5 SORUDA ASGARİ ÜCRET SÜRECİ
Görüşmelerde çalışanları temsil eden TÜRK-İŞ, pazarlıkların 7 bin 785 lira üzerinden başlamasını isterken, işverenleri temsil eden TİSK, işçilerin ve işverenlerin gözetildiği dengeli bir asgari ücret talep ediyor.
Asgari ücret nedir? İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir. Türkiye'de ise asgari ücret 1936 tarihli İş Kanunu ile mevzuata girmesine rağmen 1951'e kadar uygulanmadı. 1951-1967 yılları arasında mahalli komisyonlarca belirlendi. Bugün geçerli olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu uygulamasına ise 1967 yılından sonra geçildi.
Mevcut asgari ücret ne kadar ve kimleri ilgilendiriyor? Asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 6 bin 471 lira, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 5 bin 500 lira 35 kuruş olarak uygulanıyor. Resmi rakamlara göre, 16 milyon 687 bin çalışanın yüzde 38'i yani yaklaşık 6 milyon 300 bini asgari ücretli durumunda bulunuyor. Asgari ücretin biraz üzerinde (komşu) ücret alanlar da göz önünde bulundurulduğunda bu sayının 7 milyonu aştığı tahmin ediliyor.
Asgari ücret nasıl belirleniyor? Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört kez toplanıyor.
İşçi ve işveren kesimi ne istiyor? TÜRK-İŞ, öncelikle zam pazarlığının Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırmasının kasım ayına ait açlık sınırı verisi olan 7 bin 785 lira üzerinden başlamasını istiyor. Bunun yanında, refahtan pay ile enflasyona karşı satın alma gücünün korunmasını talep ediyor. TİSK ise asgari ücrete dair bir rakam paylaşmamakla birlikte, temel olarak işçilerin ve işverenlerin gözetildiği dengeli bir asgari ücretten yana tutum sergiliyor.
2023 yılı asgari ücretini belirleme çalışması ne aşamada? Görüşmelerde en kritik nitelikteki üçüncü toplantı 20 Aralık Salı günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda yapılacak. Bu toplantıda taraflarca telaffuz edilecek ilk rakamlar masada olacak. Üçüncü toplantının ardından dördüncü toplantının da en kısa sürede yapılması ve 2023'te geçerli olacak asgari ücret rakamının gelecek hafta içerisinde belirlenmesi bekleniyor.