Nr. 24 filminden bir kare

Yeni yılı karşıladığımız akşam, daha gece yarısı olmadan başlayan üşüme ve yorgunluk hissiyle sarıldığım battaniyelerin içinden iki gün çıkamadım, epey üşütmüştüm anlaşılan...

Belki bu hafta yazamayacak kadar beni bedbaht hale getiren suçluyu aramadım değil, bir gece önce yaptığımız otobüs yolculuğu ilk fail olarak geldi aklıma, aslında güzel bir yolculuktu, epeydir otobüsle yolculuk yapmıyorduk, kısa aralıklarla bu ikincisiydi.

İlkinden hiç memnun kalmamış, özellikle sürücünün yolculara karşı rahat tavırları, lüzumsuz ve daha önemlisi araç kullanırken telefonuyla konuşması, kendi seçimi sıradan şarkıları dinlemek zorunda kalışımız ve hiç azalmayacakmış gibi gelen mesafe gerçekten yormuştu.

İkincisi ise özenli bir şekilde yaptığımız; firma, güzergâh ve koltuk seçimimiz sayesinde oldukça başarılıydı.

Hayır, bu güzel yolculuk rahatsızlığımın faili olamazdı. Başka bir neden bulmalıydım.

Bilirsiniz, insan rahatsızlandığı vakit ya da canı yandığında başka bir şey düşünemiyor...

O vakitlerdeydim ve ‘her şeyin başı sağlık’ gerçekten de diye aklımdan geçirirken göz ucu mesafemde daha yeni açmış olduğum filmin bir repliğini duyunca benimle aynı fikirde olmayan birinin varlığını yanı başımda hissettim.

“Sağlığın en önemli şey olduğunu söylerler, doğru değil. Barış ve Özgürlük her şeyden önce gelir.”

Bana yanıtmışçasına zamanlaması şaşılacak derece ilginç bu sözlerin sahibi Norveç’in efsane ulusal kahramanı, Gunnar Sonsteby’di.

Bir kahraman olamayacak kadar kendini sıradan buluşuna filmi izleyince benim gibi siz de hak vereceksiniz.

“İnsan savaş durumunda mevcut durumu kabul edip etmeyeceğine karar vermek zorundadır. Ya şartları kabul edeceksiniz ya da harekete geçip risk alacaksınız.”

Gunnar, gerekeni yapmıştı ve onun için harekete geçip risk almanın bedeli; ancak özgürlüğe verdiğiniz değerle ölçülebilirdi.

‘Nr. 24’ filmi, İkinci Dünya Savaşında Alman işgalinden sonra Norveç direnişçileri arasına katılan Gunnar Sonsteby’ın kod adını taşıyordu.

Film, Numara 24’ün yetmiş yıl önce okuduğu liseye bir konuşma yapmak için gelişiyle başlıyor ve oradaki ilk sözü: “Bugün size değerlerimizden söz edeceğim” ile sizi hemen içine alıyor. 

Film boyunca, barışa duyulan özlem ve dilden düşmeyen özgürlük için ödenen bedellerin canınızı çok yakmadan resmedilişi sırasında; insanı bir hayli düşündüren zor sorularla baş başa kalıyorsunuz.

Evet, zorunlu olmadıkça bir cinayetti savaş ama hiç düşündünüz mü, ya kaçınılmaz olduğunda neleri feda edebilir ya da edemezdik?

Bu yazı bir film analizi ya da eleştirisi olmadığından gerisini filmi merak edenlere bırakıyorum.

Direniş sırasında en yakın sekiz arkadaşını kaybeden Gunnar Sonsteby, bir soru üzerine: “umarım ölene kadar hiçbiriniz savaş görmek zorunda kalmazsınız” diye tamamlıyor sözlerini.

Hâlâ battaniyelerin arasındayken nice acıdan çıkıp gelen ve bir yeni yıl dileği gibi olan bu sözlere bir ufak katkı yaparak yazımı bitirmek benim de sağlığım için en doğrusu olacak sanırım:

“Hiç kimse yaşadığı sürece savaş görmek zorunda kalmasın.”

Eyvallah.