Resmi Gazete'de yayımlanan 8 no'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre, Hazine ve Maliye Bakanı ile Milli Eğitim Bakanı YAŞ üyesi oldu.
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan 7 kararnameyle, Devlet Denetleme Kurulu, Yüksek Askeri Şura (YAŞ), MGK Genel Sekreterliği ve Adli Tıp'ın yapıları yeniden şekillendirildi.
8 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ne göre Yüksek Askeri Şura (YAŞ), Cumhurbaşkanı'nın başkan olarak belirleyeceği Cumhurbaşkanı Yardımcısının çağrısı ile yılda en az bir kez toplanacak. Cumhurbaşkanı gerektiğinde şurayı toplayabilecek.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ne göre Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, Hazine ve Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet komutanları YAŞ üyesi olacak.
YAŞ, Cumhurbaşkanının başkan olarak belirleyeceği Cumhurbaşkanı Yardımcısının çağrısı ile yılda en az bir kez toplanacak. Cumhurbaşkanı gerektiğinde Şura'yı toplayabilecek.
Kararlar, salt çoğunlukla alınacak
Şura, bütün üyelerin katılması ile toplanacak. Ancak özürü olanlar "toplantıya katılamayacaklarını" toplantı gününden önce Şura sekreteryasına bildirecek.
Kararlar, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile alınacak. Oylarda eşitlik olması halinde Başkanın katıldığı tarafın oyları geçerli sayılacak. Oylama işlemi aksine bir karar alınmadıkça açık olarak yapılacak.
Toplantıya katılamayan üyeler, gündemdeki konular hakkında görüşlerini yazılı olarak bildirebilecek.
YAŞ kararları, Cumhurbaşkanının onayı ile tekemmül edecek.
Şura'nın sekretarya hizmetlerini, Cumhurbaşkanınca belirlenecek merci yürütecek.
Kararnamenin hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütecek
YAŞ üyeleri, kendileri, kendilerinden kıdemli veya eşiti olan general ve amirallerin yükselme veya emeklilikleri ile ilgili konularda toplantılara katılamayacak.
Gizli olarak yapılacak YAŞ toplantılarında görüşmelerin ve alınan kararların açıklanması veya yayımlanması yasak olacak. Açıklanmasına Şura'nın kararıyla müsaade edilen konular, Milli Savunma Bakanlığı tarafından yayımlanacak.
Gizliliğin kaldırılması yönetmelikte gösterilecek
Şura'da görüşülen mevzuat taslakları ile alınan kararların gizliliğinin ne şekilde ve ne zaman kaldırılacağı yönetmelikte gösterilecek.
Yüksek Askeri Şura'nın yönetimi ve çalışma usulleri ile sekretarya hizmetlerine ilişkin iş ve işlemler, Cumhurbaşkanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenecek.
Yayımı itibarıyla yürürlüğe giren kararnamenin hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütecek.
Yüksek Askeri Şûra nedir? Görevleri nelerdir?
Yüksek Askerî Şûraya da kısaca YAŞ Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı Türkiye’de başkent Ankara’da yalnızca barış zamanlarında görev yapmak üzere kurulmuş olan kuruldur.
Kurulun görevleri 17 Temmuz 1972 tarihinde TBMM’de kabul edilerek 26 Temmuz 1972 tarihinde 14257 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Yüksek Askeri Şûranın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” ile belirlenmiştir. Bu yasanın üçüncü maddesi uyarınca görevleri arasında Genelkurmay Başkanlığı tarafından hazırlanan stratejik konseptin yeniden gözden geçirilmesi, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ana program ve hedefleri hakkında görüş bildirilmesi, yine TSK hakkında önemi bulunan kanun, tüzük ve yönetmelik taslaklarını incelemek ve görüşmek ile lüzumu görülen diğer konular hakkında görüş bildirmek bulunmaktadır. Ayrıca Yüksek Askeri Şûra kendisine diğer kanunlar ile verilen görevleri de yerine getirir.[1] Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait her türlü önemli meseleleri inceler, bunlarla ilgili prensip kararları alır, savaş gücü çalışmaları vb. konularda hükumete gerekli tavsiyelerde bulunur, silahlı kuvvetlere ait kanun tasarılarını, silahlı kuvvetlerin en yüksek kurulu olarak görüşür ve tasarılara son şeklini verir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası gereğince Başbakan'ın başkanlık ettiği Şûra'ya, Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı ile TSK'ya mensup tüm Orgeneral/Oramiral rütbesindeki komutanlar katılır. Genel sekreteri Genelkurmay II. Başkanıdır.
