T24 Dış Haberler
Rusya'da Devlet Başkanı Vladimir Putin'in iktidarını 6 yıl daha uzatmasıyla sonuçlanacağına kesin gözüyle bakılan 3 günlük seçimlerde oy verme işlemi başladı. Uzmanlar, seçimin ne rekabetçi olduğunu ne de adil bir ortamda yapıldığını, bu yüzden sonucun belli olduğunu savunuyor. Kiev, seçimleri bir "komedi" olarak niteledi ve sınır bölgelerine saldırı düzenledi.
Rusya'da bugün sandıklar ilk olarak yerel saatle sabah 8'de ülkenin en doğusundaki Kamçatka Yarımadası'nda açıldı. Son sandık, pazar akşamı saat 8'de Kaliningrad'da kapanacak. Rusya'nın yasa dışı olarak ilhak ettiği Ukrayna bölgeleri Kırım, Herson, Zaporojye, Donetsk ve Luhansk'ta da sandıklar kuruldu. Moskova'nın seçimleri bu bölgedeki kontrolünü meşrulaştırmaya çalışmak için kullanacağı düşünülüyor.
Kremlin, savaşın devam ettiği dönemde kurulan sandıklardan Putin'e rekor seviyede destek çıkacağını umuyor.
Rusya Merkezi Seçim Komitesi, Putin'e karşı sadece Kremlin'e yakınlığıyla bilinen üç adayın pusulada yer almasına izin verdi. Nikolay Karitonov Komünist Partisi'nin, aşırı milliyetçi Leonid Slutski Liberal Demokrat Parti'nin, Vladislav Davankov da Yeni Halk Partisi'nin adayı olarak seçime girecek. Uzmanlar bu parti ve adayları "kontrollü muhalefet" olarak niteliyor.
Merkezi Seçim Komitesi, savaş karşıtı adaylar Yekaterina Duntsova ve Boris Nadejdin'in topladığı imzaları kabul etmeyip seçime girmelerine izin vermemişti.
Pazar akşamı itibariyle Putin'in çok yüksek bir oy oranıyla Devlet Başkanı olarak 5. dönemini kazanması bekleniyor.
Putin: Birlik olmaya devam etmeliyiz
Putin, seçimlerden önce yaptığı son konuşmada halka seslenerek, "İkna oldum; ülkemizin geçirdiği zorlu dönemin farkındasınız, neredeyse her alanda karşı karşıya kaldığımız kompleks meydan okumaları görüyorsunuz" dedi.
Putin, "Bu meydan okumalara onurla karşılık vermeye devam etmek ve başarıyla onları aşmak için birlik olmaya devam etmeli ve özgüvenli olmalıyız" diye konuştu.
Ukrayna saldırılarında artış
Öte yandan bu hafta Ukrayna, Rusya'nın sınır bölgelerine hava saldırılarını artırdı. Rusya Ulusal Muhafızları da perşembe günü Kursk'ta Ukrayna yanlısı milislerle çatıştıklarını ifade etti.
Ukrayna sınırında bulunan Belgorod'un Valisi Vyaçeslav Gladkov, bu hafta en az üç ayrı saldırıda iki kişinin hayatını kaybettiğini ve yaralılar olduğunu belirtti.
Gladkov, "Ukrayna halkımızda panik, güvensizlik, öfke ve nefret yaratarak birliğimizi kırmak istiyor" dedi.
Öte yandan Kiev yanlısı milisler de seçim öncesi Rusya sınırları içindeki faaliyetlerini artırdı. Üç "gönüllü" grup, Rus yetkililerden Belgorod ve Kursk'tan sivilleri tahliye etmelerini talep etti.
Rusya Ulusal Muhafızları, perşembe günü Kursk'un Tyotkino köyünün yakınlarında milis grupları püskürttüklerini iddia etti. Rusya, milis grupların kendi topraklarında ilerleyemediğini ifade etti.
Savunma Bakanlığı da Belgorod'da bir saldırının püskürtüldüğünü belirtti, ancak çatışmaların ne zaman meydana geldiğine dair bir açıklamada bulunmadı.
Protesto önlemleri
Moskova'da yetkililer, 3 günlük seçim sürecinde Putin karşıtı gösteri yapanlara suçlamalar yöneltileceğinin sinyallerini verdi.
Moskova Savcılık Ofisi, seçimin son günü olan 17 Mart'ta sandıklarda toplu protestolar yapılacağına dair internet paylaşımları gördüklerini, bu tür eylemler için izin alınmadığını belirtti.
Savcılık, bu tür eylemlerin yasalar kapsamında cezalandırılabilir olduğunu bildirdi.
Rus muhalif lider Aleksey Navalni, şubat ayındaki ölümünden önce destekçilerinden seçimin son günü saat öğle 12'de toplu olarak sandığa gidip Putin'e tepkilerini gösterme çağrısında bulunmuştu.
Rusya seçimleriyle ilgili akla takılanlar
Putin nasıl hep kazanıyor?
