19 Haziran 2022

Erdoğan'ın çektiği "resti" Mitsotakis görmedi, Yunanistan AB'nin "sıkı mali denetimi"nden çıkıyor

Mitsotakis, iki gün önce de Yunan Devlet TV kanalı ERT'ye verdiği özel mülakatında "Sayın Erdoğan ile tabii ki görüşmeliyiz, bu gereklidir. Türkiye ile mantık dahilinde diyalog kurmaya hazırız" demişti

ATİNA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis'i hedef alan son açıklamalarından birinde "Dürüst siyasetçi olmadığı sürece bunlarla konuşmam, bu nedenle iki ülke arasında bu yıl içinde yapılması öngörülen Yüksek Düzeyli İşbiriği Konseyinin bitirildiğini" söyleyerek -kendi ifadesine göre- bunun "en açık ve net bir rest çekme" olduğunu söyledi. 

Hemen aynı gün, Yunanistan Başbakanı'ndan "Diplomatik kuralların dışında kalan söylemlere tabi ki katılmıyor, izlediğimiz serinkanlı siyasetimizin sonunda suların durulacağına inanıyorum. En zor dönemlerde bile kanalların açık tutulması gerektiği görüşündeyim" yanıtı geldi.

Mitsotakis, iki gün önce de Yunan Devlet TV kanalı ERT'ye verdiği özel mülakatında "Sayın Erdoğan ile tabii ki görüşmeliyiz, bu gereklidir. Türkiye ile mantık dahilinde diyalog kurmaya hazırız" demişti.

Bu arada Türk ve Yunan Savunma Bakanları Hulusi Akar ile Nikos Panayotopoulos, NATO toplantıları çerçevesinde bir araya geldi. "Ayak üstü" olsa bile aralarındaki samimiyet dikkatleri çekti.

Aynı şekilde Türk ve Yunan Dışişleri Bakanları, Mevlüt Çavuşoğlu ile Nikos Dendias, Ohrid'de düzenlenen Prespa Konferansında karşılaştı, onlar da "ayak üstü" kısa bile olsa sohbetlerinde aralarındaki samimiyeti gizlemediler. 

İki ülke arasındaki anlaşmazlıklar zincirinde, geçen hafta da "kim kimin hava sahasını, ne zaman, hangi tarihlerde, nerede ihlal ettiği" açıklamalarına da tanık olduk..

Son zamanlarda TV kanallarının sevgili konusu "adaların statüsü" yine tartışma programlarının tahtına oturdu. Hangi adaların "işgal edildiği" sorularına verilen yanıtların, yine biri birini tutmadığı gözlendi.

Yine "şu adaya, adacıklara, kayalıklara çıkalım, bu ada zaten bizim, buraların yönetimi için Türk vatandaşları tayin edilmeli" gibi, isimlerinden önce üniversitelerde ders verdiklerinin anlaşılması için "Prof" harfleri taşıyan uzmanların söylediklerini dehşetle dinliyorum.

"Barış", "uzlaşma", "karşı taraf ne diyor," gibi kavram ve söylemlerin hiç yer almadığı bu tartışma programlarında, emekli bir Yunan amiralinin "Rafale uçaklarımızla Boğaz köprülerini uçuralım" şeklindeki sözleri enine boyuna tartışılıyor.

"İşte Yunanistan'ın Megalo İdea* sevdası..." diye yorumlar yapılıyor. 

Oysa bunu söyleme gafletinde bulunan emekli Yunan amiralinin buradaki basın ve siyasetçiler tarafından "topa tutulduğundan "hiç söz edilmiyor. Basın "bu gibi aşırı milliyetçi söylemlerin karşı tarafın işine yaradığını" hatırlatıyor. 

Tıpkı, statüleri 100 yıl önce belirlenmiş ve 100 yıl sonra egemenlikleri tartışılan "adalara operasyon yapalım" diyenlere kimsenin karşı çıkmadığı ya da çıkamadığı gibi. 

Oysa "kasten" ya da "cidden" dile getirilen bu söylemlerin bu kez -karşı taraf olan- yani Yunan tarafının işine yaradığı" kimsenin aklına gelmiyor.

Böylece her iki tarafta "milliyetçilik taslayanların ellerini sıvazlamasından" ileriye gidilemiyor. 

