Dipsiz mavilikler: Okyanuslar hakkında bilinmeyen gerçekler…
Dünya yüzeyinin çoğunluğunu kaplayan su kütleleri hakkında yaygın olmayan bazı gerçekler mevcut. İşte okyanuslar hakkında az bilinen gerçekler…
17 Mayıs 2024 17:19
118
Dipsiz mavilikler: Okyanuslar hakkında bilinmeyen gerçekler…
218
Dünyanın gizemli ve derin suları olan okyanuslar, insanlar tarafından yüzyıllardır keşfedilmeye çalışılıyor. Ancak, okyanusların bilinmeyen dünyası hala birçok sırrı barındırıyor.
318
Muhtemelen Dünya yüzeyinin çoğunluğunun su kütleleriyle kaplı olduğunu biliyorsunuzdur. Ancak Mars'ın, kendi okyanuslarımıza göre daha ayrıntılı, daha kapsamlı haritalarına sahip olduğumuzu daha önce duymamış olabilirsiniz.
418
İşte okyanuslar hakkında az bilinen gerçekler:
518
1. Dünya’nın en büyük şelalesi su altındadır | Karada bulunan en yüksek şelale yaklaşık 979 metre yüksekliğinde Venezuela’da bulunan Angel Şelalesi’dir. Ancak Dünya’nın en yüksek şelalesi, Grönland ile İzlanda arasında bulunan ve 3 bin 500 metre yükseklikten düşen Danimarka Boğazı Kataraktı'dır.
618
Danimarka Boğazı Kataraktı, İskandinav Denizi'nden gelen soğuk suyun, Irminger Denizi'nden gelen daha sıcak suların altına saniyede 5 milyon metreküp (yaklaşık 2.000 kat daha hızlı) hızla battığı bir şelaledir. Ulusal Okyanus Servisi'ne göre şelalenin akış hızı, saniyede 123 milyon fit küpten fazladır, bu da Niagara Şelalesi'nin 50 bin katıdır.
718
2. Okyanusun en derin noktasına giden insan sayısı, Ay'a giden insandan daha azdır | Pasifik Okyanusu'nda, Guam ile Filipinler arasında bir yerde, Mariana Çukuru yatıyor. Deniz seviyesinin yaklaşık 11 kilometre altında bulunan tabanına Challenger Deep adı veriliyor; bu, Dünya üzerinde bilinen en derin nokta. Bu noktaya şimdiye kadar sadece 3 kişinin gittiği biliniyor. Bunun yanı sıra Ay’a ayak basan insan sayısı ise 12’dir, yani tam 4 katıdır.
818
3. Okyanusta Dünya’nın tüm yüzeyini kaplayacak kadar tuz bulunur | Okyanustaki tuz kaldırılıp Dünya'nın kara yüzeyine eşit bir şekilde yayılabilseydi 166 metreden daha kalın, yaklaşık 40 katlı bir ofis binasının yüksekliğinde bir katman oluşturabilirdi. Yani, dünyanın tüm yüzeyini kaplardı.
918
4. Mars’ı, okyanuslardan daha iyi gösteren haritalar var | Her ne kadar insanlar okyanuslarla çevrili olsa da ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne (NOAA) göre okyanusun derinliklerinin yüzde 80'inden fazlası "haritalanmamış, gözlemlenmemiş veya keşfedilmemiş" durumda.
1018
Ancak Mars'ın yüzeyini kendi okyanuslarımızdan daha iyi biliyoruz. Bunun nedeni büyük ölçüde, basıncın 1000 bar'a (50 jumbo jetin ağırlığına eşdeğer) kadar çıkabildiği derin okyanusu keşfetmenin zor ve pahalı olmasıdır.
1118
5. Okyanuslar, Dünya’nın en büyük oksijen kaynağıdır | Yosun, algler ve minik okyanus fitoplanktonları tüm atmosferik oksijenin yaklaşık yüzde 70'ini üretmekten sorumludur. Okyanus ayrıca Dünya'da üretilen karbondioksitin yaklaşık üçte birini emer ve atmosferden 50 kat daha fazla karbondioksit depolar. Ancak okyanus giderek daha fazla karbondioksit emdikçe su asitleşiyor ve deniz canlılarının nefes almasını zorlaştırıyor.
1218
6. Okyanustaki canlıların yaklaşık yüzde 91’i hala keşfedilmedi | Okyanusta yaşayan türlerin toplam sayısı hala bilinmiyor, ancak 2011'de PLOS One’da yayınlanan çalışmaya göre yaklaşık 2,2 milyon deniz ökaryotunun (bitkiler, hayvanlar ve mantarlar) olduğu tahmin ediliyor.
1318
Bilim insanları 2015'ten bu yana her hafta yaklaşık bir yeni balık türü tespit ediyor. 2011 yılındaki çalışma, bunların hepsini keşfetmek için "biyolojik keşif ve taksonomiye yeniden ilgi duyulması" gerektiği sonucuna vardı.
1418
7. Okyanuslar, Dünya’nın iklimini düzenler | İnsan dolaşım sistemi gibi okyanus akıntıları da ısıyı, nemi ve besin maddelerini olması gereken yere taşır. Bu kalıpların kesintiye uğraması, dünyadaki tüm yaşamlar için ciddi sonuçlar doğurabilir. Pasifik Okyanusu havzasındaki El Niño-Güney Salınımı (ENSO) ve Atlantik'teki Körfez Akıntısı gibi fiziksel okyanus süreçleri, dünya çapında iklimi etkileyebilir, bu iklim değişikliği Kuzey Avrupa'nın bazı kısımlarının derin dondurucuya girmesine neden olabilir.
1518
8. Dünyanın en büyük sıradağ zinciri su altındadır | Okyanus ortası sırtı 65 bin kilometre uzunluğundadır; yani And Dağları'ndan neredeyse 8 kat daha uzundur. Yüzde 90'ı su altında olan bu yekpare dağ zinciri, ortalama 2 bin 500 metre su derinliğiyle dünyanın tüm kıtaları arasından geçmektedir.
1618
9. Bir buzdağı bir milyon kişiye beş yıl boyunca içme suyu sağlayabilir | Antarktika'daki büyük bir buzdağı, 20 milyar galondan fazla su içeriyor; bu, muhtemelen bir milyon insana beş yıl boyunca içme suyu sağlayabileceği anlamına geliyor.
1718
10. Okyanusun dibindeki su inanılmaz derecede sıcaktır | Okyanusun dibindeki su inanılmaz derecede sıcaktır. Deniz tabanındaki hidrotermal havalandırma deliklerinden çıkan su 400 santigrat dereceye kadar çıkabilir. Ancak bu derinliklerdeki yoğun basınç, suyun kaynamasını engeller.
