ÇIKRIKÇILAR YOKUŞU’NDAN EKONOMİNİN BAŞINA, AKP KURUCULUĞUNDAN ALTERNATİF PARTİYE; FOTOĞRAFLARLA ALİ BABACAN KİMDİR? - AKP, 14 Ağustos 2001’de Tayyip Erdoğan ve en yakınındaki üç isim olan Abdullah Gül, Bülent Arınç ve Abdullatif Şener öncülüğünde kuruldu; yaklaşık 1.5 yıl sonra katıldığı ilk genel seçim olan 3 Kasım 2002’de oyların yüzde 34.5’i ile parlamentodaki sandalyelerin yaklaşık yüzde 65’ine sahip olarak iktidar oldu.
Erdoğan ile bu fotoğraftaki üç ismin, Abdullah Gül, Bülent Arınç ve Abdüllatif Şener’in yolları ayrıldı. Arınç, yaklaşık bir ay önce Erdoğan’ın davetini kabul ederek Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyeliğini kabul etti. Babacan, 17 yıllık AKP iktidarının 13 yılında ekonomiyi yöneten temel isim oldu, AKP hükümetlerinde ekonomiden sorumlu Devlet Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevlerini üstlendi.
ANAP-DSP-MHP hükümeti döneminde Türkiye, MGK toplantısında “anayasa kitapçığı fırlatma” kriziyle birlikte devalüasyon ve ekonomik kriz yaşanmıştı. Krizi izleyen 3 Kasım 2002 erken seçiminde Ali Babacan, AKP hükümetinin krizden çıkmaya çalışan ekonomiyi teslim ettiği isim oldu.
2002 yılında 36 yaşındaydı, siyasette tecrübesi yoktu. Görev yaptığı süre boyunca kimi zaman dışarıda, kimi zaman partisi içinde eleştirildi, ancak teknisyen kimliği ve mali disiplinin sağlanması yolundaki mesaisi ile Türkiye ve uluslararası piyasalarda güven kazandı. Bakanlık koltuğunda oturduğu 13 yıl boyunca sakin, mesafeli, disiplinli, çalışkan ve mütevazı tavrıyla dikkati çekti.
Ali Babacan 1967 yılında Ankara’da doğdu. 1985 yılında TED Ankara Koleji’ni birincilikle bitirdi. 1989’da Ortadoğu Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünü 4 üzerinden 4 tam ortalama ile birinci sırada bitirerek ODTÜ tarihine geçti. İşletme dalında ABD’de yüksek lisans yaptı. Babası Hilmi Babacan Ankara’da tarihi merkez olan Ulus’taki Çıkrıkçılar Yokuşu'nun tanınmış esnaflarından. Aynı adı taşıyan dedesinin adıyla kurulan ‘Ali Babacan’ isimli aile firması yaklaşık 90 yıldır Ankara’da faaliyet gösteriyor. Ali Babacan’ın ekonomiyle tanışması Çıkrıkçılar Yokuşu’ndaki çıraklık yıllarına rastlıyor.
1994’te ABD’den Ankara’ya dönen Babacan, bir süre Erdoğan’ın Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan istifa ettirdiği Melih Gökçek’e danışmanlık yaptı. 2001 yılında AKP kurucu üyesi oldu. Babacan'ı siyasete sokan isimlerden biri 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’dü. Gül, Babacan’ın siyasete girişi için “Kız ister gibi babasından istedim” demişti.
Eşi Zeynep Babacan Ali Babacan’ın AKP’ye girişini “Parti kurulurken ısrarlar üzerine eşim haftada birkaç gün ilgilenirim diye girdi partiye. Sonra her gününü ayırır hale geldi” diye anlattı.
ANAP-DSP-MHP hükümetinde çıkan ekonomik kriz üzerine ABD’deki Dünya Bankası görevinden DSP lideri Bülent Ecevit tarafından Türkiye’ye davet edilen Kemal Derviş’in “Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı” adıyla uygulamaya koyduğu -ve sol dünyada ağır eleştirilere neden olan - programı AKP iktidarı döneminde sahiplenerek sürdürmesi piyasalarla güven ilişkisi kurmasının önemli adımlarından biri oldu.
