Hürriyet yazarı Taha Akyol, ABD'nin İran'a yönelik iki aşamalı yeni yaptırımlarını ilan etmesini ardından , Başkan Donald Trump'ın Twitter hesabından, "İran ile iş yapan ABD ile yapmayacak" açıklamasının uluslarararası etkileri üzerine bir yazı kaleme aldı. Petrol odaklı stratejilerin etkisini yitirdiği bir çağa dikkati Çeken Akyol, ABD'nin Ortadoğu petrollerine muhtaç olmadığını belirtti. "Ortadoğu petrollerine muhtaç sandığımız ABD, petrol ve gaz ihracatçısı haline gelmiş" diyen yazar, İran'ın ABD'ye karşı başta Avrup olmak üzere diplomasi yolunu kullanarak etkili olabileceğini savundu.
Akyol, Türkiye'nin bu gelişmeler ışığında, dış politikada günlerdir yazılarında ısrarla dikkat çektiği diplomasi, hukuk, bilim ve teknoloji üzerinden mücadele etmesi gerekliliğini vurguladı.
Akyol'un ABD'nin uluslararası krizlerini ele aldığı yazısında şu ifadeler yer aldı:
Amerika enerji satıyor!
Enerji uzmanı Selim Kuneralp’in EDAM tarafından yayınlanan “Enerji Piyasasında Dönüşümler ve Türkiye” adlı raporunu okudum; internetten siz de okuyabilirsiniz.
Ortadoğu petrollerine muhtaç sandığımız ABD, petrol ve gaz ihracatçısı haline gelmiş bile.
Yeni keşfettiği kaya gazı ve petrolü sayesinde ABD dünyaya enerji satıyor:
“Şimdiden, ABD günde 10 milyon varil üretimle Suudi Arabistan ve Rusya’yı geçerek dünyanın en büyük üreticisi konumuna sahip olmuştur. Günde 1,5 milyon varil petrol ihraç eden ABD, Asya pazarlarında Suudi Arabistan ve Rusya’ya rakip olma durumuna gelmiştir.”
Trump da bunu daha da geliştirmek için Obama’nın çevre kirliliğini önlemek amacıyla koyduğu sınırlamaları “başkanlık kararnamesi” ile kaldırdı.
Petrol odaklı stratejilerin eskimeye başladığı bir çağa giriyoruz.
Avrupa faktörü
İran, Hürmüz Boğazı’nı kapatmaktan ziyade, başta Avrupa olmak üzere diplomasi yoluyla Trump karşısında bir ağırlık oluşturabilir.
Tabii Rusya ve Çin de Trump’ın ambargo kararına uymayacaktır, ama Avrupa’nın tavrı daha önemli.
Avrupa askeri cüce ama iktisadi dev; Avro’nun değerini görüyorsunuz.
Trump Avrupa mallarına da gümrük koyacağını söylüyor; Avrupa ve özellikle Almanya ile kavgalı.
Ama AB de “küresel anlamda 294 milyar dolara ulaşan karşı tedbirlere ve ticari misillemelere neden olabileceğini” belirterek Trump’ın artık aklını başına almasını istiyor.
Trump’ı dunyaya meydan okuyor diye alkışlayan Amerikalılar zaman içinde nasıl izolasyona düştükleri görecekler.
Türkiye ne yapmalı?
Türkiye için sarılacağımız dal “bilim” ve “hukuk”tur.
Toplam ihracatımızda yüksek teknoloji ürünlerinin payı bir hesaba göre yüzde 2, başka bir hesaba göre yüzde 3.5’ten ibaret!
Onun için ihracatımızın ithalatı karşılama oranı hep düşük, aynı sebepten cari açığımız 60 milyar dolara, dış borç stokumuz 500 milyar dolara doğru gidiyor.
Dışarıdan yatırım ve uygun kredi almaya ihtiyacımız var, o zaman da “hukuk devleti” sıralamalarında yerimizin düşmüş olması sorunu karşımıza çıkıyor.
İran ne yapar kestiremiyorum ama, biz dış politikada sert tavırlardan sakınarak herkesle diplomasi yapmak, özellikle Batı ile ilişkileri eskisi gibi yüksek düzeylere çıkarmak, hukuk, bilim ve teknolojiye dört elle sarılmak zorundayız.
Yazının tamamı için tıklayın
