Bir erkeklik hakkı; "haksız tahrik indirimi" ve 4 vakası
Bianet, katledilen kadınların hangi davranışları “haksız tahrike” neden oluyor sorusuna; hukukçu Eylem Ümit Atılgan’ın "Haksız Tahrik İndirimi Bir Erkeklik Hakkı" isimli kitabından aldığı örneklerle yanıt verdi. Atılgan'ın kitabından 4 örneği inceleyen Bianet, "Birçok vakada görülüyor ki öldürülen kadının eylemi hukuk dışı değil. Toplumunun genelinin veya eril hukukun hassasiyetlerine uzak" sözlerine dikkati çekti.
Kitapta yer alan dört çarpıcı vaka, haksız tahrik indiriminin ne kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğini ortaya koyuyor. Bu vakalar, erkeğin şiddetini mazur gören hukuki uygulamaları ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yargı sistemindeki yansımalarını da gözler önüne seriyor.
Örnek Vaka 1: Doğum kontrol hapı ve Adil Işık mesajı: Bir kadın ve bir erkek boşanmıştır, ancak çocukları nedeniyle görüşmeye devam etmektedirler. Erkek, bir gün çocuğu teslim almak için kadının evine gider. Çocuğun çantasını karıştırırken doğum kontrol hapı bulur. Aynı zamanda kadının cep telefonuna Adil Işık mağazasından bir indirim mesajı gelir. Adil Işık, bir konfeksiyon mağazasıdır ve mesajda yeni indirimlerin başladığı duyurulmaktadır.
Erkek, kadının doğum kontrol hapı kullanmasını ve Adil Işık'tan gelen mesajı yanlış yorumlar. Kadının başka biriyle ilişki yaşadığını düşünür ve bu düşünce onu “çıldırtır.” Ancak, bu durumun cinayet sebebi olarak değerlendirilmesi ve haksız tahrik indirimi uygulanması adil değildir. Adil Işık mağazasından gelen mesajın yanlış anlaşılması, durumu daha da karmaşık hale getirir ve toplumda bu tür konuların nasıl yanlış yorumlanabileceğini gösterir.
Örnek Vaka 2: Aldatmıyordu, şarkı söylüyordu: Yeni doğum yapmış bir kadın, cinsel isteksizlik nedeniyle eşi tarafından aldatmakla suçlanır. Erkek, bu şüpheyle evin çeşitli yerlerine kamera yerleştirir, ancak hiçbir kanıt bulamaz. Daha sonra kamerayı kaldırarak ses kayıt cihazı yerleştirir. Ses kayıtlarını inceleyen adam, belirli saatlerde inleme sesleri duyduğunu iddia eder. Bu seslerin aldatma kanıtı olduğunu düşünerek kadını suçlar. Mahkemede, ses kayıtları uzmanlar tarafından incelenir ve bu seslerin inleme olmadığı anlaşılır. Ancak erkeğin kafasındaki halüsinasyonlar ve kadının suçsuzluğunu kanıtlama çabaları mahkemede saatlerce tartışılır.
Sonunda, adam kadını katleder ve ses kayıtları cinayet anını da kaydeder. Mahkeme, adamın bu suçunu ve delillerini değerlendirirken, haksız tahrik indirimi uygulanmaması gerektiği sonucuna varır. Kadının son sözleri, "Tamam, öldür beni ama izin ver kızımı göreyim" olur. Kamera görüntüsünde de kadın bebeğinin odasına giderken ona şarkı söylüyordur. Bu, davanın trajik ve acımasız bir boyutunu ortaya koyar.
Örnek Vaka 3: Pembe Telefon Kılıfı: Boşanmış bir çift, çocukları nedeniyle hala görüşmektedir. Kadın pembe bir telefon kılıfı kullanmakta, ancak adam bu durumu kabul etmemektedir. Kadın, adamın evde olduğu zamanlarda kılıfı kullanmamaya çalışır. Bir gün adam, otobüste kadının pembe kılıfı taktığını görür ve kadının sözünü dinlemediğini düşünerek öfkelenir.
Erkek, kadını bu yüzden katleder ve mahkemede savunmasını, "Sözümü dinlemeyip pembe kılıfı kullanmaya devam ediyordu" diyerek yapar. “İndirim” alır.
Örnek Vaka 4: Boşanınca at da koştururum eşek de: Bir kadın, boşanma konuşması sırasında kocasına, "Boşandıktan sonra sen yoluna ben yoluma. At da koştururum, eşek de koştururum" der. Bu söz üzerine erkek, öfkelenir ve kadını katleder. Mahkeme tutanaklarında ve karar metninde bu cümle, "incinmiş erkeklik" empatisiyle değerlendirilir. Hakim, kadının bu sözlerini tahrik unsuru olarak kabul eder ve cezada indirim yapar.
Bu durum, toplumdaki eril hukuk kültürünün bir yansımasıdır ve kadının hayatını değersizleştirir. Hakimin, "Öldürme var, öldürme var. Bakalım nasıl gelişmiş olay? Olayın koşullarına bakacağım" diyerek olayın koşullarını değerlendirmesi, adaletin yanlış yorumlanmasına neden olur. Bu tür davalar eril hukuk sisteminin nasıl işlediğini açıkça ortaya koyar.