Hülya Karabağlı
T24/ ANKARA
AKP’nin kesintisiz zorunlu eğitimi ortadan kaldıran yasa teklifi, 27 kadın örgütü ve hak savunucularını kızdırdı. Düzenlemeyi, “ Haydi kızlar Eve” diye değerlendiren örgütler, “Kız çocuklar ilkokuldan sonraki eğitimini 70 yaşındaki adamın yatağında mı yapacak”. Çıraklık yaşının düzenlemeyle 11’e ineceğine dikkat çekilen açıklamada, düzenlemeyle çocuk yaş evliliklerin de yolu açılıyor.
Kurumsal ve bireysel imzalarla AKP’nin teklifinin ne anlama geldiğini anlatan kadın örgütleri ve hak savunucuları şöyle: Akdam, avukat Cavide Birengel, avukat Şadan Tutumlu, Ayvalık Bağımsız Kadın İnisiyatifi, Bağımsız Kadın Gazetesi (KAZETE), Kadın Erkek Eşitliği Derneği (KAZETEDER), CEDAW Türkiye Sivil Toplum Yürütme Kurulu, Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği (CEİD), Filiz Kardam, İris Eşitlik Gözlem Grubu, Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA.DER), Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği, Kadın Partisi Girişimi, Kozadan İpeğe Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Kooperatifi, Marmara Vakfı, Nilüfer Belediyesi Kent Konseyi Kadın Meclisi, Nilüfer Kadın Danışma Merkezi, Nur Otaran, Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği, Rana Arıbaş, Selma Durak, Şükriye Ercan, Türk Kadınlar Birliği, Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu, Türkiye İş ve Meslek Sahibi Kadınlar Federasyonu, Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği, Yurdagül Erkoca
Teklif ‘Haydi Kızlar Eve’ diyor
Zorunlu eğitim/öğretim süresinin okul öncesi eğitimi de kapsayacak şekilde ve kesintisiz olarak 12 yıla çıkarılması gerekirken, beş milletvekilinin verdiği yasa değişikliği teklifiyle çocuk yaşta evliliklerin önü açılıyor.
'Zorunlu eğitim süresi gerçekte 4 yıla iniyor'
İlk kademe olan 4 yılın ardından çocuk bireyler örgün eğitimin dışına çıkacak ve ikinci 4 yıllık dilim açık öğretimle ilişkilendirilecek. “Erkek çocuklar gitsin çırak olsun, kızlar da açıköğretimde evde otursun” anlamına gelen bu düzenleme kabul edilemez.
Zorunlu eğitimin ‘kesintisiz’ niteliği yasa metninden kaldırılıyor.
Halihazırda 8 yıl olarak uygulanan zorunlu eğitim süresi, “4+4+4” formülüne göre kesintili hale gelecek. Bu durum sadece zorunlu eğitimi 4 yıla indirmekle kalmayacak, eğitimin bütünlüğünü de ortadan kalkacak. Biz kadın örgütleri ve hak savunucuları olarak ‘zorunlu kesintisiz 12 yıllık eğitim’ talep ederken, bu yasayla ortaya çıkan şaşırtmacalar kabul edilemez.
Okul öncesi eğitim kapsam dışı
Yasa değişikliği teklifi, yine biz kadın örgütleri ve hak savunucularının talebi olan “1 yıllık okul öncesi eğitimin zorunlu hale gelmesini” içermiyor. Çocuk gelişiminin önemli bir basamağı olan okul öncesi eğitimin kapsam dışı bırakılması kabul edilemez.
Mesleki eğitimin programına Bakanlar Kurulu karar verecek
İlk 4 yıllık zorunlu eğitimden sonra çıraklık adı altında mesleki eğitime yönlendirme yapılacak. Çırak çocuk yetiştirme eğitiminde programa Bakanlar Kurulu karar verecek. Yürütme’nin Yasama’nın önüne geçerek böyle bir inisiyatifi kullanması hukuken kabul edilemez.
Çıraklık eğitimi yaşını 11’e düşürüyor
Yasa değişikliği teklifi, çıraklık yaşını 14’ten yukarı çekmesi gerekirken aşağı düşürüyor. 11 yaşındaki çocuğun cezai ehliyeti bile yokken çalıştırılması yasal değildir ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün belirlediği kriterlere aykırıdır. Ataerkil baskılar ve endişeler nedeniyle o yaşlardaki kız çocuklar mesleki eğitime gönderilmez, gönderilse bile bu eğitimin içeriği cinsiyet rolleri çerçevesinde kalacaktır (el becerisi, ev işleri gibi). Eğitimde cinsiyetçiliğin terk edilmesi gerekirken, yeniden üretilmesi kabul edilemez.
Kız çocuklar ilkokuldan sonraki eğitimini 70 yaşındaki adamın yatağında mı yapacak?
23 Şubat Perşembe Meclis gündemine gelecek olan ve çok kısa sürede Meclis’ten geçirilecek gibi görünen bu teklifin bu haliyle yasalaşmasını kadın hakları, çocuk hakları ve temel insan hakları açısından sakıncalı buluyoruz. Çocuk/kadın/insan hakları/eğitim alanlarında çalışan tüm sivil örgütlerin beklentisini boşa çıkaran ve kaygılandıran bu teklif; kız çocukların küçük yaşta evlendirilmesinin önünü açıyor.
1930’dan beri en az 5 yıl olan zorunlu eğitimin süresini 4 yıla indiriyor.
İlköğretimin ikinci kademesinden itibaren kız çocukları eğitim ortamından uzaklaştırıyor.Mesleki eğitimde hangi çocuğun hangi meslek alanına yönlendirileceğine Bakanlar Kurulu karar vermesiyle tek tip insan yetiştirmenin zeminini hazırlıyor. Eğitim/öğretim ‘kademeli’ değil ‘kesintisiz’ olarak ve okul öncesi eğitimi de kapsayacak şekilde 12 yıla çıkarılmalıdır.
