Uzayda insan vücudunun sınırları: Ne kadar dayanabiliriz?
Uzayda uzun süreli görevler insan vücudu üzerinde ciddi etkiler bırakıyor. Kemik kaybı, kas erimesi, radyasyon riski ve ruh sağlığı sorunları, başlıca problemler arasında. Peki uzayda bir insan vücudu ne kadar dayanabilir? İşte ayrıntılar...
NTV'nin haberine göre; 2024 itibarıyla, uzayda kesintisiz en uzun süre kalma rekoru, Mir uzay istasyonunda 437 gün 18 saat geçiren Rus kozmonot Valeri Polyakov'a ait. Bu süre, bir insanın uzayda 1,2 yıldan fazla kalabileceğini gösteriyor. Ancak daha uzun süreli görevlerde sağlık riskleri ciddi boyutlara ulaşıyor.
Yaklaşık 700 kişi uzaya çıktı ve özel uzay uçuşlarının artmasıyla bu sayı hızla artıyor. Ancak uzun uzay yolculuklarında insan vücudunun dayanıklılığı merak konusu. 2024'te iki Rus kozmonot, ISS'de 374 gün kalarak mikro yerçekimi ortamında yeni bir rekor kırdı.
Uzayda kemik yoğunluğunda kayıp, kas erimesi, kan hacminde azalma, kalp kası işlevlerinde bozulma ve görme kaybı gibi sorunlar görülüyor. NASA ve diğer uzay ajansları, bu etkileri azaltmak için çalışmalar yürütüyor.
Mars’a insanlı bir görev yaklaşık üç yıl sürecek. Stanford Üniversitesi’nden fizikçi Eneko Axpe, bu sürede tüm astronotların kemik yoğunluğu kaybedeceğini, %33’ünün osteoporoz riskiyle karşılaşacağını belirtiyor. Ayrıca radyasyon riski de endişe verici. Mars görevlerinde astronotlar 0,7-1 sievert radyasyona maruz kalabilir; bu, ISS'deki altı aylık görevlerde alınan dozun yaklaşık üç katıdır ve kanser riskini %5 artırır.
Mikro yerçekimi sıvı değişimlerinin neden olduğu görme sorunları ve uzun süreli izolasyonun ruh sağlığı üzerindeki etkileri, diğer önemli endişeler arasında. Uzun süreli görevler, stres, anksiyete, depresyon ve bilişsel gerilemeye yol açabilir. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıflığı nedeniyle enfeksiyonlarla mücadele de zorlaşabilir.
Mars'a üç yıllık bir görev teorik olarak mümkün, ancak astronotlar ciddi sağlık sorunlarıyla geri dönebilir. Daha uzun görevler ise insan dayanıklılığının sınırlarını zorlayacaktır.