2018  Şampiyonlar Ligi 2018/19 sezonu 18 Eylül 2018 Salı günü oynanan maçlarla başladı. Temsilcimiz Galatasaray ilk maçında evinde Lokomotiv Moskova’yı 3-0 yenerek, hem gelecek maçlar için moral, hem de 2,7 Milyon Euro galibiyet ücreti almaya hak kazandı.

Şampiyonlar Ligi’nden gelecek bu tutarın bugünkü karşılığı 20.4 Milyon Türk Lirası'na ulaşıyor.

Her ne kadar Şampiyonlar Ligi’nde turnuvanın formatı değişmemekle birlikte, UEFA geçen sene yaptığı açıklamayla birlikte 2018-19, 2019-20 ve 2020-21 sezonları için turnuvaya katılım formatını değiştirdi. Aslında, UEFA bu tasarrufuyla rekabetin yapısını değiştirmiş oldu.

Peki, rekabetin yapısı nasıl değişti? Buna bir göz atalım isterseniz.

Yeni açıklanan katılım formatıyla, en yüksek ülke puanına sahip 4 ligin ilk 4 sırasındaki takımlar Şampiyonlar Ligi'ne direkt katılım hakkı elde ettiler. Yani, İngiliz Premier lig, Alman Bundesliga, İspanyol La Liga ve İtalyan Serie-A, kendi liglerini ilk dört sırada bitiren kulüplerini herhangi bir ön eleme oynamadan direkt olarak Şampiyonlar Ligi’ne gönderebilecekler. Nitekim, 2018/19 Şampiyonlar Ligi sezonunda bu dört ligden 16 takım bulunuyor. Merkez liglerde yer alan bu kulüpler geçen seneki formatta, kendi liglerini ilk üç sırada bitirdiklerinde, Şampiyonlar Ligi’ne direkt gidebiliyorlardı. Dördüncü sıradaki takımlar ise bir ön eleme oynayarak Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya çalışıyorlardı.

UEFA’nın bu sezon katılım formatında yaptığı değişiklikle, ülke puanı sıralamasında 5 ve 6. sırada olan ülkeler,   lokal ligi ilk 2 sırada bitiren ekiplerini, 7, 8, 9 ve 10. sıradaki ülkeler ise şampiyonlarını direkt olarak gruplara gönderebilecekler.

Ayrıca bu 24 takıma ek olarak Şampiyonlar Ligi ile Avrupa Ligi şampiyonları da turnuvaya grup aşamasından başlamaya hak kazanacaklar. Böylelikle yeni sistemle birlikte 32 takımdan 26'sı elemeler başlamadan belirlenmiş olacak. Yani sadece 6 takım elemeleri (Şampiyonlar yolundan 4 ve Lig yolundan da 2 takım) geçip turnuva bileti alabilecekler.

2018/19 UEFA Şampiyonlar Ligi’ne Katılan Kulüpler

Aşağıdaki kulüpler 2018/19 Şampiyonlar Ligi’nde mücadele edecek. Görüldüğü üzere İspanya, Almanya, İngiltere ve İtalya’dan dörder kulüp Şampiyonlar Ligi’nde oynayacak. Bu sayı toplam kulüp sayısının yüzde ellisine karşılık geliyor. Yani, 4 büyük ligin ilk dört takımı herhangi bir engele takılmadan Şampiyonlar Ligi servetinden yararlanma hakkına sahip oldular.

