Son üç sezondur Süper Lig’in futbol gelirlerinin, ekonomik görünümünün ve futbol ekonomisinin verilerinin yer aldığı futbol ekonomi raporu Ekolig Aktifbank tarafından yayınlanıyor.

Futbol ekonomisine önemli katkılar sağlayan bir rapor olarak değerlendirdiğim EkoLig, her sene daha da içerik olarak doyurucu bilgilere yer veriyor. Bu kapsamda, son yayınlanan EkoLig raporu da bu anlamda teşekkürü hak ediyor. Doğal olarak, raporun geliştirilmesi gereken yönleri de var. Ama her hal ve karda böylesi bir raporu yayınlamak çok büyük emek ve çaba gerektiriyor. Finansal anlamda hiç de transparan olmayan bir mali yapılanmanın egemen olduğu Süper Lig’de böylesi verilere ulaşmak kolay değil.

Kısaca EkoLig ne diyor?

Süper Lig, futbol ekonomisinin 3 büyük gelir kalemi olan maç günü gelirleri, naklen yayın gelirleri ve ticari gelirlerde son iki sezonda yüzde 40'a varan bir büyümeye ulaştığı ifade ediliyor. Rapora göre:  2016-2017 futbol sezonunda 2.3 milyar TL olan Süper Lig'in toplam gelirleri, 2017-2018 sezonu sonunda 3.2 milyar TL'ye ulaştı.

Süper Lig'de geçtiğimiz sezon naklen yayın gelirleri 1,5 milyar TL'ye, maç günü gelirleri yüzde 52’lik artışla 400 milyon TL'ye ulaşırken; 18 takımın 250'den fazla reklam ve sponsorluk anlaşmasından elde ettiği ticari gelirler de 1 milyar TL'yi geçti.

Gelirin yüzde 61.4’lük kısmı 4 büyük kulübe

Rapora göre, 2017/18 sezonunda 3.2 Milyar TL’lık gelir yaratan Süper Lig’de Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un gelirleri toplamı 1.966 Milyon TL’na ulaşmış durumda.

Başka bir deyişle, toplam gelirin yüzde 61,4’lük kısmı bu dört kulübe giderken, diğer 14 kulüp de kalan gelirin yüzde 38,6’sını, yani 1.234 Milyon TL’nı kendi aralarında paylaşmış vaziyette.

Bu verilere göre, 4 Büyük kulüp ortalamada kulüp başına 491.5 Milyon TL gelir elde ederken, diğer 14 kulüp başına ortalama 88.1 Milyon TL gerçekleşti. Yani, 4 kulübün 2017-18 sezonunda kazandıkları gelirler, diğer 14 kulübün gelirlerinden tam 5.6 kat daha fazla.  

Sahada Galatasaray, gelirlerde Beşiktaş şampiyon oldu

2017-2018 sezonunu şampiyon olarak tamamlayan Galatasaray, 2016-2017 futbol sezonunda 347,2 milyon TL olan gelirlerini, yüzde 49 oranında artırarak 517,5 milyon TL'ye yükseltti. 2017-2018 futbol sezonunda yüzdesel anlamda gelirlerini en çok artıran lig şampiyonu Galatasaray olsa da gelir sıralamasının zirvesinde Beşiktaş yer aldı. 2016-2017 futbol sezonunda 521,1 milyon TL kazanarak ligin gelir yarışında ilk sırasında yer alan Kara Kartallar, 2017-2018 futbol sezonunda da finansal yükselişini sürdürüp; Şampiyonlar Ligi’nin de etkisiyle toplam gelirlerini 729,1 Milyon TL’na ulaştırarak, sezonun en fazla kazanan takımı oldu.

