Rusya’da uzun yıllar görev yapan iki Türk gazeteci Cenk Başlamış ve Oktay Deprem'in Putin’in hayatını yazdığı Rusya’yı Ayağa Kaldıran Lider’ kitabı yayımlandı. Üçlü zirve için yarın Türkiye’ye gelecek olan Rusya liderinin kitapta 2000'de Putin başa geçtikten sonra geçmişiyle ilgili kaynaklar birden yok olduğu iddia edildi.
Hürriyet'ten İpek Özbey'le söyleşen Cenk Başlamış ve Oktay Deprem Rudya lideri Putin'e dair "Putin’in geçmişiyle ilgili ortada hemen hemen hiçbir kaynak yok. Asıl kaynak kendisi. Yeltsin gidiyor, Putin geliyor ve 2000 yılının Mart ayında başkanlık seçimleri yapılacak. Arada üç aylık bir dönem var. Putin ile ilgili ulaşılabilecek kaynaklar birden bire yok oluyor. Ama bir hikâyesinin de yazılması gerekiyor" dedi.
Deprem ve Başlamış'ın Hürriyet'te yer alan söyleşisi şöyle:
- Lise günlerine gidelim. Nasıl o yaşta bir gencin tek hayali KGB’ye girmek olabiliyor?
Cenk Başlamış: Burada karşımıza Putin ile ilgili bizim de aklımıza çok takılan mesele çıkıyor. Putin’in geçmişiyle ilgili ortada hemen hemen hiçbir kaynak yok. Asıl kaynak kendisi. Yeltsin gidiyor, Putin geliyor ve 2000 yılının Mart ayında başkanlık seçimleri yapılacak. Arada üç aylık bir dönem var. Putin ile ilgili ulaşılabilecek kaynaklar birden bire yok oluyor. Ama bir hikâyesinin de yazılması gerekiyor. Ocak 2000’de üç Rus gazeteciyi çağırıyor. Doğumundan başlayarak tüm hayat hikâyesini kendi istediği gibi anlatıyor. Burada Putin doğruyu söylüyor olabilir ama olmayabilir de… KGB geçmişine bir dayanak oluşturmak istiyor olabilir de, olmayabilir de… 16 yaşında KGB’nin kapısını çalıp “Ben ajan olmak istiyorum” dediği doğruysa Sovyetler Birliği’nde o dönem gösterilen bir dizinin etkisinde kalmış olabilir: Kılıç ve Kalkan…
- 16 yaşında biri KGB’nin kapısını çalıp, “Ben ajan olmak istiyorum” diyor. O kadar kolay mı bu?
Okay Deprem: Dışardan baktığında insanın inanası gelmiyor. Anlattığına göre gidiyor, “Ben ajan olmak istiyorum” diyor, orada bir amcadan bahsediyor, ona “Git hukuk oku, sonra gel” diye fısıldıyor. Bu ‘amca’ kim, bilinmiyor.
Cenk Başlamış: Ortada bu iddiasını kanıtlayacak bir kaynak yok. Bana halkla ilişkiler çalışması gibi geliyor. Bence hayat hikâyesi yeniden yazılıyor.
- Sonuç olarak KGB’ye giriyor. Nasıl bir eğitimden geçiyor?
Cenk Başlamış: Standart diyemiyoruz. Özellikle Moskova’da gittiği okullara baktığımızda ortalamanın üzerinde bir performansı olduğu ortaya çıkıyor. Resmi olarak KGB’nin 300 bin çalışanı var. Gittiği okullarda yüzlerce öğrenci var. Buralara gitmeyi hak edecek bir performans bizim bilgimize göre aslında yok. Ama en arka sıralarda da kalmıyor. Daha çok bir ajan nasıl hareket eder, özellikle yabancılardan nasıl ajan devşirir, bu konularda eğitiliyor.
- Başarılı bir ajan mı?
Cenk Başlamış: Bizim okuduğumuz kaynaklarda ve kendi anlattığı hayat hikâyesinde Putin’in ajanlık hikâyesinde başarı hanesine yazabileceğimiz hemen hemen hiçbir şey yok.
Okay Deprem: Putin’e ‘yüzü olmayan adam’ deniyor ya, çok yüzü olması aynı zamanda hiçbir yüzü olmaması anlamına da gelebilir. Bu kişiler makine gibi yetiştiriliyor.
- KGB’ye girişini, Moskova’ya gelişini detaylı olarak anlatıyorsunuz. İktidarda olduğu süreçte Kursk, Dubrovka ve Beslan faciaları yaşanıyor. Putin’in tüm bunlar olurken enteresan bir tavrı var, ortadan kayboluyor. Bunu nasıl açıklıyorsunuz?
Cenk Başlamış: Kamuoyunun önüne 10 gün çıkmadığı oldu. Biraz onun devlete ve vatandaşa bakış açısıyla ilgili olduğunu düşünüyorum.