24 yıl önce Boris Yeltsin'den iktidarı devralmasından bu yana Putin, istikrarlı olarak ülkedeki demokratik kurumları işlemez hale getirdi. Medya, neredeyse bir "noter" görevi gören parlamento ve seçim komisyonu kendi kontrolü altına girdi. Ülkede muhalefet etkisizleştirildi, Ukrayna'daki savaşı eleştirmek yasa dışı kılındı.
Kremlin'in kontrolündeki medya, ülkede sadece Putin'in istikrar garantisi verebileceğine dair propaganda yapıyor. Ayrıca bu medya organları, Ukrayna savaşını NATO tarafından Rusya'ya açılmış bir savaş olarak gösteriyor; ve bu savaşın sadece Putin tarafından kazanılabileceğini savunuyor.
Öte yandan seçim 3 gün sürüyor, bu sebeple sandıkların korunması oldukça zorlaşıyor. 27 Rus bölgesi ve işgal altındaki 2 Ukrayna bölgesinde yaşayanlar internet üzerinden, oyların gerçekliğinin teyit edilemediği bir sistem kullanabiliyor. 2021'deki parlamento seçimlerinde Kremlin yanlısı 9 aday sandıklarda kaybederken, internetten aldıkları oyla seçim kazandı.
Bağımsız seçim gözlemcisi Golos da 2021 yılında "yabancı ajan" ilan edildi ve lideri gözaltına alındı.
Öte yandan, devlet memurlarının telefonlarıyla pusulalarının oylarını çekip Putin'e oy verdiklerini kanıtlamalarının istendiği belirtmişi.
Putin kesin kazanacaksa bu seçimin önemi var mı?
Putin, meşruiyetini sandığa dayandırıyor. Bu seçimde de çok yüksek oranda oy alırsa, ülke dışında halkın Ukrayna'daki savaşı desteklediği mesajı verebilecek.
Rusya seçim çalışanları ve silahlı korumaların da yasadışı olarak ilhak edilen Ukrayna bölgeleri Kırım, Herson, Zaporojye, Donetsk ve Luhansk'ta insanları evlerinden alarak zorla sandığa götürdüğü iddia ediliyor. Buradan gelecek sonuçlar, Moskova'nın bölgedeki kontrolünü güçlendirmek için kullanılabilir.
Rus medyasına göre Kremlin bu seçimlere katılımın yüzde 70'i geçmesini ve Putin'in yüzde 80'den fazla oy almasını istiyor. Putin'in şu ana kadar aldığı en yüksek oy oranı 2018'de yüzde 76.7 idi.
Putin'in kontrolüne rağmen Kremlin, potansiyel risklere karşı hassas. 2020'de Belarus'ta meydana gelen Aleksandır Lukaşenko karşıtı protestoların ardından Moskova muhalefetin üzerindeki baskıyı artırdı.
Putin'e karşı kimler yarışıyor?
Seçimlere Putin'in karşısında üç adayın girmesine izin veriliyor. Bunlar Kremlin'e yakın partilerin adayları. Bu adaylar Putin'e karşı bir tehdit oluşturmasa da, seçime meşruymuş hissi vermeye çalışıyor.
75 yaşındaki Nikolay Karitonov, Komünist Partisi'nin adayı olarak seçime girecek. Kendisi 2004'te Putin karşısında yüzde 13 oy almıştı.
Ukraynalı savaş tutsaklarının idamını isteyen aşırı milliyetçi Leonid Slutski, Liberal Demokrat Parti'nin adayı.
Vladislav Davankov da Yeni Halk Partisi'nin adayı olarak pusulada yer alacak. Kendisi dokümanlarda cinsiyet değişikliğini yasaklayan yasa tasarısının yazarlarındandı.
Merkezi Seçim Komitesi, savaş karşıtı adaylar Yekaterina Duntsova ve Boris Nadejdin'in topladığı imzaları kabul etmeyip seçime girmelerine izin vermemişti.
Kremlin yanlısı anket şirketi VCIOM, Putin'in oyların yüzde 82'sini alacağını öngördü.
Protesto ihtimali var mı?
Rusya'daki başkanlık seçimlerinde öne çıkan Putin'in en büyük rakibi Alexei Navalny'nin 2018'de Putin'e karşı aday olması yasaklandı ve 2021'de hapse atıldı. Rusya'nın kuzeyindeki Yamalo-Nenets bölgesinde bulunan ve 'Kutup Kurdu' olarak adlandırılan hapishane kolonisinde 47 yaşında öldü. Yetkililer doğal nedenlerle öldüğünü söylerken Kremlin Navalny'nin öldürüldüğü iddialarını reddetti.
Navalni, ölmeden önce tüm destekçilerinin Putin'e karşıtlıklarını göstermeleri için seçimin son günü olan pazar günü öğle 12'de sandığa gitmeleriydi.
Navalni, böyle bir protestonun önlenemeyeceğini söylemişti. Pazar günü yaygın bir eylemin olup olmayacağı bilinmiyor.
|
