BTK'nın 2016 ilk çeyrek pazar verileri raporuna göre[1], mobil telefon aboneliğine eklenen 1,8 milyon yeni aboneye karşın, Turkcell'in son 1 yıl içinde 920 bin abone kaybı olduğunu (Ensar Vakfı sponsorluğu protestoları için kayıp varsa bu rakam içinde henüz yok), numara taşımadaki net kaybının ise 513 bin olduğu görülüyor. Buna karşılık yeni abonelerin tercihi Vodafone'dan yana olmuş (yaklaşık 1,5 milyon net artış) ve Avea ise net 347 bin kişi ile numara taşımanın lideri durumunda.

Mobil sektörün yıllardır liderliğini sürdüren Turkcell’de gerileme başladığı görülüyor. Abone sayısı ve toplam gelir pazar paylarında Vodafone’un yaklaştığı ve hatta bazı kalemlerde öne geçtiği anlaşılıyor. Sektörün uzmanları, bu durumu yönetim değişikliği sonrası, hizmet standartlarında da başlayan değişim diye yorumluyorlar. Kısaca bakalım:

Abone sayısı

BTK İlk çeyrek raporuna göre Turkcell 33,3 milyon, Vodafone 22,8 milyon ve Avea 17,7 milyon aboneye sahip.

1. Son 1 yıl içinde Turkcell 920 bin abone kaybetmiş. Bunun 513 bini numara taşıma ile gitmiş.
    
2. Son 1 yıl içinde Vodafone numara taşıma ve yeni abone olarak 1,6 milyon abone alırken, Avea aynı sürede 1 milyon yeni aboneye sahip olmuş.
    
3. Turkcell’in abone Pazar payı son 1 yılda % 2,4 gerilerken, bu payı Avea % 0,9 ve Vodafone % 1,5 olarak kazanmış.
    

Turkcell’in abone kaybının içinde henüz nisan ayında meydana gelen Ensar Vakfı sponsorluğu protestoları ile ilgili rakamlar dahil değil. Eğer protestolarla ilgili olarak, normal trendin dışında bir abone kaybı söz konusu ise, bu rakamı ancak BTK’nın 2.çeyrek raporunda görebileceğiz.

Toplam gelir

Pazar payına “toplam gelir” açısından bakıldığında ise Vodafone’un arayı kapattığı anlaşılıyor. Son 1 yılda Vodafone Turkcell’den % 3,2 Pazar payı kapmış.

1. 2016 birinci çeyrek verilerine göre Turkcell'in pazar payı % 40,1 iken, Vodafone'un % 38,5 ve Avea'nın ise % 21,4 olduğu raporlanıyor. Bu rakamlar 2015'in ilk çeyreğinde sırasıyla % 43,3 % 35,2 ve % 21,5 imiş. 
    
2. Gelire ARPU (abone başına gelir) olarak bakıldığında, Vodafone 25,2 TL, Turkcell 24,5 TL ve Avea 23,7 olarak gerçekleşmiş.
    
3. Çeyrek bazında GSMA raporu ile karşılaştırıldığında ise Türkiye ARPU’da ortalama 7,52 Euro ile sonlarda yer alıyor. Avrupa birincisi 33.93 euro ile İsviçre. Ortalama rakam ise 19,09 euro.
    
4. 2016 ilk çeyrekte 3 mobil operatörün gelirinin UFRS (Uluslararası Finans Raporlama Sistemi) bazında 6,2 milyar TL olarak gerçekleştiği raporlanıyor. Bu rakam 1 sene önceye nazaran % 14,8 artış gibi gözükse de, $ bazında bakıldığında, % 2’lik bir gerilemeye işaret etmektedir. 
    
5. Operatörlerin EBITDA’sına (yani vergi-finans giderleri ve yatırım-amortisman öncesi karlılığa) bakıldığında, 1 yıl önceye nazaran hepsinde gerileme görülüyor. Turkcell’deki gerileme % 2,3, Vodafone’da % 1,7 ve Avea’da % 8 olmuş. 
    

Uzmanlar, Vodafone'un rakamlarındaki yükselmenin bir nedenini "Turkcell, Vodafone'un Yurtdışı Tarifesine Cevap Veremiyor" şeklinde yorumluyorlar.
 

Mobil trafik

 

BTK 2016 ilk çeyrekte mobil trafiği 56,8 milyar dakika olarak veriyor. İlginç bir rakam sabit trafiğin sadece 2,4 milyar dakikada kalması. Yani toplam trafiğin % 96'sı mobil gerçekleşmiş. 

1. Operatör bazında bakıldığında 2016 ilk çeyrekte, Vodafone’un 20,26 milyar dakika ile ilk sırada olduğu görülüyor. Bu geçen yıla nazaran % 10 artış anlamına geliyor. Turkcell ise ilk defa 2ciliğe düşmüş ve % 3,7 artışla 20,12 milyar dakika ve Avea % 14 artışla 16,39 milyar dakika gerçekleştirmiş.
    
2. Turkcell mobil trafik rakamında da pazar payı kaybetmiş. Önceki yılın eşdeğer dönemine göre kaybettiği % 1,8 pazar payının % 1,4’ünü Avea ve % 0,4’ünü Vodafone almış.  
    
