Dün gece bir video seyrederken, önüme "Ekrem İmamoğlu'nun yer aldığı BOTAŞ reklamı" düştü. Aşağıda yer alan videodaki reklamı izlerseniz (Merak etmeyin güvenli, videodan ekran kaydı aldık ve bizim platformda yer alıyor.) çok etkileyici. Bir yandan İmamoğlu figürü ile güven sağlanırken, diğer yandan büyük tankerler, kocaman tankların yer aldığı dev depolama alanlarının ve hâlâ yatırım yapıldığına dair boru hatları döşeme görüntülerinin yanında, lüks arabalar, evler, yatlar ile izleyiciye büyük bir fırsat sunulduğu izlenimi alıyorsunuz.

Ama bu videonun doğru olamayacağına dair hemen dikkati çeken hataları var;

1. Öncelikle İmamoğlu gibi bir siyasal kişilik acaba Varlık Fonu, yani AKP'nin yönetimi altındaki BOTAŞ'ın reklamında oynar mı? (Ki bu dolandırıcılığın yurtdışı kaynaklı olduğu yorumum böyle oluştu.)
2. BOTAŞ yüzde 100 kamu şirketi, dolayısıyla yatırım yapma ve para kazanma olasılığına kapalı.
3. Ekrem Bey'in görüntülerinin deepfake olmadığı, başka benzer bir görüntüden alındığı düşüncesindeyim. Çünkü el hareketleri ve zaman zaman dudak hareketleri içerik ile uyuşmuyor (Kısmen dudak hareketleri üzerinde oynanmış olabilir.)
4. En önemlisi, 49. saniyedeki 5 bin 270 TL geliri telaffuz ederken dikkat ederseniz bunu bir makina (IVR) söylüyor. “Beşbinikiyüzyetmiş” lirayı, bir insanın söyleyeceği şekilde bir kerede değil; önce 5 rakamı, sonra bin ve 2, sonra da 100 diyerek telaffuz ediyor.
5. Linkler de tuhaf. Birden fazla gördüm bu reklamı, her birinde başka link vardı. Neden botas.gov.tr seklinde bir link yok da mesela "retirementriches.online" diye bir link var?

Özetle, bu dolandırıcılar tarafından hazırlanan, hem bir şekilde link tıklatmaya çalışan hem de yapabilirlerse sizden para (5 bin 270 TL) almaya çalışan bir reklam.

Not edelim; bugün bu videoda Ekrem İmamoğlu kullanılmış, yarın başka popüler insanların da kullanıldığını görmemiz mümkün.

Dolandırıcılık neden artış gösterdi?

Ülkemizde 2018'den beri yükselen enflasyon ve yanlış ekonomi politikaları nedeniyle, halkın parasını koruma içgüdüsü yüksek. Geleneksel altın ve dolar yatırımları dışında, kripto para ya da bu örnekte görüldüğü üzere çeşitli yatırım araçlarına yönelim mevcut. Zaten hükümetin altın ve dolar makasını açması da bu tür yatırım araçlarına yönelmeyi hızlandırıyor.

Bu nedenle de insanlar altın ve dolar gibi basit yatırımlara nazaran, çok daha karmaşık olan yatırım şemalarına bakabiliyorlar. Yani parasını korumak isteyen insanlar, birtakım dolandırıcıların yönlendirmesiyle aslında nasıl çalıştığını tam anlayamadıkları, yatırım hesabı, kripto para cüzdanı, kripto hesabı vs. derken dolandırılıyor. Bir kısmı da buradaki gibi böylesine dev firmaların isimlerinin büyüsüyle paralarını kaptırıyorlar.

Zaten aşağıda daha detaylı anlatacağız, dünyada da suç odakları hızlı yükseliş gösteriyor. Bir örnek Güneydoğu Asya'da görülüyor. Bölgedeki yoğun göç dalgalanmasından etkilenenlerden oluşan, 100 bini Kamboçya ve 120 bini Mynmar'da çalışan esirleri olan bir çeteden bahsediliyor. Bu dolandırıcılığa baktığımızda da günümüzde çok popüler bir isim olan İmamoğlu'nun AKP'nin yönettiği BOTAŞ şirket reklamında kullanılıyor olması, dolandırıcılığın materyalinin muhtemelen Türkiye konusunda bilgisi az birileri tarafından düzenlendiği izlenimi yaratıyor. Bu nedenle başlıkta "Acaba Güneydoğu Asyalılar mı?" diye sorduk.