YAŞ kurulu ilk olarak 1972 yılında toplanmıştır. Her yıl iki defa olağan şekilde yapılan YAŞ’ın toplantılarından ilki Ağustos ayının ilk haftasında, diğeri ise Genelkurmay Başkanlığı’nın belirleyeceği bir tarihte yapılmaktadır. Yine Genelkurmay Başkanının istemi üzerine ise aynı yıl içerisinde tekrar toplanabilir. Şûra'da, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne mensup albayların general ya da amiralliğe terfileri ile bir üst rütbeye terfi edecek general ve amirallerin durumları görüşülür. Ayrıca çeşitli nedenlerden dolayı TSK'dan ihraç edilecek personel için de karar verilme merciidir.
Genelkurmay ikinci başkanı toplantının genel sekreteri konumundadır ve toplantıda alınan kararlar Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmasının ardından yürürlüğe konulur. Toplantıda alınan kararların veya açıklanması yasak olmakla birlikte; kurulun kararı doğrultusunda açıklanması gereken hususlar genel sekreter tarafından kamu ile paylaşılır. TSK’daki amiraller ile generallerin yükselme ve emeklilik durumlarının da karara bağlandığı kurul toplantılarına şûra üyelerinden bu durumları oylanacak olan general ve amirallerden daha düşük veya eşidi konumda olan üyeler katılamazlar. Ayrıca kurula özür durumu olarak katılmayacaklar, bu durumlarını genel sekreterliğe toplantı gününden önce bildirirler. Yüksek Askeri Şûra’nın başkanı Türkiye Cumhuriyeti Başbakanıdır. Başbakanın bulunmadığı durumlarda ise toplantıya Genelkurmay Başkanı başkanlık eder. Kurulun üyeleri ise Millî Savunma Bakanı, TSK’daki kuvvet komutanları, Ordu Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Donanma Komutanı ile TSK’da görev yapan orgeneral ve oramirallerdir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda Yüksek Askeri Şûra kararlarının yargı denetimi dışında olduğu 5982 sayılı yasa ile eklenmiştir. Ancak buna bir istisna getirilerek terfiler ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma kararları hariç tutulmuştur.
Yüksek Askeri Şûra 2014 yılına kadar TSK’da disiplinsizlik yapanları veya irtica gibi nedenlerden dolayı haklarında işlem yapılan Subay, Astsubay ve Uzman Jandarmalardan, 92’inci madde kapsamında ihraç için kurula sevk edilenlerin de ayırma kararlarını uygular. Ancak 2013 yılında çıkarılan yeni 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu doğrultusunda, 2014 yılında YAŞ kararlarını ilgilendiren yedi yönetmelikte düzenleme yapıldı. Yapılan düzenleme ile irtica ve ahlaki durum nedeniyle ayırma konularını düzenleyen maddeler yasadan çıkarıldı. Bu kapsamda; günümüzde TSK’da disiplinsizlik suçunu işleyen rütbeli personel hakkında işlemlerin yapılabilmesi için kuvvet komutanlıkları bünyesinde disiplin kurullarının oluşturulması amacıyla TSK Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği yayımlanmıştır. General ve amirallerin disiplinsizlikleri ile ilgili cezaların verilmesi ise oluşturulan Genelkurmay Başkanlığı Yüksek Disiplin Kurulu’na verildi. Subay, Astsubay, Uzman Jandarma, Uzman Erbaşlar ile sözleşmeli Erbaş ve Erler hakkında uygulanacak silahlı kuvvetlerden ayırma cezası ile ilgili hususlar 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun 13’üncü maddesinde belirtilmiştir. Ancak bu değişiklik medya tarafından haber yapılmasına rağmen, 2014 yılı itibarıyla hala YAŞ toplanıyor konulu yapılan haberlerin neredeyse tamamında disiplinsizlik nedeniyle (hatta kaldırıldığı halde ahlaki durum da eklenerek) ayrılacak personel hakkında kurulun görüşme yapılacağı belirtilmektedir.
Darbe girişimi sonrasında üyeleri
2016 Türkiye askerî darbe girişiminden sonra ilan edilen OHAL kapsamında 31 Temmuz 2016 tarihinde açıklanan Kanun Hükmündeki Kararname gereğince Başbakan Yardımcıları, Adalet, İçişleri ve Dışışleri Bakanları da Şûra üyesi oldu. Madde 2 – (Değişik: 25/7/2016-KHK-669/45 md.) Yüksek Askerî Şûranın üyeleri; Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan Yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı ve Millî Savunma Bakanı ile Kuvvet Komutanlarıdır.
