Vaşak, Toy Kuşu, Sevgi Çiçeği... Türkiye'de hangi bitki ve hayvan türlerinin nesli tükeniyor?
14 Nisan 2016 19:26
117
Akdeniz Foku- Sadece Doğu Akdeniz sahilleri ile Batı Afrika'nın bir sahilinde yaşayan bu fok türü, aşırı avlanma, yaşam alanları kaybı ve deniz ekosisteminin bozulması nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Araştırmacıları göre günümüzde yaşayan Akdeniz foklarının tahmini sayısı 600
217
Göl Soğanı- Alzheimer hastalığı tedavisi ilaç yapımında kullanılan amarylldaceae alkoloidleri (galanthamine, tazettin, likorein) yüzünden, göl soğanının doğadan toplanarak ihracatı yapılmaktadır. Yıllık ihracatı yaklaşık olarak 4.000.000 adettir. Eğer acil önlemler alınmazsa göl soğanı bir daha asla geri dönmemek üzere yok olacak.
317
Alageyik- Senelerce bilinçsiz ve acımasız sürdürülen avcılık nedeni ile nesilleri yok olma sınırına gelen ve sadece Türkiye'de Düzlerçamı'nda 7 baş kalan alageyikler koruma çalışmalarıyla 2010 yılında 300-400 başa ulaşmıştır. Düzlerçamı'ndan Türkiye'nin çeşitli yerlerine alageyik aktarılmaktadır ve sayıları çoğaltılmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmaların devlet tarafından daha büyük bütçelerle desteklenmesi ve yaygınlaştırılması gerekiyor
417
Kar Çiçeği- 16. yüzyıldan bu yana yetiştiriciliği yapılan bu bitki Sırbistan ve Macaristan gibi bazı ülkelerde koruma altına alınmıştır fakat Türkiye'de bu konuda herhangi bir adım henüz atılmadı.
517
Kelaynak- Ortadoğu ve Afrika, Kuzey Sahra çöllerinde, kayalıkların uçurumlarında iki veya üç yumurta yumurtlayarak üreyen kelaynakların vahşi doğadaki nüfusu yalnızca 420. Dünyada sadece Türkiye'de (Birecik/ Urfa) ve Fas'da koruma altında bulunan 1500 kadar kelaynak bulnuyor.
617
Siklamen (Cyclamen)- Yaşam alanı orman açıklıkları ve kayalık alanlar olan çok yıllık yumrulu bitki türlerinin ortak adıdır. Tavşankulağı, buhurumeryem ve mormilik olarak da bilinirler. Şubat - Nisan aylarında çiçek açan bu bitkiler çiçek ticareti yüzünden yok olma tehlikesi altında. Bu bitkilerden üretilen çiçekleri satın almayı reddederek onlara küçük de olsa bir katkı yapabilirsiniz.
717
Deniz Kaplumbağası- Akdeniz sahillerine yayılmış olan deniz kaplumbağaları Köyceğiz Dalyan sahilinde sıklıkla görülür. Bir defasında 100 yumurta bırakabilen deniz kaplumbağalarının yavruları, 2 aylık kuluçka döneminden sonra gece vakti yumurtadan çıkarak denize giderler. Yumurtlama kumsallarının işgali, avlanma ve ışık kirliliğinden dolayı deniz kaplumbağalarının nesli tehlike altındadır. Yavrular yumurtadan çıkar ve ışığı takip ederek karaya gelirler. Bu durum hayatta kalmalarının önüne geçer. Ayrıca avlanmak da sayılarını azaltır.
817
Nergis- Anavatanı Avrupa olan bu bitkilerin en çok tür zenginliğine İspanya ve Portekiz'de rastlanmaktadır. Türkiye'de Ege Bölgesi'nde özellikle Karaburun ve Mordoğan'da yetiştirilmektedir. Bu bitkinin soğanları en az 1 sene ara ile kullanılmaktadır. Zira çiçeğini vermiş olan soğan ekilirse, bir dahaki seneye çiçek vermez fakat ülkemizde bu durum göz önüne alınmamakta ve nergislerin nesli tehlikeye atılmaktadır.
