin ihraç bölümünde ismini görenlerin bile olduğu ifade edildi.