Rakamlarla EkoLig 

• Son 2 sezonda toplam 6,4 milyon kişi stadyumlarda Süper Lig maçlarını seyretti. 2016-2017 sezonunda 8.940 olan Süper Lig'in seyirci ortalaması, 2017-2018'de yüzde 43 oranında artışla 12.821'e yükseldi.
• 40.778 seyirci ortalaması ile ligin seyirci şampiyonu Galatasaray oldu.
• Süper Lig takımları sezon boyunca 400 milyon TL'ye yakın maç günü geliri kazandı.
• En fazla maç günü geliri olan takım: Galatasaray (128,5 milyon TL)
• En fazla bilet satan: Fenerbahçe (297.270 adet)
• Süper Lig'in ortalama bilet fiyatı: 69,85 TL
• Bilet başına en fazla gelir elde eden: Galatasaray (161,80 TL)
• Bilet başına en az gelir elde eden: Demir Grup Sivasspor (17,02 TL)
• Avrupa Kupaları'nda oynanan 15 maçı 350 bine yakın kişi stadyumlarda seyretti.
• Ligin seyirci şampiyonu stadyumu: Ali Sami Yen Spor Kompleksi TT Stadyumu (833.597)
• Bileti olduğu halde maça gelmeyen taraftar oranı 2016-2017 sezonunda yüzde 33 iken, 2017-2018'de yüzde 25'e geriledi. 
• Ligin finansal tablolarda en fazla gelir elde eden takımı: Beşiktaş (729,1 milyon TL); Ligin ticari gelirleri en fazla olan takımı: Beşiktaş (198,5 milyon TL); En fazla yayın geliri (Ziraat Türkiye Kupası gelirleri de dâhil) kazanan takımı: Galatasaray (169 milyon TL).

Raporda gelirler var, neden borçlar yok?

Mevcut raporun sadece gelir odaklı düzenlendiği görülüyor. Oysa ki, bu gelirlerin elde edilmesi sürecinde katlanılan harcama ve maliyetlerin de raporda yer alması, bu rapordan beklenen etkiyi ve analiz gücünü daha da yukarı taşıyabilirdi.

Rapor, kulüplerin gelirlerine ilişkin hemen hemen tüm verileri paylaşırken, bu kulüplerin borçlanmalarına yönelik herhangi bir finansal veriye ve bilgiye yer vermemesi, raporun önemli eksiklerinden birisi olarak görülebilir.

Yine, bu kulüplerin faaliyetleri sonrası oluşan faaliyet karı ya da zararı konusunda raporda bazı genel verilerin yer almaması da, bir eksiklik olarak karşımıza çıkıyor.

UEFA’nın özellikle Finansal Fair Play kuralları kapsamında çok üzerinde durduğu konulardan birisi olan, Oyunculara ödenen ücret ve primler toplamının, toplam gider içindeki payları takım bazında olmasa bile, Süper Lig bazında verilebilirdi.

Yine, kulüplerin KAP’a gönderdikleri finansallar üzerinden bazı finansal verileri okurlarıyla paylaşması, rapora içerik olarak daha da zenginleştirebilirdi.

Borçlarımız çığ gibi büyüdü!

Süper Lig kulüplerinin gelirleri 3.2 Milyar TL’na yükseldi ama borçlanmaları da çığ gibi büyüdü.  Kulüplerin BİST’e gönderdikleri finansal tabloları üzerinden oluşturduğumuz aşağıdaki tabloya göre dört kulübün başta bankalar olmak üzere, oyuncularına, teknik adama, üçüncü kişi ya da kurumlara toplam yükümlülükleri 7.473 Milyon TL’na ulaşmış durumda.

Bu kulüplerin genel kurullarında gündeme getirilen ve medyaya yansıyan borçları ise BİST’e gönderilen finansal tablolarda yer alan tutarlardan daha fazla görünüyor. Buna göre dört kulübün toplam borcu 10 Milyar TL’nın üzerine çıkıyor.

Yine, aşağıdaki tabloya göre dört kulübün birikimli zararları toplamı 3.938 Milyon TL’na ulaşmış görünüyor. Neredeyse gelirlerinin iki katı geçmiş yıllardan gelen kümüle zarara sahip bu kulüplerin, özkaynak açıklarıysa 2.979 Milyon TL’na ulaşmış durumda.

Sonuçta; 

• Dört kulübün toplam yükümlülükleri, toplam gelirlerinin 3,8 katına,
• Birikimli zararları, toplam gelirlerinin 2 katına,
• Özkaynak açıkları, toplam gelirlerinin 1,5 katına ulaşmış vaziyette…

Kısaltmalar:

Toplam Yüküm: Toplam Yükümlülük (Kulübün ödemekle yükümlü olduğu tüm borçları)

Bir. Zar: Kulüplerin geçmişten gelen ve halen bilançoda devam eden yıllar itibariyle kümüle zararları.

Özkaynak: Kulüplerin ödenmiş sermaye, Yedek akçe, Özel Fonlar vb. kalemlerden oluşan Özkaynak toplamlarını gösterir.