İspanya: Barcelona (Ş), Atlético Madrid (2), Real Madrid (3), Valencia (4)
Almanya: Bayern München(Ş), Schalke (2), Hoffenheim (3), Borussia Dortmund (4)
ingiltere: Manchester City(Ş), Manchester United(2), Tottenham Hotspur (3), Liverpool (4)
İtalya: Juventus (Ş), Napoli (2), Roma (3), Internazionale Milano (4)
Fransa: Paris Saint-Germain (Ş), Monaco(2), Lyon (3)
Rusya: Lokomotiv Moskova (Ş), CSKA Moskova (2)
Portekiz: Porto (Ş); Benfica (2)
Ukrayna: Shakhtar Donetsk (Ş)
Belçika: Club Brugge (Ş)
Türkiye: Galatasaray (Ş)
Çek Cumhuriyeti : Viktoria Plzeň (Ş)
Yunanistan: AEK (Ş),  

Hollanda: PSV Eindhoven (Ş), Ajax (2) 

Sırbistan: Kızılyıldız (Ş) 

İsviçre; Young Boys (Ş)

(Not: Ş (şampiyon), parantez içindeki diğer rakamlar, o takımların kendi ulusal liglerini bitirme sıralarını gösterir.)

Adı Şampiyonlar Ligi olan turnuvada mücadele edecek kulüplerden sadece onbeşi kendi ulusal liglerini şampiyon olarak tamamlamış durumda. Yani, çok kabaca, Şampiyonlar Ligi’ndeki takım sayısının neredeyse yarısı (%47), 15 takım şampiyon, kalan 17 takım ise UEFA’nın katılım formatıyla bu ligde yer alıyor. UEFA’ya tabi 55 ülke federeasyonu olduğunu göz önüne aldığımızda, sadece 15 ligin şampiyonu bu ligde yer alıyor. Yani, bu ligde ulusal Avrupa liglerinin sadece yüzde 27’si temsil ediliyor.

Kısacası, bu ligde büyük ligler (merkez ligler) lehine rekabetin nasıl UEFA tarafından konumlandırıldığını, çevre ligler lehine nasıl haksız rekabet yaratıldığı görülüyor.

Şampiyonlar Ligi’nde kategoriler (torbalar) nasıl belirleniyor?

Şampiyonlar Ligi’nde oynayacak takımların son beş yıllık süre içinde topladıkları en yüksek puandan, en düşük puana doğru yapılan sıralamayla hangi kulübün hangi torbada ya da kategoride yer alacağı belirleniyor. Buna göre, en yüksek takım puanı bulunan kulüpler seribaşı olarak 1.torbada yer alıyorlar. Bu kapsamda bakıldığında 1.Torbada yer alan takımlar Real Madrid (geçen sezonun şampiyonu), Atlético Madrid (UEFA Avrupa Ligi şampiyonu), Bayern Münih, Barcelona, Juventus, Paris Saint-Germain, Manchester City ve Lokomotiv Moskova.

Eski Format Nasıldı

Örneğin geçen sezon 22 takım direkt olarak katılım hakkı elde ederken Şampiyonlar yolu ve Lig yolundan 5'er takım (toplamda 10) Play-off turunu geçip turnuvaya katılabiliyordu. Yeni dönemle birlikte bu sayı 6'ye düştü. Direkt katılım sayısı ise 22'den 26'ya yükseldi.

Süper Lig’i Nasıl Etkileyecek?

Şu anda UEFA Ülke Puanı sıralamasında 10. sırada bulunan Türkiye, lig şampiyonunu direkt olarak Şampiyonlar Ligi'ne gönderebiliyor. Ligi ikinci sırada bitiren takımımız ise geçen senelerin aksine 2 değil 3 ön eleme oynayarak gruplara kalmak zorunda. Öncelikle eleme oynayacak takımımızın Lig yolundan gideceğini hatırlatmakta fayda var.

Sıralamada 10, 11, 12, 13, 14 ve 15. olan ülkelerin lig ikincileri Şampiyonlar Ligi'ne 2. Ön Eleme turunda başlayıp kendi aralarında eşleşecekler. Buradan çıkan 3 takım 3. Ön Eleme turunda ülke puanı sıralamasında 5 ve 6. liglerin üçüncüsü ile 7, 8 ve 9. sıradaki ülkelerin ikincisi ile eşleşecekler. Bu 8 takımın kendi arasındaki mücadelesinden bir üst tura çıkan 4 takım bu sefer Play-off turunda karşı karşıya gelip 2'si grupların yolunu tutacak.

