SGK Başkan Yardımcısı Cevdet Ceylan, “Mühendis olduğuna dair Çin’den belge alan Çinliler, soluğu Türkiye’de alıyor. Belgenin doğruluğunu tespit etmek çok zor” dedi.
Çin, Türkiye’ye “çakma çalışan” ihraç etmeye de başladı. Çünkü, ağustos ayında Danıştay’ın aldığı bir karar, yabancı çalışanlar için yeni bir dönemi başlattı. Buna göre, Çin gibi Türkiye’nin karşılıklı sosyal güvenlik sözleşmesi yapmadığı ülkelerden gelen çalışanlar için kendi ülkelerinde sosyal güvencelerinin bulunduğuna dair bir belge sunmaları durumunda; Türkiye’de sosyal güvenlik sistemine girmeden sınırsız çalışma olanağı getirildi. Bu da, firmalar için Türkiye koşullarında rekabet avantajı sağladı. Türkiye’de çalışan Çinli sayısında görülen artışın ardından bürokrasi soruna yasal değişiklikle çözüm aramaya başladı.
Hacer Boyacıoğlu’nun Hürriyet’teki haberine göre, Türkiye’de çalışan yabancılarla ilgili iki mevzuat bulunuyor. Türkiye’yle sosyal güvenlik sözleşmesi olan ülkelerden gelen çalışanlarda, çalışma süreleri belli dönemlerle (1 yıl, 3 yıl, 5 yıl gibi) sınırlandırılmış durumda. Ancak sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerden Türkiye’ye gelen yabancılar için, çalışma süresine ilişkin herhangi bir kısıtlama yok. Çin de, Türkiye’yle sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkeler arasında. Bu nedenle Çin’den Türkiye’ye gelen bir çalışan istediği kadar kalabiliyor. Bu çalışanlar kendi ülkesinde sosyal güvenlik sistemi kapsamında olduğuna dair bir belge sunduğunda Türk sosyal güvenlik sistemine girme zorunluluğu ortadan kalkıyor.
Belge alan geliyor
Çin gibi Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerden gelecek çalışanların çalışma süresiyle ilgili yakın zamana kadar yönetmelikle getirilmiş bazı sınırlamalar bulunduğunu belirten yetkililer, ancak yargı kararıyla bu sınırlamanın da Ağustos 2013’te kaldırıldığı bilgisini veriyor. Bunun da en çok Çin’den gelen çalışanları etkilediği belirtilirken, son dönemde özellikle maden, üst yapı, inşaat gibi sektörlerde Çinli çalıştırmak için çok yoğun bir talep geldiği vurgulanıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na bilgi veren Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcısı Cevdet Ceylan, “Çin’de mühendis olduğunu ya da başka konularda uzman olduğunu gösteren belgeyi alan geliyor. Belgenin doğru olup olmadığını tespit ise, Çin kapalı bir ülke olduğu için mümkün olmuyor. Türk sosyal güvenlik sistemine girmeden çalışma imkanı yakalandığında maliyetler düşüyor. Firmalar da Çinli çalıştırmaya yöneliyor” dedi.
Maliyet avantajı ortadan kalkacak
Yasada bir değişiklik yapmak istediklerini ve iki ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi yoksa çalışmaya gelenleri Türkiye’deki sosyal güvenlik kapsamına almak istediklerini söyleyen Ceylan, “Böylece 3 ay sonra söz konusu çalışanlar için de maliyet avantajı ortadan kalkacak. Bu düzenlemenin yabancı çalıştırmadaki suiistimalleri büyük ölçüde ortadan kaldıracağını düşünüyoruz” dedi. Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen düzenleme yasalaşırsa ilgili yönetmelikte yapılacak değişiklikle, uygulama hemen devreye sokulacak.
