Rapor: İklim değişikliğinin bugün doğan bir çocuk için yaşam boyu sağlık etkileri olacak
Her yıl etkisini artıran küresel ısınma, insan hayatını olumsuz etkilemeye devam ediyor. 1823 yılından beri yayınlanan dünyanın önde gelen hakemli tıp dergilerinden Lancet'de çıkan araştırma, iklim değişikliğinin yeni nesile olan çarpıcı etkilerini ortaya koydu. Rapor, bugün doğan bir çocuk için artan sıcaklıkların ve hava kirliliğinin yaşam boyu sağlık etkileri olacağını gözler önüne seriyor.
Sıcaklık artışının yetersiz beslenme ve artan gıda fiyatları gibi sonuçlarının yükünü en çok çocukların taşıyacağı öngörülüyor. Küresel ölçekteki verim potansiyeli geçtiğimiz 30 yılda, mısırda yüzde 4, kışlık buğdayda yüzde 6, soya fasulyesinde yüzde 3 ve pirinçte yüzde 4 gerilemiş durumda.
Bulaşıcı hastalıklardaki artıştan en çok etkilenecek kesimin de yine çocuklar olması öngörülüyor. 2018 yılı ishalli hastalıkların ve iltihaba neden olan bakterilerin yayılmasını sağlayan iklim koşulları açısından kayıtlara geçen en kötü ikinci yıl oldu.
Türkiye kıyı bölgelerinin yüzde 60'ının ishalli hastalıklara yol açabilen vibrio bakterisi için elverişli olduğu tespit edildi. Bu oranın 1980'li yıllara göre yüzde 10 arttığı görülüyor.
Bugün doğan çocuklar ergenlik dönemine geldiğinde hava kirliliğinin etkisi artacak. 2016'da dünya genelinde belirlenen hava kirliliği kaynaklı erken ölümler, 440 bini kömür üretimi ve tüketiminden olmak üzere 2.9 milyon olarak gerçekleşti. Türkiye'de ise bu rakam 11 bini kömür kaynaklı olmak üzere toplam 26 bini buldu.
Çocukların yetişkinlik dönemleri boyunca aşırı hava olaylarının şiddeti ve sıklığı artacak. 2001–2004 döneminden bu yana 196 ülkeden 152'sinde orman yangınlarına maruz kalan insan sayısında artış yaşandı. Şimdiye kadar yaşanan en sıcak dördüncü yıl olan 2018'de, 65 yaşın üzerinde sıcak hava dalgasına maruz kalan insan sayısı 220 milyona ulaşarak bir rekor kırdı.
Bu durum, 2017 yılındaki seviyesine göre ise 63 milyon artış anlamına geliyor. Türkiye'de ise 2018 yılında 65 yaş üstü insanların sıcak hava dalgalarından etkilendiği 800 bin vaka meydana geldi.
Yayınlanan raporda, küresel ısınmanın iş yaşamına etkileri de değerlendirildi. Lancet yazarlarının hesaplarına göre, Türkiye'de iklim değişikliğinin etkileri sebebiyle sadece 2018'de 8.7 milyon saatlik iş kaybı yaşandı.
Raporu değerlendiren Temiz Hava Hakkı Platformu Halk Sağlığı Uzmanları Derneği temsilcisi Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, iklim değişikliğine sebep olan emisyonların en büyük kaynaklarından birinin kömür olduğunu söyledi.
Çağlayan, “Kömürden elektrik üretiminin yarattığı hava kirliliği, akciğer işlevinin azalmasına, astımın kötüleşmesine, kalp krizi ve felç riskinin artmasına sebep oluyor. Lancet raporu yazarlarının belirlediği dört temel eylem alanından ilki dünya çapında kömürlü termik santrallerin tamamının hızla ve acilen kapanmasını sağlamak. Türkiye ise mecliste ülkenin en eski kömürlü termik santrallerinin 2.5 yıl daha filtresiz çalışmaya devam etmesini tartışıyor” dedi.