2018 Index Sansür ve İfade Özgürlüğü Ödülleri (Index on Censhorship Freedom of Expression Awards) sanat, mücadele, dijital aktivizm ve gazetecilik olmak üzere 4 kategoride verildi.
Sanat dalında Kübalı sanat topluluğunun Muhalefet Müzesi (The Museum of Dissidence), mücadele alanında Mısırlı Hak ve Özgürlükler Komisyonu (The Egyptian Commission for Rights and Freedoms), dijital aktivizm alanında Habari RDC isimli Kongolu blogger ve aktivistlerin kurduğu topluluk ve gazetecilik alanında Honduraslı araştırmacı gazeteci Wendy Funes ödüllerini aldılar.
Ginsberg: Dünyaca tanınmayı hak ediyorlar
Bianet’te yer alan habere göre, sansür konusuna vurgu yapan Index CEO’su Jodie Ginsberg törende yaptığı konuşmada “Kazananlar yaptıklarıyla için dünyaca tanınmayı hak ediyorlar. Tüm adaylar gibi kişisel ve politik engellerin karşısında cesurca durarak insanların kendilerini özgürce ifade etmelerini sağladılar” dedi.
Ginsberg konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Biz sansüre uğrayan sesleri, yaptıklarını yayınlayarak, onlar için mücadele ederek, ödül paylaşımı gibi inisiyatiflerle kuvvetlendiriyoruz. Özgürlük mücadelesini, ifade özgürlüğünün tartışılmasını sağlayarak destekliyoruz.
Bunu neden yapıyoruz? Bunu yapıyoruz çünkü ifade özgürlüğünün sadece temel özgürlüklerden biri değil özgürlüğün temeli olduğunu düşünüyoruz.”
Tanıtım Albaih'in karikatürüyle yapıldı
Ödül alanlar Sudan asıllı Romanyalı karikatürist ve sanal devrimci Khalid Albaih tarafından çizilen karikatürlerle tanıtıldı. 400 aday arasından seçilen ödül törenini komedyen ve şair Kate Fox sundu.
Ödül alanları kutlayanlar arasında aktörler ve yazarlar da bulundu. Konuk listesindeki bazı isimler şöyle: Times köşe yazarı David Aaronovitch, BBC sunucusu Jonathan Dimbleby, filozof AC Grayling, televizyoncu gazeteci Trevor Phillips, Aşırılığa Karşı Komisyon başkanı Sara Khan, Serpentine Galeries CEO’su Yana Peel, şair Sabrina Mahfouz, karikatürist Martin Rowson, İsveç Korsan Partisi kurucusu Rick Falkvinge.
Kazananlar
Muhalefet Müzesi (Sanat)
Muhalefet Müzesi Küba’daki muhalifleri destekleyen bir halka açık sanat projesi. 2016’da Luis Manuel Otero ve küratör Yanelys Nuñez Leyva tarafından yapılan projenin amacı “muhalif” kelimesinin üstüne yapışan kötü anlamları düzeltmek ve Küba’da bu muhalif kelimesine olumlu bir anlam yüklemek. Müze, Havana’nın fakir mahallelerine yoğunlaşarak halka açık radikal sanat projeleri ve enstalasyonlar organize etti. Diyalog açışlarındaki korkusuzlukları ve kamu alanını kullanmaları nedeniyle Nuñez işinden atıldı, Otero ise gözaltına alındı ve “karşı devrimci” olarak hapse atılmakla tehdit edildi. Buna rağmen, Otero ve Nuñez Küba’nın ifade özgürlüğünü kısıtlayan tavrına meydan okumaya devam ettiler.
2018 İfade Özgürlüğü Ödülü jürisi Yana Peel’a göre Küba’daki Muhalefet Müzesi, “tehlikeli” düşüncelerin dile getirilebildiği bir alan yarattığı için çok önemli ve müze Küba’nın muhteşem sanatçılarının Küba’yı dünya sahnesine taşıdığı harika bir platform.
Mısırlı Hak ve Özgürlükler Komisyonu, (Mücadele)
Mısırlı Hak ve Özgürlükler Komisyonu bağımsız sivil toplum kuruluşlarına karşı linç kampanyası yürütülen ülkede hala görev yapan ender insan hakları örgütlerinden biri. Mısır, muhaliflere gittikçe daha düşmanca davranan bir ülke halini aldı fakat bu komisyon muhaliflere avukatlık, yasal destek ve koordinasyon gibi hizmetler sunuyor. Ayrıca Sisi yönetimindeki Mısır’da insan hakları ihlallerine dikkat çekiyor. Çalışmaları nedeniyle devlet tacizine maruz kalan komisyonun genel merkezi basılarak üyeleri tutuklanmıştı. Komisyon, engellere rağmen görevlerini sürdürmekte kararlı.
Habari RDC (Dijital aktivizm)
Habari RDC, 100’den fazla genç Kongolu blog yazarı ve internet aktivistinin kurduğu bir topluluk. Topluluk, Facebook, Twitter ve YouTube kullanarak Kongolu birçok gencin fikirlerini duyuruyor. Sitede hikayeler ve politikayla ilgili karikatürler paylaşan grup aynı zamanda futbol, sanat, aile içi şiddet, çocuk istismarı, kadın orgazmı ve işyerinde taciz gibi konuları da ele alıyor. Habari RDC, her kesimden, komik, öfkeli veya modern Kongoluların duyulmayı bekleyen seslerini duyuruyor.
Wendy Funes (Gazetecilik)
Wendy Funes Honduraslı araştırmacı gazeteci. Ülkede gazeteciler için ortam çok sert ve Funes haber yapma hakkını kullanmak için sık sık hayatını riske atıyor. 2017’de ülkede öldürülen iki gazeteciden biri Funes’in babası diğeri ise arkadaşıydı. Cinayetlerle ilgili kimse adalete hesap vermedi. Funes bu engellere azim ve yaratıcılıkla karşılık veriyor. Bir makalesinde ülkedeki yolsuzluğa dikkat çekmek için kendi ölüm belgesini çıkarttı. Gazeteci, aynı zamanda 16 saatte bir kadının öldürüldüğü ülkede, kadına yönelik şiddete karşı da yazıyor.
Index on Censorship hakkında
Londra merkezli bir ifade özgürlüğü örgütü olan Index on Censorship 1972'de kuruldu. Uluslararası Mapping Media Freedom programını yürütüyor.
2017 Basın Özgürlüğü Ödülü Türkiye'de internet kesintilerini takip eden Turkey Blocks projesi, çevrimiçi sansürün denetlenmesi ve dijital şeffaflığa katkılarından dolayı almıştı.
