Eskiden soğuk hava dalgaları hep Balkanlar üzerinden gelirdi. İklim değişikliği ile birlikte soğuk hava artık Balkanlar'dan değil Sibirya üzerinden gelmeye başladı. Yavaş yavaş olan bu değişiklik günümüzde artık yaşadığımız bölgenin iklimini etkileyen en önemli unsurlardan biri haline geldi.

ABD ve Kanada ciddi bir soğuk hava dalgası ve bununla birlikte önemli sayılacak bir kar yağışı ile boğuşurken ülkemizde son bir aydır hem havaların sıcak gitmesinin hem de yağışın azalmasının önemli bir sebebi var: Küresel iklim değişikliği.

Şimdi, “biz küresel iklim değişikliğini ısınma diye bilirdik, kar yağışı da mı iklim değişikliğinden kaynaklanıyor?” diyeceksiniz ve haklısınız. Ama tam da bu sebepten bilim insanları, yaşamakta olduğumuz değişikliklere küresel ısınma değil de; küresel iklim değişikliği diyorlar. Yani dünyanın bir kesimindeki ısınma başka bir bölgedeki aşırı soğumanın ve yağışın sebebi olabiliyor.

Küresel ısınma ile birlikte dünyanın en fazla ısınan yeri Kuzey Kutbu. Bu bölgenin tamamı aslında deniz olduğu için deniz üzerindeki buz yazın kısmen erir, kışın da tekrar donar. Ama ısınmanın artmasıyla her sene kuzeydeki buzlar yazın daha fazla eriyor, kışın da daha az donuyor. Bildiğiniz gibi, kar beyaz olduğu için ışığı yansıtır ve yüzeyi serin tutar. Buz eriyip altındaki okyanus suları güneş ışığını emmeye başladığında okyanusun ve dolayısıyla bölgedeki havanın sıcaklığı da hızla artar.

Kuzey Kutbu soğuk oldukça, kutbu merkez alarak yakın çevresinde dolaşan bir hava akımı vardır. Kutupta hava ne kadar soğuk olursa bu çember o denli sıkıdır, kutuptaki hava ısınmaya başlayınca da bu çember yer yer sarkarak güneye doğru inebilir. Biz bu çembere jet stream (jet akımı) diyoruz. Bu akımın görevi, kutuptaki soğuk havayı kuzeyde tutmaktır. Yani, kutup ne denli soğuk olursa, kutuptaki soğuk havayı kutup çevresindeki hava akımının içinde tutmak o denli kolaydır. Ama şu an olduğu gibi, iklim değişikliği ile birlikte kutup bölgesi ısındığında bu hava akımı güneye doğru sarkabilir, sarktığı zaman da ardından kutuptaki soğuk havayı getirir. “Ama hani kutuptaki hava ısınmıştı” diyecek olursanız, şunu söylememiz gerekir: Kutuptaki hava -70 dereceden -50 dereceye ısındığında ciddi bir ısınma yaşamış olsa da -50 derece bizim için gene de dondurucu soğuktur, bunu unutmamalıyız.

ABD ve Kanada'da görülen kutuptaki ısınmaya bağlı olarak soğuk havanın güneye doğru sarkmasıdır. Bu sarkma, genelde ya Amerika ya da Sibirya tarafında olur. Amerika tarafı yavaş yavaş ısınmaya başladığına göre, bir sonraki soğuk hava dalgası bizim üzerimize doğru geliyor olabilir. Sibirya üzerinden ülkemize doğru dondurucu bir soğuk hava dalgası geldiğinde, bugün Amerika'ya göre ne kadar sıcak ve yağışsız günler geçirmekte olduğumuzu unutmayalım, bunların tümü iklim değişikliğinin sonuçlarıdır. Yakın gelecekte sıra bize de gelebilir (ve inşallah gelir, yoksa bu boş barajlarla gelecek yazı geçirebilmemiz çok zorlaşır).