Almanya’da yapılan bir araştırma elektrikli aletlerin hayvanların yön duygularını etkileyebileceğini kanıtladı. Bilim insanları AM bandındaki radyo sinyalleri ve prize takılı elektrikli aletlerin oluşturduğu elektromanyatik alanların hayvanların yön duygularını etkilediğini keşfetti. Araştırmacılar, kuşların kentlerin üzerinde uçtuğu durumlarda bu etkinin daha fazla olduğuna inanıyor.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, elektrikli aletlerin hayvanlar üzerindeki etkisi ile ilgili araştırma Nature dergisinde yayınlandı. Araştırmayı yürüten Almanya'daki Oldenburg Üniversitesi'ndin Prof. Henrik Mouritsen, ilk başta buldukları ilişki ile ilgili oldukça şüpheci olduğunu belirtiyor. Mouritsen'a göre beklenmeyen bir etki ile karşılaştığınızda kanıtlarınızın daha güçlü olması gerekir. Bunun için bilim insanları 7 yıldan fazla bir süre bu konu üzerinde çalıştıklarını söylüyor. Mouritsen, sonuçlardan emin olduktan sonda bulguları kamuoyu ile paylaştıklarını vurguluyor.
Kuşların manyetik pusulası
Bazı kuşların olaganüstü bir yön duygusu var. Göçleri sırasında dünyanın yarısını kat ediyorlar.
Dünya üzerindeki manyetik alanları tespit etmelerini sağlayan bir nevi gizli bir manyetik pusula kuşların yollarını bulmalarını sağlıyor.
Prof Mouritsen, kızılgerdan kuşlarını incelerken şans eseri düşük frekanslı dalgaların kuşları etkilediğini fark etti.
Mouritsen kuşların yön duygusu ile ilgili araştırmaların çok basit bir deney olduğunu söylüyor ve süreci şöyle açıklıyor:
"Kuşları bir tür üstü açık alkı altı aleminyon kapalı yön kafesine koyuyoruz. Kuşlar buradan çıkmak için can atıyor. Çıktıkları zaman gittikleri yönü tespit ediyoruz. Yatay düzlemde statik bir manyetik alan yaratırsanız kuşlar diğer yöne doğru uçuyor. Bu yöntem 40 yıldan beri dünyanın farklı yerlerinde uygulanıyor."
Fakat Alman bilim adamları Oldenburg'de bu yöntemi denediklerinde kuşların uçmadıklarını fark ediyorlar. Taki elektomenyatik ses 100 kat azaltılana kadar. Böylece kuşlar tekrar uçmaya başlıyor.
Mouritsen ve ekibi bunu fark ettikten sonra 7 yıl boyunca düşük elektromanyatik alanların kızılgerdanlar üzerindeki etkilerini anlamak için çok sayıda deney yapıyor.
Sonunda 5 kHz ile 5 MHz frekansları arasındaki elektromanyatik ses aralığında kuşların yön duygusunu kaybettiklerini fark ediyorlar.
Kuşların yön duygusu
Elektromanyatik alan kaldırıldığında ise kuşlar tekrar yönlerini bulabiliyor.
Mouritsen göç eden kuşların şehirlerin üzerinden uçtuğuna işaret ederek, birçok elektrikli alet kullanan işyerleri ve evler yüzünden kuşların yön duygusunun etkilendiğini belirtiyor.
Fakat kuşların yollarını tamamen kaybetmediğini dile getiren Mouritsen sebebini şöyle açıklıyor:
“Kuşların üç çeşit pusulaları vardır: Yıldız, güneş ve manyetik pusula. Bunlar birbirinden bağımsız çalışıyor. Manyetik pusula da sorun yaşalar bile güneş ve yıldız pusulası onlara yardımcı oluyor.”
Bilim insanları halen daha kuşların manyetik pusulasının nasıl çalıştığını tam olarak bilmiyor. Ama elektron dönülerdeki kuantum olgusunun kuşlara yardımcı olabileceğini düşünüyor.
Mouritsen'e göre bu dönülerdeki en ufak bir kaygı kuşların manyetik pusulalaranı kullanmalarını olumsuz etkiliyor olabilir.
