Darbe girişiminden sonra ilan edilen olağanüstü hâl (OHAL) kapsamında yayınlanan 678 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'yle (KHK) grev yasağı kapsamı genişletilmesi tepkilere sebep oldu. Anayasa Mahkemesi’nin 2014 yılında iptal ettiği şehiriçi toplu ulaşım ve bankacılık sektöründeki grev yasakları, Resmi Gazete’de yayımlanan 678 Sayılı KHK ile fiilen geri getirildi. Anayasa Mahkemesi’nin de kendi kararlarını yok sayan KHK’yı denetleyemeyeceğini dile getiren sendika uzmanı Onu Bakır, "AKP iktidarı, bu KHK ile Anayasa Mahkemesi’nin 2014 tarihli kararının kenarından dolaşarak, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği grev yasaklarını, ‘erteleme’ adı altında geri getirmiş oldu" dedi.
Evrensel'in haberine göre, Bakır söz konusu KHK’nin imzalandığı Bakanlar Kurulu toplantısının İZBAN grevinden önce gerçekleşmesi dikkat çekti.
İZBAN Grevi hatırlatması
Anayasa Mahkemesi 2014 yılında verdiği kararla, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’ndaki “kamu kuruluşlarınca yürütülen şehir içi toplu ulaşım hizmetleri” ve “bankacılık” sektöründeki grev yasaklarını iptal ettiğini hatırlatan Bakır, “Böylece şehir içi toplu ulaşım hizmetleri ve bankacılık sektöründe grev yapılabilmesinin önü açılmıştı. Hatta geçtiğimiz günlerde sona eren İZBAN grevi de bu karar sayesinde gerçekleştirilebildi. 678 sayılı KHK’nin 35. maddesi ile bu sektörlerdeki iptal edilen grev yasağı fiilen geri gelmiş oldu. Bu madde ile Bakanlar Kurulu’na büyükşehir belediyelerinin şehir içi toplu ulaşım hizmetleri ile bankacılık hizmetlerindeki grevleri erteleme yetkisi verildi” dedi.
"Adı erteleme, kendi yasak"
Her ne kadar adına ‘erteleme’ dense de Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre Bakanlar Kurulu tarafından 60 gün süre ile ertelenen bir greve yeniden başlamanın mümkün olmadığına dikkat çeken Bakır, “Sendika ya 60 gün içinde işverenle anlaşacak ya da bu sürenin sonunda 6 işgünü içinde Yüksek Hakem Kurulu’na başvuracak. Aksi takdirde sendikanın toplu sözleşme yetkisi düşüyor. Yani Bakanlar Kurulu’nca ertelenen bir grev, bir daha başlanmamak üzere fiilen yasaklanıyor. En son metal işçilerinin Bakanlar Kurulu tarafından ‘milli güvenlik’ gerekçesiyle ertelenen grevinde de bu durumu bir kez daha gördük; grev ertelenme yoluyla aslında fiilen sona erdirilmiş oldu. Dolayısıyla bu iki sektörde Anayasa Mahkemesi tarafından Anayasa’ya aykırı olduğu için iptal edilen grev yasakları, fiilen geri getirildi” değerlendirmesi yaptı.
"Başka grevler de bu gerekçeyle ertelenebilir"
Bakır, Bakanlar Kurulu’nun “genel sağlığı veya milli güvenliği bozucu nitelikte olması” şartı ile sınırlı grev erteleme yetkisinin KHK ile genişletildiğini, Bakanlar Kuruluna büyükşehir belediyelerinin şehir içi toplu taşıma hizmetlerini bozucu nitelikte olan tüm grevlerin ertelenebilmesi yetkisini verdiğini belirterek, “Yani üçüncü bir grev erteleme gerekçesi KHK ile getirilmiş oldu. Grevin doğrudan şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde olmasına bile gerek olmayacak. Büyükşehir belediyeleri ve hatta başka işyerlerinde herhangi bir grevin büyükşehir belediyelerinin şehir içi toplu taşıma hizmetlerini bozucu nitelikte olup olmadığına bakılacak. Örneğin belediye otobüslerinin bakım onarımının yapıldığı bir atölyedeki grev de bu gerekçe ile ertelenebilecek” dedi.
"AYM kendi kararını yok sayan KHK'yı denetleyemeyecek"
Anayasa Mahkemesi’nin de kendi kararlararını yok sayan KHK’yi denetleyemeyeceğini dile getiren Bakır, “AKP iktidarı, bu KHK ile Anayasa Mahkemesi’nin 2014 tarihli kararının kenarından dolaşarak, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği grev yasaklarını, ‘erteleme’ adı altında geri getirmiş oldu. AKP, Anayasa Mahkemesi’nin kararını ve dolayısıyla Anayasal düzeni yok saydı. İşin trajikomik tarafı ise şu; Anayasa Mahkemesi, önceki KHK’ler ile ilgili yapılan başvuruları, kendi içtihadını yok sayarak reddetmişti. Dolayısıyla bu son KHK ile getirilen grev ertelemeleri ile ilgili yapılacak başvuruyu da muhtemelen reddedecek. Yani Anayasa Mahkemesi, kendi varlık amacını ortadan kaldıran, kendi verdiği kararı yok sayan, hileli bir şekilde bu kararı işlevsiz hale getiren bir KHK’nin Anayasa’ya uygunluğunu denetlemeyecek” dedi.