4 Büyük Ligde 4. Sıradaki Takımlar Eleme Oynamayacak

Artık Premier Lig, La Liga, Bundesliga ve Serie A’yı 4. bitiren takımlar eleme turu oynamayacaklar. Bu elbette takımlarımız için bir avantaj. Ancak yeni düzende bu sefer de 3. Ön Eleme yerine 2. Ön Eleme’den başlayacağız ki bu da fazladan iki maç demek.

Ligi İkinci Bitiren Takım

Peki ligi ikinci bitiren takımımız Şampiyonlar Ligi’ne 2. Ön Eleme turunda veda ederse ne olacak?

Cevabı basit, UEFA Avrupa Ligi'ne 3. Ön Eleme Turu'ndan (Sonrası Play-off turu da var) katılacak. Eğer Şampiyonlar Ligi'ne 3. Ön Eleme ya da Play-off turunda veda edilirse bu sefer takımımız direkt olarak UEFA Avrupa Ligi gruplarının yolunu tutacak.

Yeni formatla birlikte artık UEFA Avrupa Ligi şampiyonu direkt olarak Şampiyonlar Ligi'ne katılacak. Eski formatta bazı durumlarda şampiyonun Şampiyonlar Ligi Play-off turunda mücadele etme ihtimali bulunuyordu.

Peki Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi şampiyonları, liglerini Şampiyonlar Ligi pozisyonunda bitirirse ne olacak?

Eğer UEFA Avrupa Ligi şampiyonu ligde elde ettiği dereceyle de Şampiyonlar Ligi bileti alıyorsa bu sefer ülke puanı sıralamasında 11. olan ülkenin şampiyonu direkt olarak Şampiyonlar Ligi'ne katılma hakkı elde ediyor. Benzer bir durum Şampiyonlar Ligi şampiyonu için de mevcut. Bu durumda ise ülke puanı sıralamasında 5. olan ülkenin lig üçüncüsü Şampiyonlar Ligi'ne doğrudan katılım hakkı elde ediyor.

UEFA ayrıca bir ülkeden en fazla 5 takımın Şampiyonlar Ligi'nde mücadele etmesine izin veriyor.

UEFA Avrupa Ligi’nin Yeni Katılım Formatı

48 takımla mücadele edilen UEFA Avrupa Ligi grup aşamasında takımların 17'si lig ve kupada elde ettikleri başarılarla direkt katılım hakkı elde ediyorlar. Ülke puanı sıralamasında ilk 12'de yer alan liglerin kupa şampiyonları ile sıralamada ilk 4'te yer alan ülkelerin lig beşincileri ve 5. olan ülkenin lig dördüncüsü Avrupa Ligi'ne grup aşamasından başlayacak.

Geri kalan 31 takımdan 6'sı Şampiyonlar Ligi Lig yolunun 3. Ön Eleme ve Play-off turunda elenen takımlardan, 4'ü Şampiyonlar Ligi Şampiyonlar yolunun Play-off turunda elenen takımlardan, 8'i yeni oluşturulan UEFA Avrupa Ligi Şampiyonlar yolu ile Şampiyonlar Ligi Şampiyonlar yolunda elenen takımlardan ve 13'ü de UEFA Avrupa Ligi Lig yolundan gelen takımlardan oluşacak.

Türkiye Kupası şampiyonu, UEFA Avrupa Ligi’ne direkt olarak gitmeye devam edecek mi?

Mevcut UEFA Ülke Puanı sıralamasında 10. olan Türkiye bu formatta kupa şampiyonunu her zaman olduğu gibi direkt olarak UEFA Avrupa Ligi'ne gönderecek. Süper Ligi 3. bitiren takım UEFA Avrupa Ligi'ne 3. Ön Eleme Turu, 4. bitiren takım ise 2. Ön Eleme turundan başlayacak. (3. Ön Eleme turunun ardından Play-off turu da oynanacak.)

