23 Kasım 2016

Köpeklerin İsyan Günü

Köpeklerin İsyan Günü özellikle Zuhal Gencer Erkaya ve Elif Ürse ile seyri doyumsuz ve etkisi kalıcı bir eşikte seyirciyi büyülüyor

‘Gösteri’, yaşamın yerini alınca çevreyle kurulan bağın çeşitli ‘küçümseme’ biçimlerine dönüşmesi esaslı bir var oluş biçimi haline gelir. Ceren Ercan’ın yazdığı Köpeklerin İsyan Günü birbirini küçümseyerek var olanlarla ancak küçümsenmeyi hak edecek kadar görünürlük kazananların çatışmasından doğuyor. Tamamen nüanslarla dolu ve manipüleye yeltenmeyen bir dille anlatılması, açıklaması neredeyse imkansız sınıfsal hiyerarşik dengesizlikleri derinden hissettiriyor.

Yönetmen Mark Levitas, gösteri dünyasının sahibi ve köpekleri dünyasına hizmet eden içeriği netleştirmek amacıyla tezat bir sahne kurmayı tercih ediyor ve böylece etkisi kalıcı, mesajları derinlikli ve duygusu sağlam bir anlatı oluşuyor.

Kim olursan ol en azından köpeğini gezdirtmek ve evini temizletmek için küçümsenmeye bile değmeyecek insanlarla karşı karşıya hatta yan yana gelme zorunluluğu işlevsel sahneleme ve hareket eden dekor sayesinde bütünlük ve netlik kazanıyor.  

Kimlikler ve dolayısıyla kültür üzerinden oluşmayan kaynaşma mekan ve atmosfer nedeniyle zaruri alışverişi, geçişkenliği ve iç içe yaşamayı anlattığı için metne mükemmelen hizmet ediyor.

Var oluşunu küçümseme ve küçümsenmek üzerine inşa eden karakterlerin aynı havayı soluma, aynı mekanlarda kesişme ve ayrışma halleri oynak ve geçişken sahne dekorlarıyla vurucu bir etki kazanıyor.

Aslında böylesi hem oyuncu, hem yönetmen hem de seyircinin seyir keyfi açısından daha zorlu olsa da anlama derinlik ve boyut kazandırdığından dahası tüm objelerin formlarından kurtulmasını sağladığından çok katmanlı, soyut, sonsuz ve zorlu ancak büyülü bir trans hali yaratıyor. Sanki sürreal olan her şey ve mana gerçekliğe dönüşüyor…  

Küçümseyen ve küçümsenenin eşit derecede zavallı, perişan ve korkularla donatılmış yaşamlarında destekledikleri ve reddettikleri değerlerin çatışmasından kesintisiz nefretin çoğalıyor olması ise oyun boyunca tansiyonu yüksek tutuyor.  

Çünkü metnin sadece finale bağlı bir sürprize tutunmayan ancak oyunun tümüne nüfus eden söylevi tempoyu zinde tutarken seyirciyi sonunu beklemek yerine anı kaçırmamaya mecbur kılıyor.  

Guy Debord "gösteri toplumunda, kurtuluş vaatleri de gösterinin bir parçasına dönüşür’ der. Metinde küçümseyen ve küçümsenenler birbirlerini izleyerek ve izlenerek ödüllendirip cezalandırılıyorlar yani eğer bir kurtuluş söz konusu olacaksa bile yolu ve sonucu illa ki gösterinin bir parçası olmaktan geçiyor.

Bu gösteriden kurtulmak için ve yine bu gösterinin parçası olmak için pahalı çantalar, teki kayıp yelken eldiveni, Kürt olduğundan şüphelenilen köpek gezdiricisi, sözde aydın bir aileden kaldığı için kıymetli olan kahve fincanı ‘şeylere’ hapsolmanın ve ‘şeylerle’ var olmanın kaçınılmazlığını saf ve kısa bir dille anlatıyor. Bir arada olamayanların ayrılamama mecburiyeti yaşarken fosilleşmiş nefretler yaratarak ahenksiz, zevksiz ve korku dolu bir yaşamı lükse tutunmaya çalışanlar ışığında ikiye ayırıyor. Küçümseyenler ve küçümsenenler!

İsyanın küçümsenenlerden değil küçümseyenlerden patlaması ise sadece köpeklerde, köpek sahiplerinde, köpek gezdiricilerinde değil izleyicinin içine de usulcacık tohumlarını sıçratıyor. Köpeklerin İsyan Günü özellikle Zuhal Gencer Erkaya ve Elif Ürse ile seyri doyumsuz ve etkisi kalıcı bir eşikte seyirciyi büyülüyor. Kanbolat Görkem Arslan ise Poyraz Karayel’den sonra oyunculuk varyetesinin zenginliğiyle mest ediyor ve bu güçlü kadro arasında canlandırdığı karakteri ayakta tutmayı başaran Sercan Gülbahar rolünün altından kalkarak alkışı hak ediyor. 

Yazarın Diğer Yazıları

Affetmeden uzlaşmak mümkün müdür ve "Uzun Yol"

"Yüzleşmek suçun gerçekliğini kanıtlamaya mı gerekçelerini anlamaya mı yaklaştırır?", "Yoksa yüzleşmek intikam ve misilleme tuzaklarından uzaklaştırarak dengeyi mi sağlar?", "Yüzleşmek suçluyu aşağılamanın medeniyet maskesiyle saldırısı mıdır?", "Bağışlama, insanın önce kendisini sonra çevresindekilerle ilişkilerini onaran bir erdem midir?" … Ya da "Affetmeden uzlaşmak mümkün müdür?"

"Tarihte Yaşanmamış Olaylar" yaşıyor!

-Oyun büyük cümleler, çarpıcı sloganlar, ağır mesajlar ya da çiğ esprilerle seyirciyi etkilemek yerine transparan ilmeklerle birbirine bağlanarak Ülkü Tamer duygu ve düşünce dünyasına hizmet ediyor

Galataperform, 20. yılında kayıp sahnelere saygı duruşunda bulundu

Naum Tiyatrosu olmadan kudurur musunuz? E kudurmuşlar bunlar yahu! Buraya çiçek gibi bir ‘Çiçek AVM’ ne güzel olur mesela! Olmaz mı? Olur olur! Çıtınız çıkmaz!