3. Ortalama konuşma süresi 401 dakika/ay. Bu açık ara Avrupa birincisi. Avrupa ortalaması 225 dakika/ay.
    

İlk çeyrekte mobil şebekelerden en fazla trafik gönderilen ülkeler sırasıyla Almanya, Türkmenistan, Fransa, Suudi Arabistan ve İngiltere olurken, en fazla trafik alan ülkeler yine sırasıyla Almanya, Avusturya, Suudi Arabistan, Fransa ve İsviçre olmuş. 
 

Vodafone aboneleri daha çok veri kullanıyor
 

1. İlginç bir başka veri de mobil sektörde bir abone profili değişimini anlatıyor gibi gözüküyor. Buna göre Vodafone gelirlerinin yarıya yakını veriden oluşmuş. Yani, Turkcell’in yıllardır övündüğü kaymak tabaka kullanıcılar (daha fazla para harcayanlar) anlaşılan Vodafone tarafına yönelmiş.
    
2. Avea’da da benzer bir durum var. Veri gelirleri, konuşma gelirlerini geçemese de yüksek.
    
3. Turkcell’deki veri kullanımı ise bir hayli düşük kalmış. Turkcell bu durumunu çözmez ise, liderlikten aşağıya daha fazla gerileyeceği gözüküyor.
    
4. Dünyadaki trendlerin değişimine paralel olarak, Türkiye’de de veriye yönelim var. Şöyle ki; BTK raporuna göre, 2008 yılında gelirlerin % 81 konuşma, % 9,3 SMS+MMS, % 1,3 Veri ve % 8,5 Katma değerli Servisler iken, 2015’e gelindiğinde bu rakamlar % 53,6 konuşma, % 7,9 SMS+MMS, % 33,8 veri ve % 4,6 katma değerli servisler olmuş. 

 

Operatör bazında bakıldığında ise, 2016 ilk çeyrekte
 

1. Turkcell gelirlerinin % 59’u konuşmadan, % 5,5 SMS+MMS, % 28,5 veriden ve % 7 Katmadeğerli servislerden gelmiş.
    
2. Vodafone  gelirlerinin % 38,6’sı konuşma, % 9,8’i SMS+MMS, % 48,4’ü veri ve % 3,2’si katma değerli servislerden gelmiş
    
3. Avea  gelirlerinin % 45,1’i konuşmadan, % 8,3’ü SMS+MMS’den, % 42,4’ü veriden ve % 4,2’si katma değerli servislerden gelmiş.

Her 3 operatörün abone başına kazancı ise birbirine hayli yakın. Avea 23,7 TL, Vodafone 25,2 TL ve Turkcell 24,5 TL raporlamış. Bu rakamlar TL bazında geçen yıla göre artış göstermekle birlikte $ bazında % 10 civarında gerilemiş durumda.

Mobil yatırım

 

2015 yılı 14,7 milyar TL yatırım (4,5G nedeniyle) ile mobilde en fazla yatırım yapılan yıl olarak raporlanıyor. İşletmeci bazında bakıldığında ise, 2016’nın ilk çeyreğinde Turkcell’in 470 milyon TL, Avea’nın 417 milyon TL ve Vodafone’un 401 milyon TL yatırım yaptığı raporlanmış.

Şikayet sayısı

Çok fazla bilinmese de, tüm telekom operatörler için şikayet mercilerinin başında BTK geliyor. BTK'ya geçen yıl 30 bin civarı tüketici şikayeti ulaşmış. Bunların % 45'i mobil operatörlerle ilgili şikayetler olmuş.

BTK raporuna milyon abone başına en fazla şikayet olarak bakıldığında ise ; açık ara internet servis sağlayıcılardan (bu alt yapı ile normaldir, zaten % 26,3 ile en fazla şikayet bağlantı sorunları) şikayetler birinci gelirken, ikinci sırada yine açık ara uydu platformu var. 2016 ilk çeyrekte ISS sektöründe milyonda 1,134 şikayet olurken, uydu platformunda 596 şikayet yer almış.

Mobil sektörde ise toplamda yarıya yakın olsa da, milyonda 177 şikayet görülüyor. Rapora göre mobil sektörde en fazla şikayet --açık ara-- % 23,8 ile faturalarla ilgili. İkinci sırada içerik sağlayıcı şikayetleri (mobil, oyun vs) ki 2015'in ikinci yarısından itibaren birden yükselmiş olduğu görülüyor. Üçüncü sırada abonelik sözleşmeleri, dördüncü sırada cezai şart / cayma nedeli ve en sonunda fesih / geçici durdurma şartları var. 

Kısa numaralar

 

Bütün operatörlerden en fazla 182 (Hastane Randevu) aranmış. Sonra 112 (sıhhi imdat), 186 (elektrik arıza), 155 (Polis imdat). 5ci sırada Avea’da 11880 (bilinmeyen numaralar) ve Vodafone ile Turkcell’de 170 (sosyal güvenlik) bulunuyor. 155 ve 112 ile görüşmelerin kısa sürdüğü (20-50saniye), diğerleri ile daha uzun görüşüldüğü anlaşılıyor. 

SMS ve MMS

2016 ilk çeyrekte atılan SMS sayısı 22,9 milyar olarak verilmiş. Bu rakam 1 yıl önceye göre % 10 azalmış. MMS ise 17,7 milyon adet olarak görülüyor. Bu da 1 yıl önceye nazaran % 18 azalmış durumda. Nedenini biliyorsunuz; Whatsapp benzeri uygulamalar SMS ve MMS'in cazibesini sıfırlamış durumda.

 

Raporun kendisini (BTK 3 Aylık Pazar Verileri – Ocak-Şubat-Mart 2016) linkinden görebilirsiniz.