Bilmem mitolojideki Sisifos (Sisyphus)'un hikâyesini hatırlar mısınız?

"Sisifos, dev bir kayayı dik bir dağın tepesine yuvarlayarak çıkarmak için tüm hayatı boyunca uğraşmış. Ancak kayayı tepeye her çıkarışında, koca kaya tekrar aşağıya doğru yuvarlanıp düşmüş… Sisifos ise, bıkıp usanmadan -sabırla, inatla ve inançla- başarmak için uğraşıp durmuş…"

Homeros (MÖ 9. yüzyıl) bugün yaşasaydı, biz "anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanları"nın ameliyathane, yoğun bakım ve ağrı kliniklerinde verdiğimiz mücadeleyi tam da bu şekilde anlatırdı sanırım: "Aabırla-inatla-inançla, imkansızı başarmak için çalışarak geçen bir hayat…"

Bizler, tüm dünyayı kasıp kavuran pandemi sırasında da, yoğun bakımlar ve ameliyathaneler gibi en yüksek riskli alanlarda çalışan hekimleriz. Yoğun bakımlarda çalışıyoruz ama, diplomalarımızda yazan "yoğun bakım uzmanı" kimliğimiz elimizden alındığından beri gerçekten kırgınız. Yaşam ve ölüm arasındaki keskin çizgiyi bilen bizler; pandemiyle birlikte, hastalarımız için canla başla didinirken, sistemin bize getirdiklerini ve kaybettirdiklerini daha çok sorgular olduk. Duygularımız, kırılganlıklarımız, hassasiyetlerimiz daha fazla öne çıktı. Ve uzun süredir -haksız olarak bizden alınanı geri isteyen o kısık sesimiz- daha bir yükseldi… Bizler yoğun bakımlarda en uzun süredir, en tecrübeli ve en büyük grup olarak çalışan "anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanları"yız ve "yoğun bakım uzmanı" ünvanımızı her şeyiyle geri istiyoruz!

"Biz Kimiz" sorusuyla kim'lik sorgulayışımıza, 25 Mayıs 2020 tarihinde bu kez Avrupadan çok önemli bir destek geldi. Çok mutluyum ki, Avrupa Anestezistler Derneği (ESA) "Her anestezist bir yoğun bakım uzmanıdır" mottosu ile adının içine "yoğun bakım" ismini de eklemeye hazırlanıyor. ESA, Avrupa'da mevcut yoğun bakım hasta yataklarının yüzde 70'inden fazlasında anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanlarının hizmet verdiğini, ancak verilen bu emeğin -bizdeki gibi- tüm dünyada da yeterince karşılık bulamadığının altını çiziyor. Tüm yoğun bakımlarda bu kadar hayati bir hizmeti kimin yürüttüğünü, halkın da bilmesi gerektiğini belirtirken, Dünya Anesteziyoloji Uzmanlık Dernekleri Federasyonu (WFSA) da bizleri destekliyor. Kuruluşundan beri tüm dünyada anesteziyoloji ve reanimasyon biliminin geleceğine yön veren ana derneklerden olan ESA, "anestezi uzmanları; yoğun bakımlarda hep varolacaktır" diyor. Bu gelişmelerin bizler için önemini biliyor ve bir "anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanı" ve "yoğun bakım yandal uzmanı" olarak içtenlikle destekliyorum…

Anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanlarının; yoğun bakımlar için alt yapı-bilgi-birikim olarak hazır ve çok büyük bir grup olmasının avantajı, pandemi sırasında tüm dünyada yaşandığı için, bu gelişmeler çok da sürpriz değil. Acil olmayan ameliyatların durdurulması ile birlikte; yoğun bakımlarda çalışmakta olan grubumuza, ameliyathanelerde çalışan diğer grubumuz da eklendi ve tek bir hareketle -tüm dünyada olduğu gibi- ülkemizde bulunan 6000 yetişmiş anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanı doktor, tüm yoğun bakım yataklarında anında, eksiksiz hizmet verdik. Böyle hazır bir grubu, tek bir hareketle yoğun bakımlarda bulmak kolay değil, imkansızdır. Ama, bizim eğitimimize yoğun bakımlar da, ameliyathaneler de ilmek ilmek işlenmiştir ve bizler her iki alana da hakim bir meslek hayatı süreriz. Ekipmanlar, cihazlar, ilaçlar, tedaviler ve çoğu zaman problemler ameliyathane ve yoğun bakımlarda ortaktır. Zaten bu yüzdendir ki, pandemide hasta sayısı çok olur da yoğun bakımlar yetmezse diye, yoğun bakımlardaki gibi araç gereçler ve benzer solunum cihazları kullandığımız ameliyathanelerimizi de yoğun bakım yatağı olarak kullanmak üzere hep hazır tuttuk. Tek başına bunlar bile mensubu olmaktan gurur duyduğum grubumun ne kadar yoğun bakım uzmanı olduğunu binlerce kez kanıtlamaya yeter de artar bile... Başkası yapamaz demiyorum, tüm dünyada çok kıymetli hekim arkadaşlarımız tabii ki var; ama biz kocaman bir grup olarak "zaten hakkıyla yapıyoruz" diyorum!

Bu durumun iyi niyet karşılığı olarak; dünyada Avrupa Anestezi Derneği'nin (ESA) adına "yoğun bakım"ın eklenmesi kadar, ülkemizde de bizden alınan "yoğun bakım uzmanı" unvanımızın iadesi, artık hak'tır!

Ama nasıl? Güzel ülkemde bu hakkı bizler için kim savunacak? Zira, şu ana dek pek duyulmayan, hatta kimilerine göre anlamsız olan ve cılız kalan sesimizi; kim, nasıl, kime duyuracak? Bu ses duyulsa bile, bize kim kulak verecek?

İşte bu konuda sizlerin desteği şart! "Ama nasıl"ın cevabı da net: Hep Birlikte!  Yoğun bakımlardaki hak kaybımızın telafisinde hep birlikte almamız gereken yolumuz var ve bunu tek başımıza başaramayacağımız da kesin. Bizim hikâyemizde tek eksik kalan şu an için sizsiniz! Sesimizin daha gür çıkması için tek eksik, hep fazla olan sizlersiniz… "Her Anesteziyoloji ve Reanimasyon uzmanı, bir yoğun bakım uzmanıdır" ve bu konuda hakkın iadesi gerekiyor… Homeros'un Sisifos'u başaramadı ama bizim yaşadığımız boyuttaki hayatta; "Hak mutlaka yerini bulur ve haksızlığa uğrayan mutlaka farkedilir"e inancımız sonsuz… Hakkımız, hakettiğimiz! Ne eksik, ne fazla...

Sisifos'u, Homeros'un "İlyada ve Odysseia"sında birer cümle ile geçişinden çıkarıp, tüm dünyanın dikkatine sunan ve hakkını iade eden Albert Camus (1913-1960) ise, bizim hak kaybımızı farkeden ve hakkımızı iade eden kim(ler) olacak acaba, inançla ve sabırla bekliyoruz…

Sisyphus / Tiziano Vecelli (1488-1576) - Prado Museum, Madrid