Ernest Hemingway bir ülkeyi keşfetmenin en iyi yolunun bisiklete binmek olduğunu söyler.

Doğru söze ancak şapka çıkartılır ve yazarın bisiklet övgüsü Paris övgüsüne bağlanır. Paris Bir Şenliktir kitabından Saydam Özel çevirisiyle alıntılayalım:

"Eğer gençliğinizde Paris'te yaşamak şansına erişmişseniz, ömrünüzün geri kalan bölümünde nereye giderseniz gidin, o sizinle birliktedir artık, çünkü Paris devingen bir şenliktir."

* * *

24 Haziran Pazar günü, Paris, iki şenliğe birden ev sahipliği yaptı. Önce Eyfel Kulesi'nin altından Tour de France'ın kadınlar edisyonu yola çıktı. Kadın bisikletçilerin attığı ilk pedal onlar için belki küçüktü, ama insanlık için kesinlikle büyüktü. Zira yıllar süren mücadelenin ardından Fransa Turu kadınlar edisyonu 8 etaplık gerçek bir yarışa dönüştü. (Eskiden adı La Course olan tek günlük "dostlar Paris'te görsün" yarışıydı.)

Günün galibi Hollandalı Lorena Wiebes oldu. Bu yazı yazılırken bisikletçiler Meaux'dan yola çıkmış, Provins'a doğru gidiyordu.

Tour de France Femmes 31 Temmuz'da çok anlamlı bir zirvede, etkileyici hikâyesiyle bilinen La Super Planche des Belles Filles'de bitecek. O hikâyenin ne olduğunu haftaya bırakalım, Paris'teki diğer şenliğe geçelim.

* * *

Malum, Tour de France'ın 109. edisyonu Danimarka'nın başkenti Kopenhag'ta başlamıştı. 

Kopenhag'daki coşkulu başlangıç, Paris'te bir Danimarkalı'nın zaferiyle taçlandı. 25 yaşındaki Jonas Vingegaard 2022'nin şampiyonu oldu. Tivoli Bahçeleri'ndeki tezahürat esnasında dolan gözleri, Champs-Élysées'de pınarlarından boşaldı.

1.75 boyunda 60 kg ağırlığındaki sporcu hem duygusal, hem de fiziken olarak o kadar kırılgan görünüyor ki, insanın aklına bir zamanlar memleketin her kahvehanesinde asılı olan Ağlayan Çocuk tablosunu hatırlatıyor. (Murat Belge'nin kulakları çınlasın. Ağlayan Çocuk tablosuyla ilgili ne şahane bir metin kaleme almıştı.)

Sloven'lerin hayal kırıklığı

Hatırlayacaksınız, üç hafta evvel, yine bu köşede favori olarak iki Sloven Primoz Roglic ve Tadej Pogacar gösterilmişti. Ne var ki bisikletin çarkıfeleği Roglic'e yine pas göstermiş, 32 yaşındaki sporcu 5. etapta düşmüş, çıkan omzunu kendisi yerine takmıştı.

Şampiyonluk şansını bir kez daha kaybeden Sloven, takım arkadaşı Vingegaard'nun şampiyonluğu giden yoldaki taşlarını döşeyen ekibin bir parçası oldu. 17 Temmuz'da da Tour'dan çekildi. Muhtemelen 19 Ağustos'ta Utrecht'den start alacak olan İspanya Turu La Vuelta'da 4. kez şampiyon olmayı deneyecek. 

(Bu parantez Vingegaard'nun ardındaki "nun" takısına takılanlar için açıldı. Eurosport'tan arkadaşlar, bir süredir bu kelimenin Danca "Vingego" olarak okunduğunu söylüyorlar. Ben de onlardan kopya çekiyorum. Hatta bunu öğrendikten sonra acaba Danimarkalı filozof Kierkegaard nasıl okunuyor diye Google Translate'e baktım. Uygulamanın spikeri "Kiekego" gibi bir şey söyledi. Öğrenmenin yaşı yok diyor, parantezi kapatıyorum.) 

Gelelim diğer Sloven'e, son iki yılın Tour şampiyonu Tadej Pogacar'a. 23 yaşındaki müthiş yetenek, bu yıl Jumbo Visma'nın yıpratıcı stratejisine yenik düştü. Tour'u ikinci basamakta bitirdi. Üçüncü basamakta ise 2018 şampiyonu, 36 yaşındaki cool bisikletçi Geraint Thomas duruyordu.

En hızlı Tour        

Tour de France 2022 bugüne kadar koşulmuş en hızlı edisyon olarak tarihe geçti. Sadece nicelik değil, nitelik olarak da son yılların seyir zevki en yüksek, en heyecan verici edisyonu olarak hafızlara kazındı.

