Mahmut Hamsici / BBC Türkçe, Tunceli
Tunceli'nin merkezinde ve birçok ilçesinde, cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi en görünür kampanya HDP (Halkların Demokratik Partisi) adayı Selahattin Demirtaş'ınki.
Ancak Demirtaş afişleriyle ve pankartlarıyla dolu merkezden yola çıkıp Pertek ve Çemişgezek'e geldiğimizde bu görüntü değişmeye başlıyor.
Yollarda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın afişlerini ve pankartlarını da görmeye başlıyorum.
Tunceli'de AKP'ye verilen oyların büyük ölçüde Sünni inanca sahip Tuncelililerden ve kentte çalışan kamu görevlilerinden geldiği düşünülüyor.
Kentte Sünniler ağırlıklı olarak Çemişgezek ve Pertek ilçelerinde yaşıyor. Sağ partilerin geleneksel olarak bu ilçelerde Tunceli geneline oranla çok daha fazla oy aldıkları görülüyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki eğilimleri araştırmak için bu ilçelerdeki Sünni köylerdeyiz.
Tüm bir gün süren sohbetlerimiz genellikle aynı cümlelerle başlıyor:
"Bu bölgede Alevi ve Sünni köyler arasında hiçbir sorun yok. Bazıları köyler de karışık. Son dönemde kız alıp vermelerimiz de başladı."
Siyaset konuşmaya başladığımızdaysa köylüler ağırlıklı olarak sağ partileri tercih ettiklerini söylüyorlar.
'AK Parti'ye desteğimizin nedeni hizmet'
Hem önceki seçim sonuçlarını hem de bize söylenenleri bir araya getirecek olursak bu köylerde en fazla desteklenen parti AKP gibi görünüyor.
Bununla birlikte konuştuklarımız, "AKP'yi Sünni oldukları için değil yaptığı hizmetlerden dolayı seçtiklerini" söylüyorlar.
Çemişgezek'e bağlı Bağsuyu Köyü'nde görüştüğümüz Yüksel Yıldırım 25 yıl boyunca köyün muhtarlığını yapmış.
Yıllarca MHP'yi desteklemiş Yıldırım. Şimdiyse tercihinin AKP'den yana olduğunu şu sözlerle dile getiriyor:
"Tayyip Erdoğancıyız biz. AK Parti kurulmadan önce MHP'ye veriyordum. MHP'nin bu genel başkanının durumunu sevmedim. Bu köyde eğilim AK Parti. İcraatlarından dolayı veriyoruz. Ben 25 sene muhtarlık yaptım, devlet dairelerinden hizmet almak için çok zorlandım. Ama şimdi öyle değil. Adam hizmeti veriyor. Biz Alevilerle kardeş gibiyiz. Bilhassa AK Parti iktidarı daha birleştirici oldu."
Karasar Köyü'nde ise köy ahalisinden kalabalık bir grupla sohbet ediyoruz.
Bütün köy adına konuştuğunu söyleyen muhtar Ekrem Zeki Şeker, köyün daha önceki dönemlerde Anavatan Partisi'ni (ANAP) desteklediğini, şimdilerdeyse birkaç kişininki hariç tüm köyün oyunun AKP'ye olduğunu söylüyor. Şeker şöyle konuşuyor:
"Bizim bu bölge genellikle AK Parti'dir. Sayın başbakanımız ve belediye başkanlarının hizmetleri dört dörtlük. Bizim için sadece verilen hizmet önemlidir."
Yukarı Budak Köyü'nde konuştuğumuz Ertaş Özer ise köylerinin seçim tavrını ve bunun nedenini şöyle anlatıyor:
"Köydeki hemen hemen herkes AK Parti'ye oy verecek gibi görünüyor. Biz bu hükümet döneminde daha rahat bir hayat sürdük. MHP bize projesi olmayan bir parti olarak görülüyor. Projelerine bakıyoruz bizi tatmin edecek bir şey yok."
İnançsal kimlikler siyasi tercihlere ne kadar yansıyor?
Seçim aracıyla bu köylerde dolaşan AKP'li yöneticilerle karşılaşıyoruz. Onlarla Tunceli'deki inançsal ve etnik kimliklerin siyasal tercihlere yansıması üzerine konuşuyoruz.
AKP Çemişgezek İlçe Başkanı İbrahim Enes Somyürek böyle bir yansımanın olduğunu kabul ediyor ve ekliyor:
"Çemişgezek'in yüzde 70'si Sünni, yüzde 30'u Alevi köylerden oluşuyor. Bu iki kesim arasında herhangi bir gerilim, çatışma yok. Kız alıp vermeler de başladı. Sünni köyler ağırlıklı olarak AK Parti'ye oy veriyor. Asıl olarak Erdoğan ve AK Parti sempatizanlığıyla ve hizmet nedeniyle oy veriliyor."
AKP Tunceli Merkez İlçe başkanı Fatih Tek ise şu yorumu yapıyor:
"Tunceli'de serde bir CHP'lilik var. Tunceli merkezde son seçimde bu kabuğu kırdılar. Sünni vatandaşların çoğunlukta yaşadığı Çemişgezek, Pertek gibi yerlerde de bir sağ muhafazakârlık söz konusu. Bu da son dönemde AK Parti'de hayat buldu. Bundan önce bir Özal rüzgârı esiyordu sonra da Erdoğan rüzgarı esmeye başladı."
AKP'li yöneticilere, partilerinin Tunceli'de neden ağırlıklı olarak Sünni köylerden oy aldığını soruyorum. Ahmet Ersen Esen yanıtlıyor:
"Bu, bundan önce sistemin yanlış işelmesinden dolayı. Alevilerin tarihinde Yavuz Sultan Selim döneminden bu yana devlete bir kırgınlık var. 38 olaylarını biliyorsunuz. Sonra 80'li yıllar sağ-sol yılları, 90'lı yıllar terör yılları. Sürekli kimliklerini gizlemek zorunda kaldılar. Tekçi, Jakoben anlayışla insanları tek bir kalıba sokarak yaşattılar. Şu anda tabii ki eksiklikler var. Ama altı yedi Alevi çalıştayı yapıldı. Bu samimiyet göstergesi."
'Sünni köylerde birinci parti AKP, ikinci MHP'
Akşam saatlerinde Çemişgezek'in CHP'li belediye başkanı Ahmet Şadan Ersoy'la görüşüyoruz.
Ersoy bölgede az sayıdaki Alevinin AKP'ye, oy az sayıda Sünninin de sol partilere oy verdiğini ama Sünni kesimin tercihinin asıl olarak sağ partiler olduğunu söylüyor.
Ersoy bu köylerde birinci partinin AKP, ikincisininse MHP olacağını belirtiyor.
Hava kararıp Çemişgezek'ten Tunceli merkezine dönüşe geçtiğimizdeyse yollarda yine ağırlıklı olarak HDP'nin afişleri başlıyor.
Tunceli merkezine vardığımızdaysa görüntü tamamen değişmiş oluyor.
