T24 - Dünya Kupası'nda 'vuvuzela'lar 'desibel'leriyle futbolseverlerin futbol zevkini işkenceye çevirdi. Güney Afrikalıların tezahürat aracı “vuvuzela”lardan çıkan ve arı vızıltısını andıran ses, televizyon karşısındaki futbolseverleri çılgına çeviriyor.
Tam bir futbol fanatiğisiniz, ancak televizyonda Güney Afrika Dünya Kupası maçlarını izlerken sinek vızıltısına benzeyen bir sesten rahatsız olanlardan mısınız? Bu ses yayından kaynaklanmıyor. Güney Afrikalı futbolseverler için vazgeçilmez bir tezahürat aracı olan “vuvuzela”lardan çıkıyor.
Bu ses canavarı FIFA’nın bile gündemine girdi. Futbol otoriteleri statlarda anonsların duyulmasını engellemediği gerekçesiyle vuvuzela’ya izin verdi. Ancak vuvuzela karşıtları ise internette “Banvuvuzela.com” isimli bir site kurdu. Yapılan ankete katılan 36 bin kişinin yüzde 83’ü vuvuzela’nın yasaklanmasını istiyor, bu çalgının futbol izleme zevkini öldürdüğüne dair yorumlar yapılıyor.
Vuvuzela nedir?
Vuvuzela bazen lepatata diye bazen de Güney Afrika Zurnası diye adlandırılan, Güney Afrika yöresine ait üflemeli bir çalgı, 61 cm boyunda ve 100 gram ağırlığındadır. Herhangi bir tuş veya tonlama deliği fonksiyonuna sahip olmayıp, sadece üfleyen kişinin ritmine bağlı olarak ses çıkarır.
Güçlü bir ciğer ve üfleme yeteneği isteyen vuvuzelanın çıkardığı ses, sis düdüğü ya da fil sesine benzerdir. Sinek ve arı vızıltısına benzetenler de olmuştur. Vuvuzela toplu olarak çalındığında çıkarmış olduğu ses yaklaşık olarak 135 desibeldir.
Vuvuzela, adını Zulu dilindeki Vuvu sözcüğünden alıyor. Vuvu sözcüğü, Türkçe'de gürültü anlamına geliyor. Güney Afrikalıların anlattıklarına göre Kudu adı verilen bir antilop çeşidinden yapılmakta olup(günümüzdeki modelleri plastikten üretiliyor) yüzyıllardır Afrika kabilelerin haberleşmesinde kullanılıyordu. Günümüzde ise Vuvuzela, Güney Afrika futbol kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.
2009 FIFA Konfederasyon Kupasında futbolcuların yüksek sesten rahatsız olması nedeniyle yasaklanmıştır. Güney Afrika'da düzenlenen 2010 FIFA Dünya Kupasında ise uzun tartışmaların neticesinde FIFA Başkanı ve Güney Afrikalı yetkililerin baskısının etkisiyle serbest bırakılmıştır. Dünya kupası maçlarında binlerce vuvuzela 90 dakika hiç durmadan çalınıyor.
İnsan sağlığına etkileri
Vuvuzela'nın insan sağlığına bazı zararları tespit edilmiş, bu zararlardan dolayı yer yer yasaklanmıştır. Örneğin Almanya'nın Köln belediyesi Vuvuzela'yı insan sağlığına zararlarından dolayı yasaklamıştır.
İşitme cihazları üreticileri tarafından yapılan araştırma Vuvuzela'nın insan sağlığına zararlı olduğunu ortaya koymuştur. Uzmanlar 85 desibelin üzerindeki bir sesin kulak sağlığına olumsuz etkiler yapabileceğine dikkat çekiyorlar. Ayrıca 100 desibel seviyesindeki bir sese 15 dakika maruz kalmak, kalıcı işitme sorunlarının oluşması için yeterli. Vuvuzela ise yukarıda belirtildiği gibi 135 desibel ses çıkarır.