Genel klasman liderinin giydiği Sarı Mayo'yu evine götüren Vingegaard, Dağların Kralı Mayosu'nu da yanına almayı ihmal etmedi. Yeşil renkteki Puan Mayosu'nu ise takım arkadaşı Wout van Aert aldı. 25 yaş altındaki en başarılı genç bisikletçiye verilen Beyaz Mayo ise, ironik bir şekilde Tadej Pogacar'ın oldu.

İklim Aktivistleri Tour'da

2022 Tour de France sadece bisikletçileri ve seyircileriyle değil, eylemcileriyle de heyecan vericiydi. "Köprüden önce son çıkış" olarak tanımlayabileceğimiz  adındaki iklim aktivistleri üç kez yolu kestiler. Beyaz tişört giyen eylemcilerin üstünde her gün güncelledikleri bir sayı yazıyordu. 12 Temmuz'da kestikleri 10. etapta bu sayı 989 iken, 17 Temmuz'da 984 idi. Eylemciler 23 Temmuz'da son eylemlerini yapmak üzereyken durumdan vazife çıkaran asabi birkaç "tosuncuk"  kendilerini polis yerine koyup eylemcilere "müdahale" etti.

Aslında Tour tarihinde yol kesme eylemleri yeni bir şey değil. Kendi payıma ben en çok 15 Temmuz 2003'te Fransız çiftçilerin, Marsilya yolunda Lance Armstrong'un önünü kesmelerini hatırlıyorum. "Asterix" lakaplı Jose Bove'nin hapsedilmesini protesto eden çiftçiler, ayrıca küreselleşmenin ve genetiği değiştirilmiş gıdaların yarattığı tahribatı sergilemek için medya olarak Tour'u seçmişlerdi. Armstrong'un dahil olduğu dünya ile, çiftçilerin dünyası her anlamda karşıt konumlardaydı.

Lozan, Montrö ve Sevr

2022 Tour de France rotası Danimarka'dan başladı ve ilerleyen günlerde başka başka ülkelerden geçti. Özellikle İsviçre'den geçen iki günde olağanüstü güzellikte manzaralara tanık olduk. Geçilen şehirlerin Lozan ve Montrö olması ise, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı bizler için, çok manidardı. Bu da yetmezmiş gibi Lozan Anlaşması'nın 99. yıldönümü olan 24 Temmuz'da  bisikletçiler Paris'te Sevr Anlaşması'nın imzalandığı Seramik Müzesi'nin kıyısından geçtiler.

Bodrum Cennet Koyu'nda pedallamak

Madem iklim aktivizmi ve nefis manzaralardan söz ettik yazıyı ikisini de ilgilendiren bir konuyla bağlayalım. Malum, Cengiz İnşaat  Bodrum Cennet Koyu'nda, 678 bin metrekarelik bir araziye villa ve otel inşaatına girişti. 

T24 okurları Cennet Koyu'nun çok sayıda güzel fotoğrafını görmüştür. Bir tane de bu köşede paylaşalım. Gördüğünüz fotoğrafın şöyle bir hikâyesi var: Birkaç yıl evvel, sıkı bir bisikletçi olan klas oyuncu Taner Birsel ve Pinhani grubunun karizmatik davulcusu Hami Ünlü ile Bodrum'da bisiklete binmek üzere buluştuk. Taner Ağabey bizi "Bodrum'un en bozulmamış yeri" dediği Cennet Koyu'na götürdü. Hakikaten cennet gibi bir yerde, Bodrum hengamesinden uzak bir coğrafyada pedal çevirdik. Tadı halen damağımda duruyor. Tour de France'da hayran kaldığımız manzaralardan en ufak bir eksiği yoktu. Oralarda halkın malı olan arazileri yağmalamak bu kadar kolay olmadığı için sonraki yıllarda aynı manzaraları görmek mümkün iken aynı şeyi Türkiye için söylemek çok zor.

Soldan sağa: Hami Ünlü, Aydan Çelik, Taner Birsel ve Levent Obalar (Fotoğraf: Samed Kunaç)

Eurosport ekibine teşekkür

Yazıyı Türkiye'de bisikletin sevilmesine büyük emeği geçen Eurosport Türkiye ekibine teşekkürle bitirelim. Başta Caner Eler olmak üzere, Berkem Ceylan, Sarper Günsal, Enes Kanbur ve İnan Özdemir, Tour'u yine Türkçe bir ziyafet sofrasına çevirdiler.