Bu nedenle geçmiş yıllarda da epey danıştığım Lozan antlaşmasının adalarla ilgili 12. 13. 14. 15. ve 16. maddelerini tekrar okudum. Tarafların bu maddeler üzerinde herhangi bir "alicambazlık" yapıp yapmadıklarından emin olmak için antlaşma metninin İngilizcesini, Türkçesini ve Yunancasını okuyarak karşılaştırdım. Ama "uzman diplomat olmadığım halde" tercümelerinde herhangi bir değişikliğe rastlamadım. (Adaların statüsü ilgili yorum yapmadan önce iyice okunması için şiddetle tavsiye ettiğim Lozan antlaşması metinleri aşağıdaki linklerdedir.)**

Yunan ekonomisi düzlüğe çıkıyor

Yunanistan 12 yıldan sonra Avrupa Birliği'nin (AB) sıkı mali denetiminden Ağustos ayında çıkacağının açıklanması, Yunan hükümetinde "bayram havası" yarattı. 12 yıl önce iflasın eşiğine gelen Yunanistan, gerek IMF gerekse AB'nin koştuğu sert tasarruf programlarını uygulamak zorunda kalmıştı.

10 yıl önce gelirinin yüzde 40'ını kaybeden Yunan halkını dize getiren ve bu programların "harfiyyen" uygulanması için Yunan ekonomisi her üç ayda bir AB'nin sıkı denetiminden geçiyordu.

IMF'ye olan borcunun son taksitini geçen ay yatıran Yunanistan'ın şimdi Almanya Ekonomi Bakanı'nın Atina ziyaretinde "Yunan ekonomisinin düzlüğe çıkmasıyla sıkı denetimden de kurtulduğunu" açıkladı.

Seçimlerin –aynı Türkiye'de olduğu gibi- 2023 Haziran ayında yapılacağında ısrar eden Mitsotakis hükümetinin buna rağmen bu olumlu gelişmeden yararlanıp, turizm gelirinde de beklenen artışın kaydedilmesi durumunda seçimleri yıl sonuna kalmadan erken bir tarihe çekeceği olasılığından söz ediliyor.



* megalo İdea

Yunan dilinde "Megali İdea" olarak telafuz edilen bu kavram 20.yüzyıl başlarında Yunanistan'ın milli davası idi. 1.dünya savaşından sonra İngiltere'nin katkılarıyla "batı anadoludaki Rum ahalisinin güvencesini sağlamak" gerekçesiyle Yunan ordusunun başlattığı Anadolu seferini müteakip imzalanan Sevr anlaşması ile Yunanistan'ın "iki kıtalı , 5 denizli ülke olma" emellerine Megali İdea adı verilmişti.

Yunan ordusunun Kurtuluş savaşıyla bozguna uğramasına "küçük asya felaketi" adı verilecekti..

1990'lı yıllarda dönemin muhafazakar Cumhurbaşkanı Konstantin Karamanlis, aralarında benim de bulunduğum gazetecilerle yaptığı bir sohbette "Yunanistan'ın yenilgisi ile sonuçlanan 1897 (Türk/Yunan savaşı) ve Megali İdea'yı anımsatan 1919 Anadolu seferi gibi aynı hatalara düşmemesi gerektiğini" söylemişti..

Aynı yıllarda (sert söylemleriyle tanınan) dönemin sosyalist Başbakanı Andreas Papandreu ise parlamento konuşmasında, "Megali İdea, 1922 küçük asya felaketiyle birlikte ilelebet toprağa gömülmüştür" ifadesini kullanmıştı.

Şimdilerde sözü bile edilmeyen "megali idea" kavramını, bugünlerde suç örgütü oluşturma suçlamasıyla yargılanan aşırı milliyetçi ve faşizan Altın Şafak partisi bile kullanmamaya özen gösteriyordu.

** https://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne

https://www.ismetinonu.org.tr/lozan-baris-antlasmasi-tam-metni/

https://geetha.mil.gr/wp-content/uploads/2019/10/3-SYNTHIKI-EIRHNHS-LWZANIS.pdf

Yazarın Diğer Yazıları

Her yerde bayram var...

Miçotakis, Paskalya'dan sonra Ankara yolcusu, ana muhalefet lideri Kasselakis askerde...

Amerika'ya büyük bir memnuniyetle milyar dolarlar verilirken, halklar hayat pahalılığından kıvranıyor

Bu konuda her iki ülkede yayınlanan haberler, fotoğraflar ve grafikler birbirine o kadar benziyor ki, zannedersiniz iki ayrı dili konuşan tek bir halk var ve en büyük sorunu geçim sıkıntısı...