Darbe girişimi sonrası Türkiye’de eğitim-öğrenim alanında çalışan on binlerce kişinin görevden uzaklaştırılması Almanya’da tepki çekti. Federal Eğitim Bakanı Johanna Wanka (CDU) perşembe günü yaptığı açıklamada, 15 bin kadar öğretmenin görevden uzaklaştırılması, bin 550’den fazla dekanın istifasının istenmesi gibi önlemlerin hukuk devleti ilkeleri ile bağdaşmadığını kaydetti. Wanka, Türkiye’deki bilim ve eğitim alanında alınan önlemlerin endişe verici olduğunu kaydetti.
Alman Rektörler Konferansı Başkanı Prof. Dr. Horst Hippler de Almanya’daki yüksek öğrenim kurumlarının Türkiye’deki eğitim kurum ve kuruluşlarındaki gelişmeleri ‘dehşet’ içinde izlediğini söyledi. Hippler, “Türk hükümeti tarafından bilimsel özgürlüklere getirilen derin ve acımasız kısıtlamalar hepimizi hayrete düşürmüştür” diye konuştu. “Görevden uzaklaştırma, tutuklama ve üniversite personeline yönelik genel şüphe”nin kaygı verici olduğunu belirten Hippler, Türkiye’den gelen haberler “sistematik bir göz korkutma ve özgür ruhun yok edilmesine” işaret ettiğini vurguladı. Hippler, bu durumdan etkilenen yükseköğretim görevlileri ile dayanışma içinde olduklarını sözlerine ekledi.
Eğitim ve Bilim Sendikası (GEW) Başkanı Marlis Tepe, “Görünen o ki Ankara darbeyi, hukuk devleti ilkelerini devre dışı bırakmak ve işyerlerini hükümete bağlı çalışanlarla doldurmak için kullanıyor” diye konuştu. Tepe, Türk hükümetini “eğitimde traş” yapmakla suçladı.
Düzenlemelerden Goethe Enstitüsü de etkilendi
Merkezi Bonn’da bulunan ve yabancı bilim insanlarına Alman üniversitelerinde burs imkanı sağlayan Alexander von Humboldt Vakfı da gelecekte Türkiye’den kaçabilecek araştırmacı ve bilim insanlarının olabileceğini hesaba kattıklarını bildirdi.
Darbe girişiminin ardından Türkiye’de eğitim alanında yapılan düzenlemelerden Goethe Enstitüsü de etkilendi. Enstitü’nün Güneydoğu Avrupa Bölge Yöneticisi Matthias Makowski, ilk olarak tüm gençlik kurslarının iptal edildiğini duyurdu. Bu durumdan dil eğitimi ağırlıklı gençlik kurslarına katılan 14-16 yaş arası 150 gencin etkilendiği belirtildi. Almanya’daki gençlik kurslarına katılacak gençlerin çoğuna yurt dışına çıkma izninin verildiğine dikkat eçen Makowski, buna rağmen şimdiye dek yurt dışına çıkışına engel olunan 3 vakanın bulunduğunu kaydetti. Makowski, bunun nedeninin henüz bilinmediğini belirtti.
Makowski, Türkiye’ye geri çağırıldıkları için Bremen’de Türk akademisyenlerle yapılan fotoğrafçılık programının da iptal edildiğini belirtti. Türkiye’deki Almanca öğretmenlerine yönelik meslek içi eğitim programının da akademisyenlere getirilen yurt dışına çıkış yasağı nedeniyle iptal edilme ihtimali bulunuyor. Makowski’ye göre bu durumdan diğer kursların da etkilenme ihtimali var.
Türk-Alman üniversiteleri arasındaki projeler
Darbe girişiminin ardından Türkiye’de eğitim, bilim ve araştırma alanında alınan önlemlerin Türk-Alman eğitim ilişkilerini nasıl etkileyeceği şimdilik bilinmiyor. Ancak Türk-Alman üniversiteleri arasındaki bilimsel projelerin aksama ihtimali Almanya'da büyük endişe yarattı. Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı’nda Türk-Alman üniversiteleri arasında yapılan yaklaşık bin 200 projenin yeni düzenlemelerden etkileneceğinden bahsediliyor.
Başta Erasmus olmak üzere üniversiteler arası değişim programlarının da etkilenmesi bekleniyor. Bir Avrupa Birliği programı olan Erasmus kapsamında son dönemde Türk-Alman üniversiteleri arasında yılda 8 bine yakın öğrenci ve stajyer değişimi yapılmıştı.
Ayrıca Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı verilerine göre Türkiye Almanya arasında 100’ün üzerinde enstitü bağlamında teknik proje yürütülüyor. Türk ve Alman firmaları ile yüksek öğrenim kurumlarının da katıldığı fen bilimleri, elektronik, bilişim, çevre, iklim gibi teknik alanlardaki bu projelerin de etkilenebileceği belirtiliyor.
En büyük operasyon MEB'de
Hükümetin darbe girişiminden sorumlu tuttuğu Fethullah Gülen ile bağlantılı ve destek sundukları öne sürülen kurum ve kişilere yönelik operasyonları kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı'nda şimdiye dek 21 bin 738 personel açığa alındı. Darbe girişimi sonrası tüm dekanların istifası istenmişti. 1176’sı devlet, 401’i vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 1577 fakülte dekanın istifalarını sundu ve hepsi kabul edildi. Gazi, Dicle, Yıldız Teknik ve Yalova Üniversitelerinin rektörleri açığa alındı.