917
Yaban Kedisi- Avrupa, Batı Asya ve Afrika kıtalarında farklı alt türleri ile geniş bir coğrafyada yaygındır. Afrika yaban kedisi alt türü ev kedisinin atası olarak kabul edilir. Türkiye'de de bulunan yaban kedilerinin bilinçsiz olarak avlanması nesillerinin tükenmesine sebep oluyor.
1017
Süsen- Çok değişik renklerde olan süsen bitkisi genellikle mezarlıklarda bulunmasına rağmen yüzyıllar boyunca çok değerli bir çiçek olarak kabul edilmiş ve birçok devletin simgesi haline gelmiştir. Yurt dışına kaçırılan bu zenginliğimizin durumu artık öyle kötü bir hal almıştır ki, eğer gerekli önlemler alınmazsa neslinin tükenmesi an meselesidir. Yurt dışına kaçırılan bu bitki türünün de nesli tükenmeye yüz tutmuş durumda
1117
Toy Kuşu- Türkiye'nin en büyük kuş türü olan toy, aynı zamanda dünyada uçabilen en büyük kuşlardan biridir. İriliğinden dolayı gözde ve kolay av olduğu için kaçak avcılık ve habitat kaybı türün yok olma sürecini hızlandıran en önemli etkenlerdir.
1217
Çiğdem- Çiğdem çiçekleri, türüne bağlı olarak, ilkbahar ya da sonbaharda açar. İlk baharda çiçeklenen türlerin yumurtalığı toprak altında kalan uzun çiçek tüpleri vardır. Çiçekler geceleri ya da kötü havalarda kapanır. Ülkemizde çiğdem pilavı, çiğdem aşı ve çiğdem sütlüsü gibi yemekler çiğdem yumrularından yapılır
1317
Vaşak- Kedigiller familyasından Lynx cinsini oluşturan orta büyüklükte etçil omurgalı ve yabanıl bir türdür. Marmara, Karadeniz, Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde nadir olarak görülebilmektedir. Doğal hayatın bir parçası olan vaşaklar insanoğlunun tehdidi altındadır. Dünya Koruma Birliği tarafından koruma altına alınmış olsalar da, dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye'de de avlanmaları sürmektedir.
1417
İstanbul Nazendesi- Dünyada yalnızca Türkiye'nin kuzeybatısına açan bu bitki, İstanbul'un Asya yakasındaki fundalıklarının zengin popülasyonlarında bulunur.
1517
Kara Akbaba- Kartallar, çaylaklar ve doğanlar gibi gündüzcül bir kuştur. Daha çok yaşlı ağaçların bulunduğu ormanlarda yaşayan türün sayısı, yaşam alanlarının yok olması nedeniyle her geçen gün azalmaktadır. Türkiyede Soğuksu Milli Parkı (Kızılcahamam) ve Eskişehir Türkmenbaba Dağı'nda bulunur fakat en büyük popülasyonu Çorum'dadır. Türkiye'de sayılarının 50 civarında kaldığı tahmin edilmektedir.
1617
Boz Ayı- Türkiye, Kıbrıs, Balkanlar, Sibirya, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika’da yaşayan bir ayı türü olan boz ayının nesli ülkemizde büyük tehlike altındadır. İnsanlar tarafından evcilleştirilmiş ya da avcılar tarafından yaralanmış boz ayılar, Bursa Karacabey'de bulunan Doğal Hayatı Koruma Derneği ve Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı'na ait Ovakorusu Ayı Barınağı'nda uzman veterinerler gözetiminde rehabilite edilerek, başta Uludağ Milli Parkı olmak üzere çeşitli bölgelerde ait oldukları vahşi doğaya bırakılmaktadırlar.
1717
Sevgi Çiçeği- Dünyada yalnızca Gölbaşı / Ankara'da yetişen ve halk arasında gelin düğmesi olarak da bilinen bu bitki türü Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınmıştı. Fakat yerel boyutta da önlemler alınması ve sevgi çiçeğinin korunması, bu bitkinin geleceği için büyük önem arz etmektedir.
