Siyasete ilginiz o ya da bu nedenle kalmamışsa, bir başka ülkede yaşarken de politika pek ilginizi çekmiyor.

Ama İngiltere’de yaşıyorsanız, özellikle son 4 yılın gündemi olan Brexit nedeniyle ister istemez siyaset hayatınızın içinde oluyor. Bir yabancı olarak etrafınızda olup bitenden nasıl etkileneceğinizi anlamak için bile ‘kim kimdir ne der’ basitçe anlayıp bilmeniz gerekir.

Brexit kampanyasını yöneten Dominic Cummings’i ben ilk bu dönemde duymuştum. Şu son bir iki hafta içinde de burada tüm medyanın gündemini adeta bir nefret objesi olarak o doldurdu.

Dominic Cummings kim ve neden sevilmiyor?

Boris Johnson’ın en önemli siyasi danışmanlarından birisi. Brexit’in mimarı. İyi bir tarihçi ve kuvvetli bir stratejist.

Araştırma sonuçlarını ve dataları çok iyi okuyup strateji kurgulamayı iyi beceren bir danışman. Aynı zamanda yarattığı stratejiyi, hedef kitleye nasıl ulaştıracağını da iyi biliyor. Bu nedenle hem Brexit döneminde hem de Boris’in kampanyasında çok başarılı oldu. Özellikle Brexit döneminde Facebook’u bir mecra olarak çok etkili yönettiği için başarılı oldu.

Dominic Cummings pek sevilen bir karakter değil böyle olmasının ise iki nedeni var.

Birincisi fazla kibirli, ikincisi ise parti içinde bakanlardan bile daha kuvvetli bir pozisyonla perde arkasından her türlü entrikayı kullanarak gücüne güç katması.

Dominic Cummings

O kadar güçlü ki bir önceki maliye bakanı Sajid Javid’in başını yedi. Ayrıca kılık kıyafetleriyle de son derece sıra dışı. Kravatsız ve rahat olmayı seviyor. Ama bu tavrı gelenekçi İngiliz halkının ve Muhafazakar Parti üyelerinin yadırgadığı bir durum. Kendisini kurulu düzen karşıtı olarak tanımlıyor. Çok zeki olmasının getirdiği küstahlık ve vücut dilinin bu küstahlığı hiç gizlememesi, İngiltere gibi çok oturmuş geleneklerle yönetilen bir ülkede amacına ulaşmak için hukuk ve kural tanımaması onu bir o kadar daha itici kılıyor.

Dominic, sıklıkla politikacıların halkın ne istediğini bilmek için çalışmadıklarını ve seçmeni iyi dinlemediklerini söylüyor.

Netflix'te onun başrolde olduğu Brexit sürecini tüm çarpıklığıyla anlatan bir film var izlemenizi tavsiye ederim. Adı Brexit, Benedict Cumberbatch’ın oynadığı film Cummings’i ve o dönemde yaptıkları politik manipülasyonları iyi anlatıyor. Bunun en çarpıcı örnegi tamamen çarpıtma yoluyla Türkiye’yi bir korku aracı olarak konumlamasıydı.

2016 yılında İngiltere’de birdenbire beliren Türkiye karşıtı reklamlarda onun imzası var. Referandumdan hemen önce 76 milyonluk Türkiye’nin AB’ye gireceğini ve Türklerin İngiltere’ye akın edeceğini iddia eden gercek dışı kampanyayı o hazırlamıştı.

49 yaşındaki Cummings Oxford Üniversitesi tarih bölümü mezunu. Ünlü tarihçi ve yazar Norman Stone‘un öğrencisi. Cameron döneminde eğitim bakanı Michael Gove’a da danışmanlık yapmış.

Ne oldu da medyanın hedefi oldu?

Karantina döneminde kendi hükümetinin koyduğu karantina kurallarına uymadı. Boris Johnson ve Dominic’e göre yaptıkları kural ihlali değil. Sorumlu bir baba ve eş olarak yapılacak şeyler. Ve fakat o dönem o kadar çok 'Stay at home' denen bir dönemdi ki çoğu insan sevdiklerini kaybedip son vedalaşmaları bile yapamazken Dominic’in Londra’dan Durham’a eşi ve çocuğuyla ailesini ziyaret etmek için araba kullanması sonra Durham’dan Bernard Castle a uğraması bu yolculuğu gören vatandaşlar tarafından polise ihbar edilmesi İngiltere’de bütün medyanın kalbine oturdu.Zaten sempati duyulmayan Dominic için konu bir istifa kampanyasına döndü.

