İstanbul’un Beykoz İlçesi’ne bağlı Dereseki Köyü’nde geçen ay 70 metre derinliğindeki sondaj kuyusuna düşen ve 10 gün sonra kurtarılıp ‘Kuyu’ ismi verilen yavru köpeğin ardından, bu ay başında da Eyüp’te 35 metrelik su kuyusuna bir köpek düştü. Yavru köpek, 1 saatlik çalışmanın ardından kurtarıldı. Habertürk'ten Nagihan Alan'ın haberine göre, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün paylaştığı bilgilere göre, İstanbul genelinde DSİ İstanbul 14. Bölge Müdürlüğü’ne kayıtlı olan, yeraltı suyu kullanma belgeli 5 bin 700 adet kuyu bulunuyor.
Bu kayıtlı kuyular, ortalama 150-250 metre derinliğinde. DSİ yetkilileri, kuyuların büyük bölümünün megakentin kuraklık dönemlerinde açıldığını vurguladı. Orman ve Su İşleri Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu da 2015 yılının ocak ayında İstanbul’a su temini için yapılan faaliyetleri anlattığı toplantıda, “İstanbul tarih boyunca her 7 yılda bir kuraklık, her 17 yılda birse büyük kuraklık yaşıyor” demişti.
Megakentte 80 yılın en kurak dönemi ise 2007 yılı oldu. Meteoroloji ve İSKİ verilerine göre, kentin en kurak olduğu yıllar 1956-57, 1960, 1992, 1993, 1994, 2000 ve 2014 olarak tarihe geçti. Kuraklık nedeniyle özellikle kent kırsalında tarım arazilerinin sulanması için çare, kuyular oldu.
Kuyuların en çok Büyükçekmece, Silivri, Eyüp, Çatalca ve Kartal ilçelerinde yer aldığını belirten yetkililer, kuyuların borulanmış (teçhizli) çaplarının 14 cm ve 30 cm arasında değiştiğini belirtti.
"Kapakla kapatılıyor"
Su kuyularında herhangi bir kazaya sebebiyet verilmemesi adına uygulanan prosedürleri sorduğumuz yetkililer, önlemleri şöyle anlattı: “Su sondaj kuyuları açılması öncesinde ve sonrasında, yeraltı suyu arama ve kullanma belgesinde belirtilen kurallara uyulması gerekiyor. Kuyuların ağzı kapak görevi gören kuyu ağzı flanşı ile kapatılıyor. Ayrıca kuyu başı beton dökülerek sağlama alınıyor. Su kuyuları 167 sayılı ‘Yeraltısuları Hakkındaki Kanun’ ve Yeraltısuları Tüzüğü ve yeraltı suları ile ilgili yönetmelikler kapsamında açılıp kullanılıyor. Yeraltı suyu arama ve kullanma belgesi alınmadan önce ve alındıktan sonra ise jeoloji mühendisi olan teknik sorumlular ve DSİ tarafından ehliyetlendirilmiş yetkili sondörlerin imzası ve idaresinde su sondaj çalışmaları yapılıyor. Yapılan çalışmalar, DSİ Bölge Müdürlükleri tarafından denetleniyor.”
"Herkes su kuyusu açabilir"
“Bir kişi arsasına su kuyusu açabilir mi?” sorumuza, yetkililer “Herkes tapulu arazisinde faydalı ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda su temini maksadıyla su kuyusu açabilir.
Ancak kanunlarla, tüzüklerle, yönetmeliklerle ve genelgelerle belirlenmiş bazı alanlarda (emniyetli çekim rezervine ulaşmış yeraltı suyu işletme sahaları gibi) su kuyusu açılması yasak” yanıtını verdi. DSİ yetkilisi, şöyle devam etti:
“DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından kuyu açılacak lokasyon ve çevresinde büro ve arazi çalışmaları ile kontrol edilir ve uygun görülmesi durumunda yeraltı suyu arama belgesi verilir. Bundan sonra başvuru sahibi kuyusunu, yeraltı suyu arama belgesine uygun olarak açar. Kuyu tamamlandıktan sonra yine başvuru sahibi teknik sorumlu ve sondör imzası ile kuyunun bilgilerini içeren yeraltı suyu kullanma belgesi almak üzere başvuruda bulunur. Yapılan incelemelerden sonra uygun görülmesi halinde yeraltı suyu kullanma belgesi verilir.”
"Ceza kestik kuyuyu da kapattık"
DSİ, Beykoz’da ‘Kuyu’nun düştüğü 70 metrelik kuyuyla ilgili olarak yasal işlem başlatıldığını söyledi. Kuyuyu açanları tutanak altına alan yetkililer, ayrıca ilçe kaymakamlığı ile yazışma yaparak 5 bin TL para cezası uyguladı. Akabinde kapatılması çalışmaları başlatıldı ancak kuyunun belediye yetkililerince doldurularak kapatıldığı tespit edildi. Yetkililer, kaçak kuyularla ilgili bin ila 5 bin TL arasında ceza kesildiğini söyledi.
İstanbul'daki kuyu faciaları
-25 Eylül 2016: Şile’de iki grup arasında gerçekleşen savaş simülasyon oyunu Airsoft sırasında, oyunculardan Kerem Yağız (41) 20 metrelik kuyuya düştü. Hafif yaralanan Yağız, itfaiye erleri tarafından yaklaşık 2 saatte kurtarıldı.
- 14 Nisan 2016: Fatih’te 7 yaşındaki Nazlı Yakut, kaybolduktan 1 gün sonra 5 metrelik kuyuda sağ olarak bulunup kurtarıldı.
- 13 Ekim 2015: Florya Şenlikköy Mahallesi’nde bir inşaat şantiyesinde gece bekçiliği yapan Abdulkadir Çiçek (50), 30 metrelik su kuyusuna düşerek öldü.
- 28 Ocak 2015: Kadıköy Moda Caddesi’ndeki köşkünün bahçesinde bulunan su kuyusuna düşen 80 yaşındaki Mehveş Sarıca, yaralı kurtarıldı.
- 10 Mart 2014: Üsküdar’da Ünalan Yaşam Merkezi ve Gözlem Evi inşaatında çalışan ustabaşı Ünal Barış Coşkun (21), inşaat alanındaki kuyuya düştü. Uzun uğraşlar sonucu kuyudan çıkarılan Coşkun, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
