2004/5237 sayılı Türk Ceza Yasası (TCY), dünyada son dönemlerde kotarılan yasalar doğrultusunda Eski 1926/765 sayılı TCY'den ayrılarak suçların yasal tanımlarının yapıldığı "Özel Hükümler" başlıklı ikinci kitabının birinci kısmında "Uluslararası Suçlar"ı düzenlemiş; bu suçlar, iki bölümde ele alınmıştır. İlk bölümde, "soykırım suçu" (m. 76), "insanlığa karşı suçlar" (m. 77) ve "örgüt" suçları (m. 78); ikinci bölümde, "göçmen kaçakçılığı" (m. 79) ve "insan ticareti" (m. 80) suçları yer almıştır.

Elbette bu çok önemli bir yeniliktir.

Çünkü Türkiye, bu tutumuyla yalnızca insanlığın ortak değerlerini konusunda çağcıl duyarlılığı benimsediğini bütün dünyaya göstermekle kalmamış, suçlandığı "Ermeni soykırımı" iddiası karşısında kendisini soykırım yapmakla suçlayanlara bir bakıma meydan okuyan bir çağrıda bulunmuştur. O da şudur: Evet, Türklerle Ermeniler arasında bir çatışma yaşanmışsa da bu eylemler, uluslararası düzenlemelerde öngörülen soykırım suçunun yasal tanımına (tipiklik) girmemektedir.

Soykırım suçu (génocide, genocide, genocidio), nerede işlenirse işlensin, elbette bütün insanlığa yönelik büyük bir tehlike olduğundan dünyada yaşayan bütün insanları ve insanlığı ilgilendiren bir suçtur. Bu yüzden ilk kez BM Genel Kurulu, 9 Aralık 1948'de "Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi"ni benimsemiş ve bu suçu tanımlanmış; Yasa'mızın gerekçesinde de belirtildiği üzere, Türkiye de bu sözleşmeyi 23.3.1950 tarihli ve 5630 sayılı Yasa'yla bu suçu önlemek ve cezalandırmak yükümlülüğü altına girmiş ve yukarıdaki yeni düzenlemeyle de sözünde durduğunu bütün dünyaya duyurmuştur.

Yasa'mızda anılan Sözleşme'nin ikinci maddesi doğrultusunda yapılan "soykırım" suçunun yasal tanımı (tipiklik) şöyledir:

"(1) Bir planın icrası suretiyle, milli, etnik, ırki veya dini bir grubun tamamen veya kısmen yok edilmesi maksadıyla, bu grupların üyelerine karşı aşağıdaki fiillerden birinin işlenmesi, soykırım suçunu oluşturur:

• a) Kasten öldürme.
• b) Kişilerin bedensel veya ruhsal bütünlüklerine ağır zarar verme.
• c)Grubun, tamamen veya kısmen yok edilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması.
• d)Grup içinde doğumlara engel olmaya yönelik tedbirlerin alınması.
• e) Gruba ait çocukların bir başka gruba zorla nakledilmesi.

(2)Soykırım suçu failine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Ancak, soykırım kapsamında işlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından, belirlenen mağdur sayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanır.

(3) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.

(4) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez."

Görüldüğü üzere, soykırım suçu, Uluslararası Nürnberg Askeri Mahkemesi Statüsünde bağımsız bir suç olarak değil, insanlığa karşı suçların bir türü olarak düzenlenmişse de, TCY'nin gerekçesine göre, yukarıdaki tanım, Soykırım Sözleşmesi'nin ikinci maddesindeki tanım gibidir. Gerçekten Soykırım Sözleşmesi'nin bu tanımı, olduğu gibi Eski Yugoslavya İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsünce (m. 4, f. 2) (EYUCM), Uluslararası Ruanda Ceza Mahkemesi Statüsünce (m. 2, f. 2) (URCM) ve 1.7.2002'de yürürlüğe giren Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü'nce (m. 6) (UCM) de benimsenmiştir. Bu açıdan anılan uluslararası ceza mahkemelerinin bu konudaki görüşleri, hiç kuşkusuz bu suçla ilgili kararlara ışık tutacak birer kaynak konumundadır.

Yukarıdaki bilgilerden anlaşılacağı ve Yasa'nın gerekçesinde vurgulandığı üzere, bu suç, Nazi Almanya'sının sekiz milyon kişinin ölümüne yol açan İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD, Rusya, İngiltere ve Fransa tarafından oluşturulan Nürnberg Mah­kemesi Statüsü ve görev alanına giren "insanlığa karşı işlenen suçlar" temel alınarak tanımlanmıştır ve bilinen "insan öldürme" suçundan çok başka boyutta bir suç türüdür.