2007 yılında Tayyip Erdoğan tarafından Dışişleri Bakanlığı’na getirildikten sonra ekonomi politikasını tayin edici isimlerden biri oldu. 2009 yılında Dışişleri Bakanlığı koltuğunu Ahmet Davutoğlu’na devrederek Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak kabinedeki varlığını sürdürdü. 2011 genel seçiminden sonra da aynı görevi sürdürdü.
Ali Babacan yönetiminde Merkez Bankası’nın uyguladığı faiz politikası Başbakanlığı döneminde de Cumhurbaşkanlığı döneminde de Tayyip Erdoğan’ın tepki gösterdiği önemli başlıklardan biriydi. Faizlerin düşmesi gerektiğini savunan Erdoğan zaman zaman o dönem Başbakan Yardımcısı olan Babacan’ı ve Babacan'ın çocukluk arkadaşı olan eski Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’yı kimi zaman isimlerini vermeden kimi zaman isimlerini de vererek eleştirdi.
Babacan ailesinin bir geleneği de ‘çift cüzdan’ taşımaları. Ali Babacan’ın kendi anlattığına göre bu, çocukluktan itibaren sürdürülen bir alışkanlık. Babacan’ın cebinde sürekli iki cüzdan oluyor. Birisi sağ arka cepte, diğeri de sağ ön cepte. Paralar, kredi kartları eşit bir şekilde cüzdanlara yerleştiriliyor.
Olası bir hırsızlığa karşı böyle bir tedbir geliştirilmiş. Bu sayede cüzdanın biri çalınsa, diğeri kurtarılıyor. Dede vasiyeti olarak babadan oğula aktarılan bir alışkanlık. Babacanların cüzdanında bir de ‘yok para’ adını verdikleri para oluyor. “Ne olur ne olmaz” denilerek cüzdanda sürekli sabit bir para tutuluyor ve bu, günlük harcamalarda kullanılmıyor.
Babacan, ‘çift cüzdan’ alışkanlığının faydasını görmüş. “Baba tavsiyesini sürdürüyoruz. Anne baba tarafı da esnaf olunca tedbiri elden bırakmıyoruz” diyen Babacan’ın cüzdanı ABD’de okurken çalınmış. Babacan’ın gençlik, öğrencilik yıllarında bu denli tedbirli olması anlaşılabilir de korumalar eşliğindeki bakanlık yaşamında bunu sürdürmesi tuhaf görünüyor. Eşi Zeynep Hanım da aynı soruyu sormuş. “Bu kadar koruman var, gerek var mı” diye sormuş. Babacan, eşine verdiği cevabı gülerek anlattı: “Bakarsın tek başıma kalırım. Ne olur ne olmaz. Tedbiri elden bırakmamak lazım.”
AKP'nin kurucu isimlerinden biri olan Babacan, AKP'den 22., 23., 24. ve 26. Dönem Ankara Milletvekili olmuştu. 58. ve 59. hükümetlerde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı yapan Babacan, 60. hükümette 1 Mayıs 2009'a kadar Dışişleri Bakanı olarak görev aldı ve Mayıs 2005 - Ocak 2009 arasında Avrupa Birliği'ne tam üyeliği konusunda başmüzakerecilik görevinde bulundu. 1 Mayıs 2009’da gerçekleştirilen kabine değişikliğinde Başbakan Yardımcısı olarak atandı. 61. ve 62. hükümetlerinde de Başbakan Yardımcılığı yaptı. 2015’te Ahmet Davutoğlu’nun kurduğu kabinede yer almadı. Milletvekilliği ise 26. dönemden sonra sona erdi.
Erdoğan’ın 5 Temmuz günü ismini söylemeden "Tarih oldular, kimse onları hatırlamıyor bile" diyerek işaret ettiği Babacan, 8 Temmuz’da AKP’den istifa ettiğini duyurdu. 18 yılın ardından partisinden istifa eden Babacan, yeni parti hazırlıklarına ilişkin ilk resmi açıklamasını kamuoyu ile paylaştı.