T24 Dış Haberler
Nijer darbesinden yalnızca beş hafta sonra Gabon Devlet Başkanı Ali Bongo darbeyle devrildi ve ev hapsine alındı.
Ali Bongo, 40 yıl boyunca iktidarda olan babası Omar Bongo'nun ardından iktidara gelmiş ve 14 yıl boyunca ülkeyi yönetmişti. Bongo'nun cumartesi yapılan son seçimlerde oyların yüzde 64'ünü aldığı açıklandı. Uluslararası hiçbir gözlemcinin seçimleri izlemesine izin vermedi, muhalefetse seçimlerin hileli olduğunu öne sürdü. Bunun üzerine ordu devreye girdi ve seçimlerin, "Gabon halkının şeffaf, güvenilir ve katılımcı oylama beklentisini karşılamadığını" açıklayarak darbe yaptı. Dün ise General Brice Oligui Nguema'nın darbenin lideri olacağı duyuruldu.
Sürpriz bir isim
Darbenin lideri Brice Oligui Nguema'nın, Gabon'u yönetmek için "sürpriz" bir isim olduğu düşünülüyor. Çünkü kariyeri, 56 yıldır Gabon'u yöneten Bongo ailesinin çevresinde gelişti ve son yıllarını, ordunun en üst makamına yükselerek Ali Bongo rejiminin sürdürülmesi için harcadı.
Bongo ailesinin kalesi Haut-Ogooué eyaletinde doğan Nguema'nın Ali Bongo'nun kuzeni olduğu da iddia ediliyor. Gabon'un cunta lideri, Cumhuriyet Muhafızları Birliği'ne katılıp ilk eğitimini Fas'ta aldıktan sonra kısa sürede ordunun üst düzey yöneticilerinin dikkatini çekti ve Ali Bongo'nun babası olan dönemin Cumhurbaşkanı Omar Bongo'nun yaveri oldu. Nguema'nın Omar Bongo'ya çok yakın olduğu ve 2009'daki ölümüne kadar hizmet ettiği söyleniyor.
Omar Bongo'nun ölümünden sonra göreve gelen oğlu Ali Bongo ise Nguema'yı görevinden aldı ve yerel medya bu görevden almayı "sürgün" olarak nitelendirdi. Nguma, yaklaşık 10 yıl boyunca Fas ve Senegal'da büyükelçilik görevlerinde bulundu. 2000'li yıllarda uzun bir süre ülkeden uzaktaydı.
Ali Bongo, rejimini korumak için görevdeydi
2018'de Gabon'a geri dönen Nguema, Cumhurbaşkanı Bongo'nun üvey abisinin yerine Cumhuriyet Muhafızları'nın istihbarat şef oldu. Bu görevde 6 ay kaldıktan sonra Cumhuriyet Muhafızları'nın başına getirildi. Cumhuriyet Muhafızları'nın "rejimi daha iyi koruyabilmesi için" bazı reformlar gerçekleştirdi.
Nguema ordunun başına geçirildikten kısa bir süre sonra, devlet eliyle yapıldığı iddia edilen zimmete para geçirme olaylarının üzerine gitmek üzere "temiz eller" operasyonunu başlattı. Ancak kendisi de kamu parasını zimmetine geçirmekle suçlandı.
Yolsuzluk suçlaması
ABD'li yolsuzlukla mücadele kuruluşu OCCRP, 2020'de yaptığı bir soruşturmada General Nguema ve Bongo ailesinin nakit para zulalarıyla ABD'de pahalı mülkler satın aldığını iddia etti. Generalin üç mülk için 1 milyon dolar harcadığı söyleniyordu.
Nguema, bu rapora, "İster Fransa'da ister Amerika Birleşik Devletleri'nde olsun, özel hayat, özel hayattır ve buna saygı duyulmalıdır" şeklinde yanıt verdi.
Ali Bongo'nun tartışmalı başkanlık seçiminin galibi olarak ilan edilmesinden saatler sonra ordu görevi devraldığını duyurmuştu. Darbenin lideri General, Fransız Le Monde gazetesine verdiği demeçte Gabon halkının Bongo'nun yönetiminden bıktığını ve başkanın üçüncü bir dönem için aday olmaması gerektiğini söyledi. Nguema, "Herkes bu konuda konuşuyor ama kimse sorumluluk almıyor. Bu yüzden ordu yeni bir sayfa açmaya karar verdi" dedi.
"Sayfayı çeviren adam"
BBC, Nguema'nın liderliği konusunda şu analizde bulundu:
"Nguema halkın büyük bir bölümünü kazanmış görünüyor. Ayrıca etnik hatlar boyunca bölünen orduyu birleştirmeyi de başardı.
Yolsuzlukla suçlanan ve kariyerinin çoğunu Bongo'nun yakın çevresinde geçirmiş biri olarak Gabon halkının umduğu gibi yeni bir başlangıç olmayabilir.
Ancak ülkenin tarih kitaplarına 'sayfayı çeviren' adam olarak kazınacaktır"