İçişleri Bakanlığının bu tür teknik dolandırıcılıklara odaklanması ve bu tür olayları takip eden insanlarla çalışması lazım. Kendi ekibindeki teknik insanları kastetmiyorum. Ortalıkta süregiden kişisel verilerin çalınması, SMS ile dolandırıcılıklar, e-ticaret dolandırıcılıkları var. Bunlar çözülmüyor. Artık, İçişleri Bakanlığı’nın sektörün bilgili insanlarından destek alması ve konuları çözmesi lazım.

BOTAŞ adının dolandırıcılıkta kullanılma metodu uzun zamandır mevcut

BOTAŞ, Varlık Fonu altında yer alan, 2022'de 53 milyar dolar ciro yapan bir firma. Başlangıçta sadece boru hatları ile petrol taşımacılığı yapan BOTAŞ, 1986 yılından itibaren doğalgaz ticareti ve taşımacılığı faaliyetleri de yapıyor.

BOTAŞ, Bakanlar Kurulu'nun 8 Şubat 1995 tarih ve 96/6526 sayılı kararıyla 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi kârlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda faaliyetlerini sürdüren bir Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) olarak yapılandırılmış. 24 Ocak 2017 itibari ile Türkiye Varlık Fonu bünyesine katılmış.

BOTAŞ, halka açık bir şirket olmadığından hisse satışı yapması da mümkün değil.

Ama buna karşın, Mart 2023’ten bu yana BOTAŞ’a yatırım konulu çeşitli dolandırıcılık malzemesi mevcut ve bu nedenle BOTAŞ web sitesine dolandırıcılığa karşı bir uyarı yerleştirmiş.

Bu uyarıya rağmen, teşebbüslerin devam etmesi bir miktar başarılı olabildikleri anlamına geliyor gibi gözüküyor. Bu haberi de bu nedenle yazdık. Bu tür saçmalıklarla dolandırılmamak için dikkatli olmak lazım.

Ukraynalı, Rus, "Alamancı" ve Güneydoğu Asyalı dolandırıcılık çetelerine dikkat!

Birleşmiş Milletler, ağustos sonunda bir rapor yayınladı ve Güneydoğu Asya'daki çok büyük bir dolandırıcılık yapılanmasına dikkat çekti. Myanmar’da en az 120 bin ve Kamboçya’da yaklaşık 100 bin kişinin “alıkonulmuş ve çevrimiçi olarak dolandırıcılığa zorlanmış” olabileceğini belirtti. Buralarda çalışan insanların büyük bir kısmının sanal köle olduğunu ve sahte romantik ilişkiler, sahte yatırım sahaları ve yasa dışı kumar planları da dahil olmak üzere yasa dışı çevrimiçi dolandırıcılık operasyonlarına katılmaya zorlandığını açıkladı.

Ülkemizde İngilizce az bilindiği için yıllar içinde dünyayı kasıp kavuran bazı dolandırıcılıklardan (Nijerya kaynaklılar gibi) daha az etkilendik. Ama anlaşılan “Google Translation” ya da “yapay zekâ ile tercüme” gibi olanaklar sayesinde bu durum değişmeye başladı. Yukarıdaki örnek dışında, bazı kanallardan Türk kullanıcılara ulaşarak dolandıran ya da dolandırmaya çalışanların, dil kullanımındaki bozukluktan yerli olmadıkları görülüyor.

Burada not olarak iletelim; yurtdışından gelen romantik ilişki ve yatırım önerilerinin büyük bir kısmı, tuzak kurulduğu anlamına geliyor. Uzak durun. Bana soran bazı okuyucularım var. Yatırım konusunda kârlı çıkacaklarını sanıp, sonra sıkıntıya düşüyorlar.

Ülkemizde son günlerde çok gündemde olan "fenomen" olan ya da olmayanlardan bazılarının kazandıkları paraların arkasında da böyle dolandırıcılık şemaları var. Yurtdışından gelen dolandırıcıların çalıntı paralarını dışarıya çıkarmalarına yardımcı olabiliyorlar. Çünkü dolandırılan paranın ülkeden çıkması için ya kripto para kullanılması gerekiyor ya da bir banka hesabının. Bu noktada bankalarda da sorun olduğunu söyleyelim. Örneğin ölü kişilerin hesaplarının hâlâ aktif tutulması ve dolandırıcılar tarafından kullanılabilmesi gibi olaylar gördük.

Burada bankalara, internet servis sağlayıcılara, yasa uygulayıcılara ve kolluk güçlerine önemli bir görev düşüyor. Çünkü ülkemizde özellikle teknoloji kaynaklı olan dolandırıcılıklarda -kişisel verilerin çalınması, SMS ile dolandırıcılıklar, e-ticaret dolandırıcılıkları gibi- yeterli ve derinlikli teknik bilgi ile davranılmadığını görüyoruz. En azından bu dolandırıcılıkların sürmesinden de bu anlaşılıyor.