"Ah, kimselerin vakti yok / Durup ince şeyleri anlamaya..."
İlkyaz şiirinin başındaki bu dizeler ve yüzlerce şiiriyle Türkiye'de şiirin en büyük isimleri arasına giren Gülten Akın'ı kaybettik.
Uzun yıllardır 'hikmet burcu'ndan seslenen şair Gülten Akın, 82 yaşında, uzun süredir tedavi görmekte olduğu hastanede hayata veda etti. Akın’ın cenazesi cuma günü öğle namazından sonra Ankara Kocatepe Camii’nden kaldırılacak.
Milliyet gazetesinin yaptığı bir ankette Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın ölümünden sonra yaşayan en büyük şair seçilen Akın’ın son kitabı 2013 yılında şiirinde bir doruk noktası olarak nitelenen Beni Sorarsan’ı (YKY) 2013’te yayımlanmıştı. Deli Kızın Türküsü’nün Sezen Aksu tarafından seslendirilmesiyle daha geniş kitlelerce tanınan Akın, son olarak Mayıs 2015’te yayımlanan kitap-lık dergisine, kendi deyişiyle “karaladığı” sözleri vermişti.
Derginin mayıs-haziran sayısına, şiir sayfasına koyulmaması koşuluyla yolladığı sözler, Akın’ın üretimini sürdürdüğünün ispatı niteliğindeydi.
Oyunlar da kaleme alan Akın şiirinde, kırılmaları, gücenmeleri, saklanmaları, bağışlamaları, hoşgörüleri yazar, ama isyanıyla birlikte dile getirir. Diğer kitaplarında karşımıza çıktığı gibi bu kitabındaki kadınlar da öğretmen, doktor, Anadolu’da tanıdığı bacı, anadırlar; hepsi çaresiz biraz. Gülten Akın onların çaresizliğini dile getirirken isyan eder. Ama bu isyan illâ bağırmak değildir. Her ne kadar “kabullenme” gibi görünse de aslında kabullenemediği için bu dizeleri yazar şair.
Yaşayan en büyük şair
Gülten Akın, 23 Ocak 1933 yılında Yozgat’ta doğdu. Ortaöğrenimini Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi 'nde tamamladı. 1955'te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1956’da Yaşar Cankoçak'la evlendi. Beş çocuk büyüttü. 1958-1972 arasında kaymakam olan eşinin görevi nedeniyle Anadolu’nun çeşitli ilçelerinde yaşadı. Gevaş, Alucra, Gerze, Saray ilçelerinde ve Kahramanmaraş'ta yardımcı avukatlık, avukatlık ve öğretmenlik yaptı.
1972'de Ankara'ya yerleşerek Türk Dil Kurumu Derleme ve Tarama Kolu'nda çalıştı. Kültür Bakanlığı Yayın Danışma Kurulu üyeliğinde bulundu.Demokratik kitle örgütlerinin yeniden kuruluşu çalışmalarına katıldı. İnsan Hakları Derneği, Halkevleri, Dil Derneği gibi örgütlerde kurucu ve yönetici olarak görev aldı.
Son Haber gazetesinde ilk şiiri 1951'de yayımlandı. Ardından Hisar, Varlık, Yeditepe, Türk Dili, Mülkiye gibi dergilerde çıktı. Başlarda şiirlerinin konusu doğa, aşk, ayrılık, özlem iken, daha sonraları ise toplumsal sorunlar ağır bastı. 1980 öncesinde halkın yaşadıkları, onun da hayatına ve şiirine yansıdı. Daha sonraki şiirlerinde toplumsal sorunlara yöneldi. Gezip gördüğü yerlerden aldığı esinle zenginleşen ve coşkulu bir insan sevgisiyle yoğrulan şiiri, toplumsal sorunları, yaşam-halk ilişkisini öne çıkardı.
Şiirlerinde büyük ölçüdü folklor öğelerinden yararlandı. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren "Şiiri Düzde Kuşatmak" (1983) kitabında, halk kaynağına inme isteğini, "Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin yükselmesine yardımcı olmak" sözleriyle açıklar. Şiirleri pek çok dile çevrildi ve kırktan fazla şiiri bestelendi. Bestelenen şiirlerinden biri, Sezen Aksu'nun 1993 tarihli albümüne adını veren Deli Kızın Türküsü oldu.
Ayrıca kısa oyunlar da yazdı.
Milliyet Gazetesi'nin anketiyle Dağlarca'nın ölümünden sonra yaşayan en büyük şair seçildi.
Bazı şiir kitapları
Rüzgar Saati (1956)
Kestim Kara Saçlarımı (1960)
Sığda (1964)
Kırmızı Karanfil (1971)
Maraş'ın ve Ökkeş'in Destanı (1972)
Ağıtlar ve Türküler (1976)
Seyran Destanı (1979)
İlahiler (1983)
Sevda Kalıcıdır (1991)
Sonra İşte Yaşlandım (1995)
Sessiz Arka Bahçeler (1998)
Uzak Bir Kıyıda (2003)
Bestelenmiş şiirleri
Büyü Yavrum (1987)
Grup Yorum
Edip Akbayram, Kemal Sahir Gürel (1988)
Deli Kızın Türküsü (1993)
Sezen Aksu
Siyah Beyaz (1989)
Sevinç Eratalay
Beni Unutma (1989)
Sevinç Eratalay
Ödülleri
1955 - Varlık şiir yarışmasında birincilik ödülü
1964 - Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü
1972 - TRT Sanat Ödülleri Yarışması'nda Başarı Ödülü
1976 - Yeditepe Şiir Armağanı
1991 - Halil Kocagöz Ödülü
1992 - Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü
1999 - Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü
2003 - Dünya Gazetesi Yılın Telif Kitabı Ödülü
2008 - Erdal Öz Edebiyat Ödülü
2014 Metin Altıok Şiir Ödülü
