Hükümet, Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısını değiştirecek yasal çalışma için harekete geçtiği iddia ediliyor. HSYK'nın bazı üyelerinin, TBMM tarafından seçilmesi öngörülüyor. İddiaya göre, HSYK, 11 kişilik hâkimler kurulu, 7 kişilik de savcılar kurulu olarak ikiye ayrılacak.
Mehmet Ali Berber'in sabah gazetesindeki haberine göre, hükümetin, HSYK'nın adli kolluk yönetmeliğini değiştirme girişimiyle ilgili görüş bildirmesiyle başlayan süreç yeni bir boyut kazandı. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın "Adalet Bakanlığı'ndaki HSYK'yı denetleyen yetkiyi kaldırmakla yanlış yaptık" dediği mevcut modelin değişmesi bekleniyor.
Anayasa değişikliği
HSYK'nın görev ve yetkileri Anayasa'nın 159. maddesinde düzenleniyor. HSYK ile ilgili düzenleme anayasa değişikliği gerektirdiği için AKP iki seçenekli strateji üzerinde çalışıyor. 1- Kısmi anayasa değişikliğinin hayata geçmesi amacıyla bütün partilerin görüşü alınacak ve siyasi mutabakat aranacak. HSYK'ya, Meclis'te temsil edilen partilerin üye önermesi ve seçimin TBMM'de yapılması istendiği için siyasi destek bulunabileceği düşünülüyor. Yeterli sayıya ulaşılacağı görüldüğü anda anayasa değişikliği TBMM gündemine taşınacak. 2- Eğer siyasi mutabakat sağlanamazsa, AKP bu konuyu kamuoyu gündeminde tutacak ve TBMM'de yeterli çoğunluğa ulaştığında bu değişikliği hayata geçireceğini seçmene taahhüt edecek.
Bakanlar Kurulu'nda görüşüldü
HSYK'nın, açıklama yapması ilk olarak hafta başında Bakanlar Kurulu'nda ele alındı. Danıştay'a taşınan bir konu hakkında, hakim ve savcıların atama ve disiplin işlemlerini yapan HSYK'nın bağlayıcı görüş bildirmesi "Asla kabul edilemez" olarak nitelendirildi.
Adalet Bakanlığı ve Başbakanlık konu üzerinde çalışmalara başlarken, değişiklik ile ilgili bazı öncelikler belirlendi. HSYK ile ilgili yapılacak değişiklik için daha önce Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sunulan model esas alınacak. Diğer partilerin görüşleriyle bu öneri geliştirilecek ve bir anayasa değişikliği gündeme getirilecek.
RTÜK modeli
HSYK için geliştirilen yeni modelde, belirli sayıda üye seçiminin RTÜK modelindeki gibi olması bekleniyor. Buna göre, TBMM'de temsil edilen her siyasi parti oy oranına göre HSYK'ya üye seçebilecek. Böylece belirli sayıda üyenin doğrudan TBMM tarafından seçilmesi sağlanacak.
İkili yapı
HSYK'nın yapısındaki değişim ise iki eksenli olacak. HSYK, Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu olarak ikiye ayrılacak. Hakimler Kurulu 11, Savcılar Kurulu ise 7 üyeden oluşacak. Hakimler Kurulu'ndaki 11 üyenin 6'sı Danıştay, Yargıtay ve kürsü hakimlerinin önereceği adaylar arasından TBMM tarafından seçilecek. Savcılar Kurulu için de benzeri bir yöntem uygulanacak.
Hakim ve savcı atamalarında tam yetkili olan HSYK'nın, hakim atamalarında Hakimler Kurulu'nun tek yetkili olması önerilirken, savcı atamalarında ise Savcılar Kurulu'nun yanında Adalet Bakanı'nın da rol alması düşünülüyor.
Denetim
HSYK'nın aldığı kararlarda hesap verebilirliği etkili denetim mekanizması ile sağlanacak. Kurul üyelerinin bağımsız hakem heyeti tarafından teftişi yapılabilecek. Ayrıca, HSYK'nın harcamaları konusunda Adalet Bakanlığı'nın gözetim fonksiyonu artırılacak.
