Casusların evraktaki sahteciliğine bilinen ilk örnek; 'Siyon Liderlerinin Protokolleri' yayınıdır. 

Halkın huzursuzluğunu Yahudiler hakkındaki komplolarla kontrol etmek isteyen Çar'ın gizli örgütü Okhrana'nın subayı Komissarov, polis matbaasını kullanarak Yahudilerin dünyayı nasıl yönetecekleri planını broşür olarak bastırmıştı. 

Bu komplo Çar'ın Bolşevikler tarafından iki yıl sonra ailesiyle birlikte katledilmesine mâni olamamıştır. 

Metinin sahte olduğu kısa sürede anlaşılmasına rağmen dünya çapında kabul görmüş ve hâlâ çeşitli ideolojilerin komplo oyunlarında kullanılarak inanılırlığı sürdürülmüştür. 

İstihbaratta amaç ve sonuçların farklı olabildiği gibi ahlak ve istihbarat yöntemleri arasında da çok ince bir çizgi vardır. 

Casusların uğraşıları arasında kasten kışkırtmak, rüşvet, aldatma, hile, pusu, evrak hırsızlığı, evrakta sahtecilik ve yalancı tanıklık gibi bir dizi etik ihlali söz konusudur.

Avrupa'da Birinci Dünya Savaşı ile başlayan casusluğu devlet güvenliğinin temel mesleklerinden biri haline getirme sürecinde etik değerler kısmen korunmaya çalışılmışsa da mesleğin doğası gereği başarı kazanılmamıştır. 

Dünya tarihinin en ahlaklı istihbaratı İngiltere'deki Alman maslahatgüzarı Theodor Kordt'den alınan istihbarattır. 

Alman diplomat vicdanını ülkesine olan sadakatinin önüne koymuş ve Eylül 1938'de Hitler'in Çekoslavakyayı işgal niyetini (İngilizlerin kavramamasına rağmen) iletmişti. 

Dünyanın bilinen en yaşlı casusu Amerikan istihbaratının kurucusu Benjamin Franklin'dir. 

Tarihteki İlk sahte makale ile dezenformasyon yapan adam olarak kayıtlara geçmişti. 

En önemli başarısı İngilizlerin Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda paralı Alman askerleri göndermesini yayması ve İngilizlerin itibarını yerle bir etmesiydi. (Dayanak olarak kendisi sahte bir Alman kontu mektubu üretmişti.) Mektupta yaralı askerleri değil sadece sakat kalanları öldürmenin insanca olduğu İngilizlerin ağzından yazılıydı ve doğal olarak kamuoyu vicdanını ele geçirmişti. 

Franklin'in sonradan kimi tarihçiler tarafından günümüzde ABD'ye mâl edilen kimi komplolar nedeniyle karma olarak adlandırılacak dezenformasyon çalışmaları o denli ileriydi ki, sahte bilgiler yaymak için Paris'te bir matbaa bile kurmuştu. 

Bu sahte bilgilerin en ünlüsü, İngilizlerin kadın ve çocuk yerli Amerikalıların kafa derilerini takas ederek Kızılderililerle ittifak anlaşması yapmasıydı. 

Amerikan İstihbarat teşkilatının İran, Guatemala, Endonezya operasyonları, Küba Domuzlar Körfezi başarısızlıkları ABD yönetiminin istihbarat örgütü bile olsa basının özgürce içine dalacağı düzinelerce utanç ve yanı sıra kötü şöhret yaratınca, Soğuk Savaş döneminde KGB'nin efsaneleşen ve CIA'yı çırak çıkaran operasyonları küresel kamuoyunun dikkatini çekmemiştir. 

Hatta çoğu Soğuk Savaş tarihçileri bile KGB'nin gücünü hâlâ fark etmeyip tek yanlı istihbaratı yazarlar.

Oysa küresel ölçekte KGB; CIA'nın Şili, Küba, İran, Guatemala gibi ülkelerde Amerika'yı açık ara geride bırakmıştı.

Nitekim teknoloji casusluğunda da KGB çok öndedir. Kaldı ki Batı'nın Rusya'dan çalacağı bir teknoloji olmadığını da belirtmeliyiz. 

Dünyanın en büyük teknoloji casusluğu ABD'nin ilk atom bombası geliştirdiği dönemdeki teknik sırların, Ruslar tarafından çalınmasıdır. 

Kodu çalan casus ABD vatandaşı Abromoviç Koval ideolojik casusluğunun en yüksek örneğidir. Moskova'ya kaçtıktan sonra bile ABD de kendisi gibi eski askerlere verilen emekli aylığına başvuracak kadar kimliğinden emindir. Koval'ın casusluğu 2007'deki ölümünden sonra Putin'in şerefine şampanya kaldırmasıyla açıklanmıştır.

KGB gelmiş geçmiş en güçlü gizli servis olarak ve içinden çok güçlü devlet başkanları çıkararak (Putin dahil) dünya istihbarat tarihindeki yerini korumaktadır. 

Bugün hâlâ devam eden gölge savaşları ve istihbarat örgütlerinin kendi gelişimlerini belirleyen tarihi anlar, küresel güçlerin Türkiye üzerindeki politikalarını da birçok kez şekillendirdi. 

Haftaya yabancı arşivlerden gelen bilgiler ve bakış açıları ile değerlendirilmiş olan Osmanlı ve Türkiye istihbarat tarihinden gelişmeleri ele alacağım.