Eğer Türkiye Kupası şampiyonu ligi Şampiyonlar Ligi potasında bitirdiyse lig üçüncüsü direkt olarak UEFA Avrupa Ligi bileti alacak. Bu sefer 4. olan kupaya 3. Ön Eleme Turu, 5. olan da 2. Ön Eleme turundan başlayacak.

Şampiyonlar Ligi maç Saatleri Değişti

Değişen formatla birlikte artık Şampiyonlar Ligi'nin klasikleşen saati 21.45'e de veda ediyoruz. 2018-19 sezonundan itibaren Salı ve Çarşamba günü ikişer karşılaşma TSİ 19.55'te, altışar karşılaşma da 22.00'de başlayacak.

Puanlama Değişti

Yeni sistemle birlikte artık ülke puanının etkisi azaltılıyor. Önceden %20'lik bir oranda ülke puanı kulüplerin puanlarına ekleniyordu. Yeni formatta ancak katsayısı olmayanlar veya puanı bu %20'nin altında olan takımlara ülke puanı eklenecek. (Bu düzenlemenin nedeni olarak ülke puanı yüksek olan liglerden gelen takımların haksız bir avantaj elde etmelerini önleyip düşük ülke puanı bulunup iyi bireysel performans sergileyen kulüplerin önünü açmak. Leicester City iyi bir örnek.)

UEFA Kulüp Puanı belirlenirken artık sadece iki kıstas var. Kura çekimlerinde seri başları belirlenirken kullanılacak kulüp puanında sadece son 5 yıldaki başarılar dikkate alınacak ve geçtiğimiz dönemde kazanılan şampiyonluklar için bonus puan verilmeyecek.

Ödüllerin dağıtımında kullanılacak kulüp puanında ise bu sefer son 10 yıldaki başarılarla birlikte geçmiş dönemde kazanılan Avrupa kupaları da hesaba katılacak. Mesela son 5 senede Şampiyonlar Ligi'ni kazanana 12, Avrupa Ligi'ni kazanana 3 puan verilecek. Aynı şekilde 1992-93 sezonu ile son 5 seneden önceki dönemde Şampiyonlar Ligi'ni kazanana 8, Avrupa Ligi ve Kupa Galipleri Kupası'nı kazanana 2 puan verilecek. 1992-93 öncesi dönem içinse Şampiyonlar Ligi şampiyonu 4, Avrupa Ligi ve Kupa Galipleri Kupası şampiyonları da 1 puan alacaklar.

Yani 2000'de UEFA Kupası şampiyonu olan Galatasaray, ekstradan 2 puanın sahibi olacak.

Şampiyonlar Ligi Gelir Dağıtımı Değişti

UEFA 2018-2021 arası 3 sezonda takımlara ve liglere finansal desteğini daha da arttıracağı açıkladı.

Ayrıca UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi'ndeki gelir paylaşımı da revizyona uğradı. Buna göre Şampiyonlar Ligi'ne katılan takımlar %25 oranında katılım payı alacaklar. %30'luk pay grup ve sonraki aşamadaki performanslara göre, %15'lik oran yayın havuzu ve %30'luk kısım da kulüp puanına göre dağıtılacak. Avrupa Ligi'nde ise bu oranlar şu şekilde: %25 katılım, %30 grup ve sonraki aşamadaki performans, %30 yayın havuzu ve %15 de kulüp puanı.

UEFA’nın bu sezon Şampiyonlar Ligi’nde 32 takıma dağıtacağı tahmini toplam tutar 1.950 Milyon Euro civarında olacak.

Şampiyonlar Ligi’nde kulüplere parasal dağıtım 2018/19 sezonunda yeniden düzenlendi. Havuz pazarlama gelirlerinin payı azaltıldı, buna karşın takım katsayısı uygulamasıyla gelir dağıtımı kriteri eklendi. Şampiyonlar Ligi’nde parasal gelirlerin UEFA tarafından katılımcı takımlara dağıtım kriterlerini de gelecek yazımızda ele alacağız.