İsrailli arkeologlar, gözle görülemeyen yazıyı okumayı başardı

İsrail Müzesi’nde 50 yıldan fazla süredir sergilenen çömlek parçasının arkasında şimdiye kadar görünmeyen yazılar, ileri görüntüleme teknoloji sayesinde keşfedildi ve okundu.

Arkeolojik Haber'in verdiği bilgilere göre, multispektral görüntüleme sayesinde 50 yılı aşkın süredir fark edilmemiş eski İbranice metni ortaya çıkardı. Ostracon olarak adlandırılan mürekkeple yazılmış çömlek parçası, çölde inşa edilmiş Tel Arad Kalesi’nde 1965 yılında bulunmuştu. Tel Arad Kalesi’ndeki arkeolojik kazılarda ele geçen metinlerin çoğu, Kalenin levazım subayı Elyashiv’e hitaben ya da onun tarafından yazılmış; kaledekilere un, şarap ve yağ tedarik amaçlı lojistik mesajlardı. Çömleğin ön tarafındaki metin; daha önce, arkeologlar ve İncil alimlerinin yardımlaşmasıyla çözülmüştü.

Metin; Rab’be binbir nimeti için şükran duası ile başlıyor ve para transferlerine dair görüşleri içeriyordu.
TAU Fizik Bölümü’nden Michael Cordonsky, inceleme yaparken ostraconun arka yüzündeki birkaç izi fark etti. Ne olduğunu anlayabilmek için multispektral görüntüleme kullandı. Sürpriz bir şekilde üç satırdan oluşan bir metin ortaya çıktı. TAU Uygulamalı Matematik Bölümü’nden Arie Shaus: “Ön yüzü iyice incelenirken, sırtı  boş sanılmıştı” dedi. Okunan yeni metin şarap talebi ile başlıyor ve muhatabın istekleri varsa yardım garantisi veriyor.

Ge’alyahu adında bir adam tarafından taşınan çömlek, adı metinde yer almayan kişiye emtia sağlaması için (eski bir şarap ölçüm birimi) ‘banyo’ ile ilgili bir not içeriyor. Dr. Menden Geberovich; “Yeni ortaya çıkarılan metin, Tel Arad yazıtlarının çoğunda olduğu gibi idari içeriğe sahip. Her satırı, sözcüğü ve hatta tek bir işareti, İlk Tapınak Dönemi hakkında bildiklerimize katkı sağlaması açısından önemlidir” dedi. Faigenbaum Golovin Shaus: “Çıplak gözle görünmeyen pek çok yazının kazılar sırasında elden çıkarılabildiğini düşündüğümüzde, keşfimiz, geniş ölçekte çoklu spektral görüntülemenin önemini vurguluyor” açıklamasını yaparken, Barak Sober, “Bu devam etmekte olan bir araştırma. Birinci Tapınak Dönemi ostracasını incelemeyi sürdüreceğiz. Gelecekte başka sürprizler de olabilir” dedi.