Günümüzde soykırım, insanlığa karşı suçların en ağır biçimi olup URCM de Kambanda davasında soykırım suçunun bu özelliği vurgulanarak, "en ağır suç" (ultimate crime), "suçların suçu" (the crime of crimes) nitelemeleri yapılmış ve bu suç, ister barış, ister savaş zamanında işlenmiş olsun, uluslararası hukukun buyurucu kurallarından (jus cogens) sayılmıştır. Türkiye de bu anlayışı benimseyerek bu suçun yasal tanımını yaparak cezalandırmakla yetinmemiş, aynı gerekçelerle bu suçlarda, ayrıksı bir düzenlemeyle zamanaşımını benimsememiştir.

Dikkat edilmelidir ki, soykırım suçu, TCY'de "Kişilere Karşı Suçlar" kısmında değil, "Uluslararası Suçlar" kısmında düzenlenmiştir. Demek, bu suçun konusu, yani korunan değer, bireysel değildir. Bu düzenleme, BM Genel Kurulunun 1946/96-(I) numaralı Kararının başlangıcındaki tanıma denk düşmektedir. Buna göre soykırım suçu, ulusal, etnik, ırksal ve/ya dinsel bir kümenin insanlık dünyasındaki var olma hakkının yok edilmesi, bu yüzden de insanlığa karşı bir saldırıdır.

Ancak dikkat edilmelidir ki, bu suç türü "Ermeni soykırımı" iddiasıyla değil, Nazi Almanya'sının Yahudi soykırımıyla insanlığın önüne gelmiş ve insanlık, bu suçlara karşı meşru varlığını ve savunma hakkını korumak gerektiğini acı bir denemeyle yaşamış; aslında bütün yasalarda suç olarak benimsenen kimi eylemlerin, yasanın tanımladığı biçimde işlendiklerinde daha ağır biçimde cezalandırılmaları gerektiği görüşünü benimsemiştir.

Kısaca bu suç, seçenekli davranışlı bir suçtur. Yasa bu maddi öğeyi açıkça belirlemiştir: Kasten öldürme, kişilerin bedensel ya da ruhsal bütünlüklerine ağır zarar verme, bir insan kümesinin bütünüyle ya da bir kesimiyle yok edilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması, bir insan kümesi içinde doğumlara engel olmaya yönelik önlemlerin alınması (biyolojik soykırım), bir kümeye ait çocukların başka bir kümeye zorla verilmesi (biyolojik soykırım).

Yeter ki bu eylemler, Fransız Ceza Yasası ve Nürnberg Mahkemesi Statüsünün altıncı maddesi doğrultusunda "bir kümeyi bütünüyle ya da bir kesimini yok etmek amacıyla planlı ve sistemli bir biçimde yürütülsün. Bir başka anlatımla suçun tanımında belirtilen eylemler, ulusal, etnik, soy ve dinle ilgili bir grubu yok etmek "amacı"yla işlenmelidir.

Kısaca bu suç, Fransız ve İtalyan öğretisine göre, "özgül yönelim"le (özel kasıt) işlenmesi gereken bir suçtur.

Peki, Ermeni soykırımı iddiası karşısında bu durumdan neler yapılmalıdır?

Bu sorunun yanıtı bellidir.

Türkiye elindeki bütün belgeleri açmaya hazır olduğunu dünyaya duyurmuştur.

Gevezeliğe gerek yok.

Bu konuyla ilgilenen her ülke belgeleri açmalı, tarihçiler yaşanan olayları bilirkişi olarak incelemeli, ulaştıkları sonucu yargıçlardan oluşturulacak bir mahkemeye sunmalı; verilecek karara herkes uymalıdır.

Bu düşüncemi yirmi yıl önce görevim sırasında Fransız Cumhurbaşkanı Chirac'a mektupla aktarmıştım.

Bu mektubumu, aldığım yanıtların Fransızcası ve Türkçesini olduğu gibi aşağıda kamuoyunun bilgisine sunuyorum.

Prof. Dr. Sami SELÇUK
Eski Yargıtay Birinci Başkanı
İ. D. Bilkent Ü. Hukuk Fakültesi öğretim üyesi