Görevini bırakması için kendisine hem muhalefetten, hem basından, hem de kendi partisinden baskı gelirken onu kaybetmek istemeyen Boris Johnson basın toplantısı yaparak kendini Dominic’i savunan bir pozisyona soktu. Dominic in kararını ve yaptığı seyahatin kural bozucu olmadığını tedbirli ve her baba ve eşin yapacağı bir davranış olduğunu açıkladı. Ama aynı zamanda da her toplantı bitiminde tekrarladığı ‘Stay at home’ u tekrarlayınca tabi biraz komik bir durum oluştu.

Yani bu ne perhiz bu ne lahana turşusu gibi oldu.

Boris'in danışmanını koruma çabası da artan protestoları maalesef kesemedi.

Dominic, takip eden gün medyanın önüne çıkıp, hesap verip, hem kendini hem de Boris'i kurtarmaya çalıştı.

Fakat Boris Johnson’ın bu açıklaması tartışmaları kesmeye yetmediği gibi büyük bir protestonun da başlamasına neden oldu. Boris çifte standartla suçlanıyor. Televizyon programları ve medya, muhalefet konunun üstüne gitmeye devam ediyor.

Tartışmalar bitmeyince Cummings bir basın toplantısı düzenledi.

Boris Johnson toplantı yeri olarak kendisine Başbakanlık bahçesini verince bu kararda yeni bir tartışma konusu yarattı.Çünkü burası bir danışmanın basın toplantısı yapması için daha önce hiç verilmemiş. Ancak bir parlamenterin kullanabileceği mekan.

Bu durum Boris için siyasi yolculuğunda risk taşıyacak bir karar olarak yorumlanıyor.

Cummings, Boris için niye bu kadar önemli?

Cummings İngiltere'nin AB'de ayrılma kampanyasının yaratıcısı, siyaset stratejisti ve Cambridge Analytica'yı bu kampanyalarında kullanan, zeki, kural tanımaz birisi. Her ne kadar kendisini antielit olarak pozisyonlasa da ziyaret ettiği eşinin ailesi şatoda yaşayan varlıklık bir aile, babası bir petrol şirketinde yönetici annesi ise öğretmen.

Dominic'in yaptığı basın toplantısı

10 numaranın gül bahçeli mekanında yapılan basın toplantısına Dominic gayet gündelik bir kıyafetle ve yarım saat geç katıldı. Kolları yarıya kadar sıvanmış beyaz bir gömlek, kot pantolon ve sakin tavırla oturup konuşmasını bitirdi. Sonra basın mensuplarının tek tek ismini okuyarak soruları aldı ve yanıtladı. Metin gayet iyi çalışılmıştı. Konuşmayı değil, okumayı tercih etti.

Yaklaşık bir saat boyunca olayları kronolojik bir akışla anlattı. Soğuk ve mesafeliydi. Duygusal bir temastan kaçınarak sadece kararlarını ve seyahat sırasında yaşadıklarını tane tane aktardı.Konuşmasında hiç özür yoktu ve hata yaptığını düşündüğü hiç bir şeyde.Kural ihlali olmadığından çok emin şekilde hükümetin kararını tekrar okudu ve ona uyum gösterdiğini ve bu süre içinde gerekirse yine aynı kararı alacağını söyledi soru cevap kısmında en çok gazetecilerin tavrı ve soru sorma şekli ilgimi çekti.

Hepsi aynı soruyu sormaktan hiç vazgeçmedi ve Dominic'in en azından özür dilemesini beklediler ama bekledikleri olmadı, ne bir özür, ne bir pişmanlık, ne de istifa vardı.

Boris'in üzerindeki etkisinin bakanlardan bile daha güçlü olduğu bilinen Dominic kendine göre bir meydan okudu.

Stay at home!

Boris Johnson her gün İngiliz halkına 'Stay at home' derken en önemli danışmanı Dominic Cummings’in evde kalmayıp eşini ve oğlunu babasının Durham’daki evine götürmesi daha uzun süre tartışılacağa benzer.

Başdanışmanın kural ihlali yaptığını düşünen İngilizler Boris Johnson’a da tepki verdi. Anketler hâlâ halkın tepkili olduğunu gösteriyor. Siyasette danışmanların rolü çok önemli. Ama özellikle Amerika’da Trump’a seçim kazandıran Steve Banon ile başlayan bir tartışama var. O da danışamanların gölgede kalmak yerine fazlasıyla kendilerini gündem yapması. Dominic de tıpkı Banon gibi kendi ajandası için mücadele eden adeta bir süper-danışman. Bakalım bu süper danışmanın sonu Banon gibi mi olacak?

Zuhal'den Öneriler

Fearne Cotton'un podcast serisi her hafta bir ünlüyü konuk edip mutluluk hakkındaki düşüncelerini soruyor. Ricky Gervais ile yaptıkları bölümü tavsiye ediyorum.