Almanya Başbakanı Angela Merkel, Türkiye ile yapılan mülteci anlaşmasında ilişkin olarak "Ben de masayı devirebilirim, dönünce kahraman da olurum, ama bu mutabakatı çökmeden yönetmek istiyorum" dedi. Sivil toplum temsilcileriyle bir araya geldiği toplantıda Merkel'in laiklik konusundaki kaygısını bir katılımcı “AB, geçmişte askeri vesayete karşı Erdoğan'a destek verdi ama bugün seküler düzen için kaygılı” diye aktardı.
Merkel, Dünya İnsani Zirvesi için geldiği İstanbul'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan önce sivil toplumun temsilcileriyle bir araya geldi. İnsan hakları, yargı, medya, iş dünyası ve akademisyenlerden oluşan küçük bir grupla pazar günü iki saate yaklaşan kapalı bir toplantı yaptı. Cumhuriyet'ten Duygu Güvenç'in haberine göre, ardından da pazartesi günü Erdoğan'a, görüşmesinde, Türkiye'ye yönelik kaygılarını dile getirdiğini açıkladı. Sivil toplum temsilcileriyle yaptığı bu görüşmeye katılanlar Merkel'in Türkiye'deki gelişmelerle ilgili ayrıntılı bilgiye sahip olduğunu söyledi.
‘Masayı devirmek yerine iletişim’
Merkel, mülteci mutabakatına karşılık vize serbestisi için restleşmenin devam ettiği bir ortamda 'masayı devirmek' yerine 'iletişimi' tercih ettiğini belirtti. Merkel, Türkiye'de güçler ayrılığı ve laikliğin yıpranmasından duyduğu kaygıyı da paylaşırken, vize serbestisindeki 72 kriterin değişmediğini ve buna 2013'te, Erdoğan'ın imza attığını aktardı.
Merkel, eski Başbakan Ahmet Davutoğlu ile Geri Kabul Anlaşması karşılığında Vize Serbesti için süreci bir noktaya getirdiklerini belirtirken, görevden alınmasına yönelik bir yorum yapmadı. Merkel, kendisine yönelik eleştirilere "Ben de masayı devirebilirim, dönünce kahraman da olurum, ama bu mutabakatı çökmeden yönetmek istiyorum" mesajıyla karşılık verdi ve 'sert karşılık verilse de sonuçta iletişim kurmanın kaçınılmaz olduğuna' işaret etti.
“Çözüm sürecine dönülmeli”
Dokunulmazlıklar konusu açıldığında Merkel, parlamento üyelerinin büyük bir kısmının dokunulmazlıkların kalkması için oy kullanmasına şaşırdığını gizlemedi ve Türk halkının tepkisizliğine dolaylı bir göndermeyle işaret ederek, "Bizde bu kadar milletvekilinin dokunulmazlıkları kalksa, Alman halkı ‘nasıl böyle bir şey olur' diye sorar" mesajı verdi. Güneydoğu'da artan şiddete değinilirken, Merkel çözüm sürecine dönülmesini arzuladığını vurguladı.
Katılımcılar, Merkel'e mültecilerin kabulü karşılığı Türkiye'de demokrasinin her geçen gün düşüşüne, hukukun üstünlüğü ilkesinin ihlal edilmesine göz yumulmaması gerektiğini ve AB ile Türkiye arasındaki bağların daha da güçlendirilmesinin önemli olduğu mesajını verdi. Birçok katılımcı bu çerçevede yargı, temel haklar, adalet, özgürlük ve güvenlik ile ilgili 23 ve 24. fasılların açılması ısrarını sürdürürken Merkel, Rum Kesimi'nin bu fasılların açılmasını engellediğini söyledi.
AB’yi eleştirdi
Merkel, ayrıca Avrupa içerisinde Türkiye ile yapılan anlaşmanın çökmesini arzulayanlar olduğunu da anımsattı ve "Bu süreç çökerse zaten AB'de ‘Türkiye ile konuşmayın' diyenler çoktan hazır" mesajı verdi. Türkiye ile varılan mutabakatın sonsuza kadar sürmeyeceğinin farkında olduğunu hissettirdi. AB'nin yeni kriterler üretmediğini de vurgulayan Merkel, "Bu 72 kriterlik anlaşmayı Erdoğan Başbakanken imzaladı" diyerek AB'nin tutumunun değişmediğini belirtti. Merkel, "AB içindeki tartışmalar, AB değerleri içinde ilerlemiyor" derken Avrupa'nın bölge ülkeleri kadar mülteci kabul etmemesini de eleştirdi.
Laiklik kaygısı
Bir başka katılımcı da "Parlamenter sistemin bittiği bir noktaya geldik. Gücün yoğunlaştığı, güçler dengesinin olmadığı bir noktadayız" dedi. Merkel, yargı bağımsızlığına yönelik şikâyetlere karşı kendisinin bir şey yapamayacağını mimikleriyle belirtirken, Türkiye'nin güçler ayrılığı ilkesinden uzaklaşmasından duyduğu kaygıyı da paylaştı. Bağımsız bir medya, yargının bağımsızlığı ve güçlü bir parlamentoyu Türkiye'de önemsediklerini dile getiren Merkel'in Türkiye'deki laikliğe yönelik kaygısını ise bir katılımcı şöyle aktardı: "AB geçmişte askeri vesayete karşı Erdoğan'a destek verdi ama bugün seküler düzen konusunda kaygısı arttı."
“Yeni düşman yaratır”
Görüşmede, Türkiye'nin vize serbestisi için yerine getirmesi gereken diğer kriterler arasında yer alan yolsuzlukla ilgili hükümler de anımsatıldı ve bunun iş dünyasındaki yansımalarına dikkat çekildi.
Bir başka katılımcı ise Erdoğan'ın vize politikasından vazgeçmesine izin verilmemesi gerektiğini belirtirken, "Bundan vazgeçilirse Erdoğan yeni bir düşman yaratacaktır" diyerek AB'nin Türkiye'de 'düşmanlaştırılacağı' uyarısında bulundu.
